PRO C. CORNELIO I
Grillius R.L.M. 602Halm
  Si umquam ulla fuit causa, iudices, 7.1.1
. . . nam primum omnium tempore infestissimo
causam dicimus.
Prisc. GL 2.294K
  ut ab Iove optumo maxumo ceterisque diis dea- 2.1
busque omnibus opem et auxilium petam.
Asc. Corn. 55
  postulatur a<pud> me praetore<m> primum de pe- 3.1
cuniis repetundis. prospectat videlicet Cominius quid
agatur: videt homines faeneos in medium ad temptan-
dum periculum proiectos.
  quid? Metellus summa nobilitate ac virtute, cum 4.1
bis iurasset, semel privatim, <iterum lege, nonne> pri-
vatim patri<s>, publice legis (religione) deiectus est?
ratione an vi? at utri(mque omnem) suspicionem animi
tollit (et C. Curionis) virtus ac dignitas et Q. Metelli 5
s(pectata) adulescentia ad summam laudem (omnibus)
rebus ornata.
Quint. Inst. 4.4.8
  maiestatem minuit C. Cornelius: nam codicem tri- 6.1
bunus pl. ipse pro contione legit.
Grillius R.L.M. 604Halm
  unde igitur ordiar? an ab ipsa lege? 7.1
Arusianus Messius GL 7.471K
  eius modi mihi duos laqueos in causa esse pro- 8.1
positos, ut, si me altero expedissem, tenerer altero.
Asc. Corn. 56-57
  legem, inquit, de libertinorum suffragiis Cornelius 9.1
C. Manilio dedit. quid est hoc 'dedit'? an tulit? an ro-
gavit? an hortatus est? [an] tulisse ridiculum est quasi
legem aliquam aut ad scribendum difficilem aut ad ex-
cogitandum reconditam: quae lex paucis his annis non 5
modo scripta, sed etiam lata esset.
Asc. Corn. 57
  in quo cum multa reprehensa sint, tum in primis 10.1
celeritas actionis.
  petivit tamen a me praetor maxima contentione 11.1
ut causam Manili defenderem.
Ps.Acro Hor. S. 1.2.67
  aperui forem scalarum. 12.1
Sch. Iuvenal. Sat. 7.118
  conrepsit in scalas. 13.1
Fortunat. R.L.M. 123Halm
  latet in scalis tenebrosis Cominius. 14.1
Arusianus Messius GL 7.453K
  das enim mihi facultatem eos qui tum adfuerint 15.1
Cornelio nominandi.
Arusianus Messius GL 7.469K
  quid, quod ne cum eis quidem expertus es, quos 16.1
duces operarum fuisse dixisti?
Asc. Corn. 57-58
  nam cum is tr. pl. duas leges in eo magistratu 17.1
tulisset, unam perniciosam, alteram egregiam, quod
(malum in) re p. non haesisset, ab illo ipso tr. abiectum
est, bonum autem quod * * * summa re p., manet et †in
vestri ordina * * * dis fuit. 5
Asc. Corn. 58
  aliis ille in illum furorem magnis hominibus auc- 18.1
toribus impulsus est, qui aliquod institui[t] exemplum
disturbandorum iudiciorum <rei p.> perniciosissimum,
temporibus suis accommodatissimum, <m>eis alienissi-
mum rationibus cupi<v>erunt. 5
  possum dicere hominem summa prudentia 19.1
†captum, C. Cottam, de suis legibus abrogandis ipsum
ad senatum rettulisse.
Asc. Corn. 59
  possum etiam eius<dem> Cottae 20.1
legem de iudiciis privatis anno post quam lata sit a
fratre eius <abrogatam>.
  legem Liciniam et Muciam de civibus re<di>gun- 21.1
dis video constare inter omnes, quam<quam> duo con-
sules omnium quos nos vidimus sapientissimi tulissent,
non modo inutilem, sed perniciosam rei publicae fuisse.
Prisc. GL 2.527K
  qui eloquentia ceteris antecellit. 22.1
Asc. Corn. 60
  quattuor omnino genera sunt, iudices, in quibus 23.1
per senatum more maiorum statuatur aliquid de legibus.
unum est huius modi: placere legem abrogari, ut Q. Cae-
cilio M. Iunio cos., quae leges rem militarem impedirent,
ut abrogarentur. 5
Asc. Corn. 61
  tertium est de legum obrogationibus, quo de ge- 24.1
nere persaepe S. C. fiunt, ut nuper de ipsa lege Calpur-
nia, quo derogaretur.
