| SERMO | |
| Haec quoque aliquotiens tractata controversia est, et per summas | 261.1.1 |
| digeri potest. | |
| DECLAMATIO | |
| Primum incusamus legem non satis significanter scriptam et multa | 2.1 |
| obscura in se habentem. Nam hoc non satis distinxit, utrumne patri- | |
| monia nunc demum aequari oporteat, an quotiens aliquod eminebit. At | |
| si vere remedium id solum pro re publica est, perpetuum esse debet, et | |
| ideo lex repudianda quia hoc non satis dispexit. 〚Si haec vis est legis istius, | 3.1 |
| ut sit de aequalitate patrimoniorum, idem census omnibus detur, omnes | |
| paene dies, omnia tempora necesse erit in hac partitione consumi, si quis | |
| frugalius vixerit, si quis luxuriosius vixerit.〛 | |
| Est praeterea contra leges omnes scripta haec lex: quippe nullum ius | 4.1 |
| non ita compositum est ut suum quisque habeat et alieno abstineat. | |
| Sed ne servari quidem potest. Quid enim futurum est? Praetereo illud, | 5.1 |
| quod aliqui negotiabuntur, aliqui adquirent, aliqui frugaliter vivent: | |
| quae ratio relinquendae hereditatis erit, quae ratio testamentorum, cum | |
| is qui creverit hereditatem continuo plus sit habiturus quam ceteri, et | |
| divisurus cum iis qui non eundem honorem supremis defuncti tabulis | 5 |
| habuerunt? | |
| His adiciamus quod etiam inutilis est, duabus praecipue causis. Nam | 6.1 |
| et frugalitatem eorum qui servaturi sunt inminuet et luxuriae eorum qui | |
| consumpturi sunt prospiciet: cur enim quisquam servet, tam perditurus | |
| aliena luxuria quam sua, cur enim non quisque abutatur? | |
| Haec de ipsa lege dixisse satis erat, remota temporum aestimatione. | 7.1 |
| Nunc videamus quid sit propter quod ponatur. 'Frequentes tyranni | |
| sunt.' Primum, quam inicum est, ideo quod aliquos improbos habeas, | |
| exui patrimoniis paternis atque avitis eos etiam quos bonos esse cives | |
| constabit! Nam si tyrannidem timemus, erat aliquanto aequius in per- | 5 |
| sonas eorum qui possent rei publicae esse suspecti derigi actiones quam | |
| poenam esse publicam metus (ut dicitis) publici. Adice quod ne prae- | 8.1 |
| cipua quidem causa est adfectandae tyrannidis magnitudo facultatium. | |
| Quin ex diverso facilius aliquanto occupaverint tyrannidem ii quorum | |
| fracta ratio, quorum clauda fortuna, et qui stare re publica salva non | |
| possunt. Deinde adeo non inhibetis ista re tyrannidem ut, si qui in civi- | 9.1 |
| tate nostra dementes sunt, etiam causam habituri sint adfectandae | |
| tyrannidis. Nam si qui tyrannidem occupat ut aliena bona possideat, | |
| quanto facilius ad tyrannidem perveniet ut sua vindicet, sua recipiat? |