| Maritus virginis raptor | |
| Iniusti repudii sit actio. Qui habebat uxorem rapuit virginem. | 262.pr.1 |
| Nuptias rapta optavit. Ille repudiavit uxorem. Agit illa iniusti repudii. | |
| DECLAMATIO | |
| Lex iniusti repudii, maxime necessaria ad continenda matrimonia, et | 1.1 |
| his praecipue moribus, quibus finem tantum necessitas facit, super | |
| omnes leges tuenda est. | |
| Repudiatam ab hoc uxorem esse manifestum est: relicum est ut aliquid | 2.1 |
| repudiatae obiciat. Ita demum enim potest esse iustum repudium si | |
| meruit id quae repudiatur. Ne ipse quidem tam impudens est (quam- | |
| quam non desit audacia) ut crimen ullum fingat in uxorem. Necessitate | |
| defenditur. | 5 |
| Poteram dicere aliud esse iustum. Nam lex iniusti repudii spectat | 3.1 |
| utramque personam, nec satis est id modo intueri, quid maritus facere | |
| debuerit, verum id quoque intuendum est, quid pati debuerit uxor. | |
| Quare licet tu necessario repudiaveris, haec iniuste repudiata est. Haec | 4.1 |
| dicerem si non tua culpa accidisset ut repudiares. 〚Sed miror si in hac | |
| civitate diligentissima iuris ulla lex contra alteram scripta est, aut hoc | |
| prudentissimi constitutores iuris non viderunt. Quomodo necesse est | |
| quod iustum non erat?〛 'Rapta' inquit 'nuptias meas optaverat.' Non | 5.1 |
| est hoc tale quale si diceres: tyrannus coegit, quale si diceres: aliquis cui | |
| potestatem dederat res publica hoc iussit, senatus aut populus pertinere | |
| id ad rem publicam existimavit; ut rapta repudiare coegerit, ut cogi | |
| posses, tu fecisti. Et ipsum hoc repudii tempus male computas. Tunc | 6.1 |
| repudiatam tu credis uxorem cum res suas sibi habere iussa est, cum | |
| egredi domo? Uxorem tunc repudiasti cum rapuisti, cum potestatem | |
| huic legis adversus te dedisti, cum egisti ut raptae adversus te liceret | |
| quantum adversus caelibem licet. 'Rapta raptoris mortem vel nuptias | 7.1 |
| optet': hanc potestatem adversus te vitiata habuit. Ecquid intellegis iam | |
| non esse uxorem quae non obstat? Ego te adeo non puto defendi hoc | |
| genere patrocinii posse ut, quocumque alio modo dimisisses uxorem, | |
| meliorem †tum† causam fuisses habiturus. Egregia hercule defensio! | 8.1 |
| Dico: 'repudiasti uxorem pudicam obsequentem fidelem'; respondes | |
| mihi: 'sed rapui, sed alienam domum expugnavi.' Pessimus maritus | |
| videreris si amorem in aliquam meretricem deflexisses, si ancillarum | |
| cupiditas a geniali <te> toro avocaret. Iam tum non eras maritus cum | 5 |
| animus tuus spectabat vacantes. Et hoc si tantum libidine et cupiditate | 9.1 |
| fecisses, repudii tamen causa ad te rediret. Quid si ne credibile quidem | |
| est nisi eo pacto factum hoc esse, ut tibi raptori ignosceretur? An vero tu | |
| in tantum periculum venisses ut raperes maritus, ut crimini tuo hanc | |
| quoque adiceres invidiam? Nisi succurritis, iudices, inventum est iam | 10.1 |
| quomodo uxores optimas repudiare liceat. Prospicienda tantum virgo | |
| est, rapienda est. Ceterum defendemus istud, quod nullo genere licet | |
| facere, specie necessitatis. | |
| Praeter haec illud quoque, iudices, intueri oportebit, quo maximorum | 11.1 |
| istius criminum aliqua tamen vindicta contingat. Per se indignum erat | |
| raptorem inpune fecisse; indignum erat iniuste repudiatam esse uxorem. | |
| Utrique crimini una poena erit, levis quidem. Et sane habeat hoc lucrum | |
| magna nequitia, quod non fere puniri pro meritis potest. Ab illa quidem | 5 |
| rapta vindicabit nos ipse. |