Asc. Corn. 60
  quartum: quae lex lata esse dicatur, ea non videri 25.1
populum teneri; ut L. Marcio Sex. Iulio cos. de legibus
Liviis.
Asc. Corn. 61
  P. Africanus ille superior dicitur non solum a sa- 26.1
pientissimis hominibus qui tum erant, verum etiam a
se ipso saepe accusatus esse quod, cum consul esset
cum T<i>. Longo, passus esset tum primum a populari
consessu senatoria subsellia separari. 5
Cic. Part. 105
  maiestas est in imperii atque in nominis populi 27.1
Romani dignitate, quam minuit is qui per vim multi-
tudinis rem ad seditionem vocavit.
Prisc. GL 2.292K
  ex promulgatione trinum nundinum dies ad fe- 28.1
rendum potestasque venisset.
Quint. Inst. 5.13.25
  codicem attigit. 29.1
Asc. Corn. 62-63
  est †uti quod ius vetandi, cum ea feratur, quam- 30.1
diu (quibus ius est suffragii ferundi) transferuntur: id
est (dum recitatur) lex, dum privati dicunt, dum (sum-
movetur populus), dum sitella defertur, dum aequantur
sortes, dum sortitio fit, et si qua sunt alia huius generis. 5
Asc. Corn. 63
  unum tamen, quod hoc ipso tr. pl. factum est, 31.1
praetermittendum non videtur: neque enim maius est
legere codicem cum intercedatur quam sitellam ipsum
cum ipso intercessore deferre nec gravius incipere ferre
quam perferre nec vehementius ostendere se laturum 5
invito collega quam ipsi collegae magistratum abrogare
nec criminosius tribus ad legem accipiendam quam ad
collegam reddendum privatum intro vocare: quae vir
fortis huius collega, A. Gabinius, in re optima fecit om-
nia; neque, cum salutem populo Romano atque omni- 10
bus gentibus finem diuturnae [cupiditatis] turpitudinis
et servitutis afferret, passus est plus unius collegae sui
quam universae civitatis vocem valere et voluntatem.
Asc. Corn. 64
  at enim de corrigenda lege rettulerunt. 32.1
Arusianus Messius GL 7.466K
  nihil senatui detraxisse Cornelium. 33.1
Asc. Corn. 64
  idem, <nisi> haec ipsa lex quam C. Cornelius 34.1
tulit obstitisset, decrevissent id quod palam iam isti de-
fensores iudiciorum pugnaverunt: senatui non placere
id iudicium de Sullae bonis fieri. quam ego causam longe
aliter praetor in contione defendi, cum id dicerem quod 5
idem iudices postea statuerunt: iudicium aequiore tem-
pore fieri oportere.
Aquila R.L.M. 26Halm
  refertum tribuniciis legibus exhaustum a quibus 35.1
sit, ipsi sciunt.
Asc. Corn. 65
  antea vero quam multarum rerum iudicia sub- 36.1
lata sint, et quia scitis praetereo et ne quem in iudi-
cium oratio mea revocare videatur.
  non Cn. Dolabella C. Volcacium, honestissimum 37.1
virum, communi et cotidiano iure privasset, * * *
Asc. Corn. 66
  non denique homo illorum et vita et prudentia 38.1
longe dissimilis, sed tamen nimis in gratificando iure
liber, L. Sisenna, bonorum Cn. Corneli possessionem ex
edicto suo P. Scipioni, adulescenti summa nobilitate,
eximia virtute praedito, non dedisset. 5
Arusianus Messius GL 7.462K
  cur nunc redeant, si tunc gratiae concesserint. 39.1
Mart. Cap. 5.492
  repugnat, ut divisores, quos honoris sui ministros 40.1
esse voluerat, lege ambitus vellet affligere.
Asc. Corn. 66
  quare cum hoc populus Romanus videret et 41.1
cum a tribunis plebis docere(tur), nisi poena accessis-
set in divisores, extingui (ambitum) nullo modo posse,
legem hanc Corneli flagitabat, illam quae ex S. C. fere-
batur repudiabat, idque e r. p., <ut> docti sumus duorum 5
consulum designatorum calamitate . . .
