| De vi septem iudices | |
| De vi septem iudicent. Quod maior pars iudicum statuerit, reus | 365.pr.1 |
| patiatur. Duo ignominiam statuerunt, duo exilium, tres mortem. | |
| Petitur ad mortem. | |
| DECLAMATIO | |
| 'Quod maior pars' inquit 'iudicum statuerit.' Ego existimo maiorem | 1.1 |
| partem esse in qua plures idem sentiunt, eandem poenam pronuntiant, in | |
| eadem verba iurant. Et hoc verum esse ab ipsis verbis legis disce: 'quam | |
| poenam'; non de pluribus suppliciis sed de uno loquitur. Etenim nemo | |
| potest plura supplicia unus nocens ferre. Scrutare et alia verba. 'Statuerit' | 2.1 |
| inquit. Nonne tibi consentientis per omnia partis illius videtur unam | |
| vocem includere? 'Quam poenam statuerit': id est, quod genus supplicii | |
| placere sibi pronuntiaverit, qua poena nocentem adfici voluerit. | |
| 'Sed quattuor' inquit 'iudices me noluerunt mori.' Tu nunc indicas | 3.1 |
| quam poenam transierint, non quam statuerint; lex autem certam | |
| illorum sententiam exigit. Quid enim aliud diceres si nondum pronun- | |
| tiassent, si negassent liquere sibi de supplicio tuo? Numquid sententias | |
| illorum numerares? Minime. Horum enim trium iam verba signavi: | 5 |
| illorum quattuor quae signabo? Dubitare illos, nescire quid pronuntient, | |
| etiamnum ergo suspensos? Cur dimitti postulas si iudex deliberat? | |
| 'Plures' inquit 'me mori noluerunt.' Quid igitur velint pronunties | 4.1 |
| oportet. Illorum sententiam signare volo, accusator recitare his iudicibus | |
| volo, ut habeant quod sequantur. 'Duo' inquit 'exilium, <duo igno- | |
| miniam> mihi iniungunt.' * * * 'Iam igitur ex parte una plures facis, iam | |
| turbam istam, quae universa noceret, dividendo extinguis.' Duo exilium, | 5 |
| duo ignominiam pronuntiant: vis ego illos iungam qui se ipsi dividunt? | |
| Revertere nunc ad verba legis, ut paulo ante. 'Quam poenam' inquit | 5.1 |
| 'maior pars iudicum statuerit.' Partem intellegimus eidem †numero† | |
| adplicatam, quemadmodum sententia coniunctam, sic turba. Alioqui | |
| si miscere tibi et iungere dissentientes licet, cur hos tres separas? Quo- | |
| modo enim hi ab illis quattuor discrepant, sic illi inter se pugnant. Ergo | 5 |
| non idem sentientes non potes iungere: idem sentientes compara. Ego | 6.1 |
| qui mortem pronuntient tres habeo. Produc illos qui exilium pronun- | |
| tiant: vinco. Produc qui ignominiam: aeque vinco. Dubitari potest | |
| valentiorem esse partem quae composita neutri succumbit, utramque | |
| superat? Quid si enim quattuor illi in totidem disputarent sententias: | 7.1 |
| numquid illos pro una parte opponeres? Nemo sine dubio cum tribus | |
| meis staret, sed nemo alteri esset adiunctus; numquid ex quattuor sen- | |
| tentiis unum corpus efficeres? Minime. At quid interest bini an singuli | |
| dissentiant? Aeque numerari pars non potest si in partes scinditur. | 5 |
| Quid si duo ignominiam pronuntiarent, duo exilium, duo mortem, unus | 8.1 |
| (ut plerumque evenit) taceret? Sine dubio pares essent sententiae. Si ergo | |
| detracto uno pares essent, adiecto non sunt superiores? At enim, ut scias | |
| non utique duas partes legem exigere, verba inspice. 'Quod statuerit' | |
| inquit, non 'utrum statuerit'. Denique, iudices, breviter agendum est. | 9.1 |
| Reus damnatus quam tandem poenam pati debet si mortis poenam relin- | |
| quitis? Quam? Scilicet exilii. Ergo cum tribus sententiis quattuor non | |
| cedant, duabus quinque succumbent? <An ignominiae?> At eadem est | |
| iniquitas. Quid acturus es †poenarum controversia†? Utrumque ferre | 10.1 |
| non potes: sive ignominiam sustines, in patria morandum est, sive | |
| expelleris, patriam relinquis. | |
| 'Quid ergo?' inquit 'moriar cum tres tantum me perire voluerint?' | 11.1 |
| Quid enim? an tam inicum est te mori damnatum, confessum, etiam tuo | |
| iudicio supplicio dignissimum? Cui enim te reservabimus? Videlicet | |
| egregium exemplum civium futurus es qui sic vivis ut damnari potueris. |