| Adultera venefica | |
| Qui uxorem adulterii ream detulerat dixit communem filium testem | 319.pr.1 |
| fore. Inter moras iudicii adulescens ambiguis signis cruditatis et veneni | |
| decessit. Vult maritus agere cum uxore veneficii. Illa postulat ut prae- | |
| feratur iudicium adulterii. | |
| DECLAMATIO | |
| Antequam criminum facimus comparationem, sic agere possum: | 1.1 |
| veneficii accuso, responde; occisum a te filium dico, defende. Sint paria | |
| quae obicio, non possunt uno iudicio cognosci; aequum est ream | |
| respondere ad id quod obicitur. | |
| Puta omittere me quod antea obiecerim, non perseverare in eo propter | 2.1 |
| quod detuli: de vita cogitari aequum est, de maiore <re> quaeri prius. | |
| Postea dicam ex qua diffidentia praeferri iudicium adulterii velit; interim | |
| duo crimina apud vos proponuntur, adulterium et parricidium: de utro | |
| prius cognosci oportet? Hocine aequum est, sceleris gravissimi, sceleris | 3.1 |
| atrocissimi dilationem impetrari quia et adultera est? Si nihil illi ante | |
| obiecissem, continuo rationem redderet; quoniam ad parricidium prioris | |
| criminis diffidentia venit, huc trahit propter quod occidit. Filium ab hac | 4.1 |
| occisum esse dico: quamdiu, iudices, sinetis hoc esse dubium? Vivit | |
| interim in civitate, inter nos est femina inter prodigia numeranda, implet | |
| numerum civitatis: et vivet dum bis rea sit, praesertim in hac civitate in | |
| qua iudicia diu differuntur. De me utique mirari non potestis si omnes | 5.1 |
| moras odi, omnes dilationes: liceat vindicare filium dum vivo, antequam | |
| ad accusatorem transeatur a teste. An hoc aequum, hoc cuiquam vestrum | |
| iustum videri potest, ut censeatis adulterium esse inter crimina, par- | |
| ricidium inter maledicta? | 5 |
| 'Causam dicere adulterii volo.' Hoc est, perît ille testis. Mihi autem | 6.1 |
| vacat hoc tempore curam agere lectuli mei? Flens et orbus querar quod | |
| uxor mea alium amaverit, alium mihi praetulerit? Ego ne priore quidem | |
| tempore istud crimen ad iudicem perduxissem nisi quod sciebat filius | |
| meus. Si amisissem tantum optimum iuvenem, excusate tamen omnibus | 7.1 |
| aliis causis renuntiarem; verum confitendum est: ego occidi, ego, qui | |
| palam nominavi, qui omnem iudicii prioris fiduciam in hoc esse con- | |
| fessus sum. Tua porro quid interest? Utere hoc argumento, quod tibi | |
| obicere adulterium nolui, pone hoc inter praeiudicia accusationis, dum | 5 |
| ego ago meo iudicio. Dic legem qua vindicari potest utrumque. Nempe | 8.1 |
| hoc inter alia dictum est: 'Quam causam dandi veneni filio meo habui? | |
| Adultera non eram.' Illic videbimus, illic reddemus rationem. Nec te hoc | |
| fefellit. Sed naturalis improbis hominibus dilationis est cupiditas. Hic | |
| infamiae vides poenam. Quid autem fama ad te aut opinio? Sed occur- | 9.1 |
| runt illae cogitationes: 'Quaeretur de adulterio et quaeretur diu, et | |
| †extrahet iudicium, sicut adhuc extrahit†, ut sequatur adulterii poenam | |
| alia subscriptio, alii iudices et alia sortitionis fortuna. Interim ut nihil | |
| artes valeant, multum fata possunt: multum citra scelus quoque | 5 |
| impedimenti per se ipsa mortalitas adfert. Ut nihil prosit, vixero tamen, | |
| et, quod mihi vita ipsa iucundius est, tamdiu superstes testi vixero.' |