  . . . ut spectaculum illud 42.1
[duorum designatorum consulum calamitatis] re et tem-
pore salubre ac necessarium, genere <et> exemplo mi-
serum ac funestum videremus.
Prisc. GL 2.435K
  circumitis rostris eicerentur lapidibus homines. 43.1
Victor. de defin. 41St
  replicate, ipsa sunt; legite, ut legebatis, hinc in- 44.1
tellegetis nulla tenuissima suspicione describi aut signi-
ficari Cornelium.
Asc. Corn. 66-67
  quid ego nunc tibi argumentis respondeam posse 45.1
fieri ut alius aliqui Cornelius sit qui habeat Philerotem
ser<vum>, vulgare nomen esse Philerotis, Cornelios vero
ita multos, ut iam etiam collegium constitutum sit?
Asc. Corn. 67
  at enim extremi ac difficillimi temporis vocem 46.1
illam, C. Corneli[o], consulem mittere coëgisti, qui rem
<p.> salvam esse vellent, ut ad legem accipiendam ad-
essent.
Quint. Inst. 9.2.55
  Cominius autem—tametsi ignoscite mihi iudices. 47.1
Asc. Corn. 67
  a<iu>nt vestros an<i>mos propter illius tribuni 48.1
plebis temeritatem posse adduci, ut omnino (a nomi)ne
illius potestatis abalienentur; qui restituerunt eam po-
testatem, alterum nihil unum posse contra multos, al-
terum longe abesse. 5
Asc. Corn. 67-68
  tanta igitur in illis virtus fuit, ut anno XVI post 49.1
reges exactos propter nimiam dominationem potentium
secederent, leges sacratas ipsi[s] sibi restituerent, duo
tribunos crearent, montem illum trans Anienem qui ho-
die Mons Sacer nominatur, in quo armati consederant, 5
aeternae memoriae causa consecrarent. itaque auspicato
postero anno tr. pl. comitiis curiatis creati sunt.
Asc. Corn. 69
  tum interposita fide per tres legatos, amplissi- 50.1
mos viros, Romam armati revertuntur; in Aventino con-
sederunt, inde armati in Capitolium venerunt, decem
tr. pl. <per> pontificem, quod magistratus nullus erat,
creaverunt. 5
  etiam haec recentiora praetereo: Porciam, prin- 51.1
cipium iustissimae libertatis, Cassiam, qua lege suffra-
giorum vis potestasque convaluit, alteram Cassiam, quae
populi iudicia firmavit.
  qui non modo cum Sulla, verum etiam illo mor- 52.1
tuo semper hoc per se summis opibus retinendum puta-
verunt, inimicissimi C. Cottae fuerunt, quod is consul
paulum tribunis plebis non potestatis, sed dignitatis
addidit. 5
Asc. Corn. 70
  quamdiu quidem hoc animo erga vos illa plebs 53.1
erit quo se ostendit esse; cum legem Aureliam, cum
Rosciam non modo accepit, sed etiam efflagitavit.
  memoria teneo, cum primum senatores cum equi- 54.1
tibus Romanis lege Plotia iudicarent, hominem dis ac
nobilitati perinvisum, Cn. Pompeium, causam lege Varia
de maiestate dixisse.
Arusianus Messius GL 7.470K
  satius hominem miserum atque innocentem eripi 55.1
p. R., expelli patria, divelli a suis.
Arusianus Messius GL 7.455K
  sed ab urbe dierum iter <a>fuerunt complurium. 56.1
Arusianus Messius GL 7.459K
  quod enim mihi certamen est cum accusatore aut 57.1
contentio?
Arusianus Messius GL 7.453K
  facite ut facitis qui ad causam adestis. 58.1
Arusianus Messius GL 7.468K
  demi me dius fidius de his ornamentis aliquan- 59.1
tum malim.
Prisc. GL 2.361K
  quae intermissa compluris annos * * * 60.1
Prisc. GL 2.530K
  coeptum igitur per eos qui agi volebant, desitum 61.1
est per hunc qui decessit.
Prisc. GL 2.435K
  num alicui gratificabatur aut homini aut ordini? 62.1