| SERMO | |
| In legum comparatione multa quaeri possunt, sed varie in quaque | 274.1.1 |
| controversia. Interim quaeri solet an privata altera, altera publica sit, et | |
| utrum militaris altera, altera pertinens ad civilia officia. Hic omnia fere | |
| cetera paria sunt; utra utilior et magis necessaria civitati sit quaerendum | |
| est. | 5 |
| DECLAMATIO | |
| Nondum rem comparo. Interim utrum magis necessarium putatis | 2.1 |
| esse, servari eam legem quae ad sepulturam alicuius pertineat an eam | |
| quae ad poenam tyranni? Si in totum lex altera tollenda sit, nec <in> | |
| praesens modo tempus sed in universum, sine utra tandem facilius civitas | |
| stabit? Fulmine icti ut eodem loco sepeliantur quo sunt percussi ad quam | 3.1 |
| tandem civitatis pertinet utilitatem? At hercule ut insepultus abiciatur | |
| tyrannus ad vindictam, ad securitatem pertinet. Non satis putaverunt | 4.1 |
| maiores eas poenas adversus tyrannum constituere quas possit excipere | |
| in vita. Multos magis tangit sepultura; ad cogitationem post se futuro- | |
| rum plerique gravius moventur. Vultis scire? Propter hoc litigatur. Est | |
| ergo utilior. | 5 |
| Quid si de eo quaerimus hodie ad quem leges, nisi in poenam eius | 5.1 |
| scriptae, non pertinent? Exuit se tyrannus et erigit; supra leges <se> | |
| ponendo extra illas se posuit. Hominem occidere non licet, tyrannum | |
| licet. Expugnare domum fas non est: arcem expugnabit optimus quisque. | |
| Insidiatus civi, etiamsi non effecerit scelus, poenas tamen legibus solvet: | 5 |
| at qui hoc idem adversus tyrannum fecerit, etiamsi deprehensus fuerit, | |
| laudabitur. Lex praecipue ista ad eos pertinet qui alioqui sepeliendi sunt, | 6.1 |
| idque verbis legis ipsis manifestum est. 'Quo quis loco fulmine ictus | |
| fuerit, eo sepeliatur': apparet non de sepultura quaeri sed de loco | |
| sepulturae. Magis aliquanto esse contraria †lex huic† videretur si ita | |
| scripta esset ut fulmine icti sepelirentur; tum enim ipsa sepultura illis | 5 |
| adsignari videretur, nunc tantum locus. Et porro cui sepultura non dari | |
| debet, adsignari locus debet? | |
| Sed tyrannus fulmine ictus est (non dico quo loco, nec adhuc ad trac- | 7.1 |
| tatum huius invidiae accedo): hoc illi proderit? Si nobis libertatem | |
| humanae manus et mortalia consilia attulissent, traheretur publicis | |
| manibus corpus extra fines et unusquisque vexatione eius ludibrioque | |
| gauderet, nemo non suam manum esse quae traheret, suas vires putaret; | 5 |
| quoniam scelera eius atque flagitia ab ipsis diis inmortalibus condemnata | |
| sunt, quoniam patientiam nostram ac servitutem numina non tulerunt, | |
| continget illi honor? Hoc enim voluit ille qui fulmen vibravit? Hoc | 8.1 |
| cogitavit cum illud noxium caput sacris flammis petivit? Parum erat | |
| sepeliri tyrannum nisi in foro etiam sepeliretur? Quonam fato ego | |
| nostram civitatem, iudices, laborasse in illo homine crediderim si, | |
| praeter ea quae adversus nos singulos universosque fecit, partem | 5 |
| speciosissimam civitatis et celeberrimam nobis ablaturus est? | |
| Si mehercule aliqui liberalis civis, immo si optime meritus in foro | 9.1 |
| fulmine esset ictus, dicerem tamen excipienda quaedam. Neque enim | |
| omnes casus providere legum latores potuerunt; nec templa excepta | |
| sunt. Forum, quod mihi templum quoddam Pacis videtur, in quo iura | |
| exercentur, propter quod leges valent, bustis occupabimus, infaustis | 5 |
| cineribus polluemus? Totum hercule potius relinquamus tyranni sepul- | |
| chro; mutemus locum iudiciorum. |