Hanc virtutem Agrigentinorum imitati sunt Assorini 2.4.96.1
postea, viri fortes et fideles, sed nequaquam ex tam ampla
neque tam ex nobili civitate. Chrysas est amnis qui per
Assorinorum agros fluit; is apud illos habetur deus et reli-
gione maxima colitur. Fanum eius est in agro, propter ipsam 5
viam qua Assoro itur Hennam; in eo Chrysae simulacrum
est praeclare factum e marmore. Id iste poscere Assorinos
propter singularem eius fani religionem non ausus est;
Tlepolemo dat et Hieroni negotium. Illi noctu facta manu
armataque veniunt, foris aedis effringunt; aeditumi custo- 10
desque mature sentiunt; signum quod erat notum vicinitati
bucina datur; homines ex agris concurrunt; eicitur fuga-
turque Tlepolemus, neque quicquam ex fano Chrysae
praeter unum perparvulum signum ex aere desideratum est.
  Matris Magnae fanum apud Enguinos est,—iam enim 97.1
mihi non modo breviter de uno quoque dicendum, sed
etiam praetereunda videntur esse permulta, ut ad maiora
istius et inlustriora in hoc genere furta et scelera veniamus:
in hoc fano loricas galeasque aeneas, caelatas opere Corin- 5
thio, hydriasque grandis simili in genere atque eadem arte
perfectas idem ille Scipio, vir omnibus rebus praecellentis-
simus, posuerat et suum nomen inscripserat. Quid iam
de isto plura dicam aut querar? Omnia illa, iudices,
abstulit, nihil in religiosissimo fano praeter vestigia violatae 10
religionis nomenque P. Scipionis reliquit; hostium spolia,
monumenta imperatorum, decora atque ornamenta fanorum
posthac his praeclaris nominibus amissis in instrumento
atque in supellectile Verris nominabuntur. Tu videlicet 98.1
solus vasis Corinthiis delectaris, tu illius aeris temperationem,
tu operum liniamenta sollertissime perspicis! Haec Scipio
ille non intellegebat, homo doctissimus atque humanissi-
mus: tu sine ulla bona arte, sine humanitate, sine ingenio, 5
sine litteris, intellegis et iudicas! Vide ne ille non solum
temperantia sed etiam intellegentia te atque istos qui se
elegantis dici volunt vicerit. Nam quia quam pulchra essent
intellegebat, idcirco existimabat ea non ad hominum luxu-
riem, sed ad ornatum fanorum atque oppidorum esse facta, 10
†ut posteris nostris monumenta religiosa esse videantur†.