SERMO
  Hoc genus controversiarum paene divisionem non exigit. Illa com- 316.1.1
munis fere omnibus ex lege dementiae pendentibus controversiis
quaestio est, quid dementia sit; et an haec dementia sit. In eo quo
quaerimus quid sit dementia, et finitionibus utrimque positis et omni
tractatu, hanc controversiam dividemus ut quaeratur utrum dementia ea 5
demum accipi debeat quae habeat aequalem mentis errorem an etiam
ex singulis vel paucis intellegi possit. Haec saepe tractata sunt: ad crimen 2.1
ipsum veniamus. Intellego et indignari posse hunc patrem quod reus
dementiae a luxurioso fiat et eum multa graviter et aspere dicere contra
filium posse: recipit adversarii persona; sed videamus an recipiat nostra.
Nam sicut paulo ante praecipiebam vobis ut personam intueremini 5
eius apud quem dicenda esset sententia, sic nunc quoque admoneam
necesse est ut intueamur personam quam nobis induimus. Pater hic 3.1
qualis est? Non acer: luxuriosum non abdicavit, non conviciatus est;
etiam cum aliquid admonendi gratia faceret, tacuit tamen. Non durus:
flevit enim. Quidquid contra colorem talis animi dixerimus, quodam
modo contra thema dicemus. Consilium itaque totius actionis ex iis 5
capere debemus quae praecesserunt. Quid aliud praecessit <quam>
mollis invidia? Ergo cum adprobaverimus non uno facto dementiam esse 4.1
convincendam, veniemus ad ordinem defensionis. Ante actae vitae ratio
constet. Hoc non propterea tantum dicendum est quod sic defendi reus
potest, sed etiam quod invidia redit ad accusatorem: omnia enim quae
pro se dixerit in filium dicet. 5
DECLAMATIO
  Quid feci dementer? Iuvenis frugaliter vixi, patrimonium auxi, 5.1
uxorem duxi, filium sustuli, hunc amo. 'Flens' inquit 'me per publicum
sequeris.' Poterant ista et separata defendi; nam neque admirationi
profecto cuiquam mortalium esset quod pater filium sequerer et
separatae ab hoc lacrimae poterant videri non ad te pertinere. Sed ne ulla 6.1
arte suffugere crimen accusatoris mei videar, totum hoc quod obicitur
iungam. Lacrimae sunt in culpa. Fleo fortasse supervacua: sic me
consolaris, sic lacrimas patris tui siccas? Flendum mihi hodie foret, etiam
si hoc antea non fecissem. 5