| Rapta male tractata | |
| Quae virum malae tractationis damnaverit, duplam dotem | 383.pr.1 |
| recipiat; si indotata nupserit, litem aestimet. Rapta nuptias | |
| optavit, postea virum malae tractationis damnavit. Litem morte aestimat. | |
| DECLAMATIO | |
| Nimio amore et sollicita inquisitione hic offendit uxorem. Venit illa in | 1.1 |
| forum gratiosa; ne nos quidem obstitimus quo minus vinceret, ut | |
| sciremus quanto dotem aestimaret. Iudices dixerunt: 'Quid nos inter- | |
| cedimus? Optime ipsis conveniet. Haec tamen, ne sine causa in forum | |
| videatur venisse, ferat aliquid solacii: bene credimus illi eius patri- | 5 |
| monium cuius capiti pepercit.' Veneramus hilares ad aestimationem. At | 2.1 |
| ista 'Quid mihi' inquit 'cum pecunia est? Mortem desidero.' Putat se ut | |
| occideret vicisse quae vicit quia non occiderat. Obsequendum est tibi, | |
| adulescens: nihil in mulierem dicam. Sed patiaris causam tuam defendi. | |
| Dicimus pecuniarias lites esse, litigatorem esse non reum, non qui de | 3.1 |
| capite sortiatur: illud iudicium vocari, quaestionem, quidlibet potius | |
| quam litem. 'Aestimet' inquit. Quam familiare, quam cotidianum | |
| verbum est! Si quid commodatum non redditur, nota sunt verba | |
| postulantium: 'quanti aestimet.' Ergo pecuniarium verbum est. Huic tu | 4.1 |
| mortem putas subici? Veneficus exulat, alii scelerati mitius puniuntur: | |
| malae tractationis damnatus occidetur? 'Mea' inquit 'aestimatio est.' | |
| Immo iudicum: tua in una lege est, quam habuisti. Et lex ubi perire vult | |
| hominem, aperte significat: 'desertor occidatur.' | 5 |