Antidotos hiera Paccii Antiochi ad universa corporis
vitia, maxime ad lateris et podagram
  Ad lateris dolorem, sive cum febre sive sine febre fuerit, com- 97.1
positio mirifica, non ignorata quidem antiquioribus propter effectus, sed
praecipue a Paccio Antiocho auditore Philonidis Catinensis usu inlustra-
ta: fecit enim magnos quaestus ex ea propter crebros successus in vitiis
difficillimis. sed ne hic quidem umquam ulli vivo se compositionem de- 5
dit; post mortem eius Tiberio Caesari per libellum scriptum ad eum data
et bibliothecis publicis posita venit in manus nostras, quam antea nul-
lo modo extrahere potuimus, quamvis omnia fecerimus, ut sciremus
quae esset. ipse enim clusus componebat nec ulli suorum committebat,
pluraque enim quam recipit ipsemet contundi iubebat pigmenta fallendi 10
suos causa. hanc postea nos scivimus, quod et sane in libello ipse fatetur,
non ab eo inventam sed usu exactiore comprobatam ad quae vitia et
cum quibus et quemadmodum data proficeret. est enim non ignota, pon-
deribus tamen antiquis aut adiecit aut detraxit, et res, quae in hac compo-
sitione sunt, non utique conveniunt ad antiquas. interdum enim earum 15
quaedam plures etiam numero accipiunt atque ideo non idem praestant,
cum interim haec mirifica temperatura composita mirificos effectus ha-
beat.
  Facit hoc vero medicamentum non solum ad lateris dolorem, 98.1
sed etiam ad plura vitia efficaciter; quamobrem semper habeo id compo-
situm. percurram autem quam brevissime, ad quae vitia et qualiter da-
tum prosit, ut etiam in libello eius scriptum est et ego ex magna parte
iam expertus sum. sanat ergo morbo comitiali correptos, quos epilepticos 5
Graeci vocant, et furiosos, quos maenomenos dicunt.
  Item sanat quibus subito tenebrae obversantur oculis cum verti- 99.1
gine quadam (scotomaticos hos Graeci appellant) nec minus diutino correp-
tos capitis dolore, quem cephalalgiam appellant. prodest data pondere 𐆖
duum ex aquae mulsae cyathis quattuor, cum remissi fuerint; et si fre-
quenter quidem corripiuntur, post binas ternasve accessiones danda erit 5
antidotos hiera. hoc nomen enim tribuit ei propter duas causas, ut existi-
mo: unam, ne nomen eius verum dicendo ostenderet, quae esset (dicitur
enim a quibusdam picra, quia amara est, a quibusdam diacolocynthidos);
alteram, quo magis sub tanta specie nominis commendaret medicamen-
tum. sed si ex longo intervallo accessionibus vexabuntur, in remissione 10
dolorum saepius dandum erit medicamentum: ita enim aut ex toto reme-
diatur aut certe minuitur cotidie impetus vitiorum et sedatur intervalla-
que maiora accipit et hoc ipso opportuniores fiunt ad veratri potionem,
qua maxime haec vitia tolluntur. dare autem his oportet secundum pur-
gationem (bis enim aut ter spumosa et glutinosa deiciunt) ptisanae cre- 15
morem, holera lenia ex urtica, lapathio, malva facta, torpedine interdum
admixta et cum exiguo pane, aquamque potui.
  Facit bene haec compositio ad suspirium et ad vocis abscisionem et 100.1
subitas praefocationes ex qualibet causa ortas et ad eos, qui saepius ex-
istimantur ab incubone deludi; usque eo tamen vexantur, ut interdum
vitae periculum adeant: est enim vitium non contemnendum, utique in
processa aetate. quibus dandum erit medicamentum proximo die eius 5
noctis, qua correpti sunt, cum intervallum a somno fecerint et quod satis
est ambulaverint, ex aquae hysopum aut marrubium incoctum habentis
cyathis quattuor vel quinque pondere 𐆖 unius vel unius et victoriati,
prout res postulaverit; deinde post horas tres quattuorve cremor ptisanae
detur. 10
  Facit et hoc medicamentum ad eos quorum musculi maxillares cum 101.1
maximo dolore tensi sunt adeo, ut aperire os nullo modo possint: tetanon
hoc vitium Graeci dicunt; item facit ad depravatam faciem in utramlibet
partem: cynicon spasmon hoc idem appellant genus morbi; praecipue
vero ad pectoris et lateris dolores prodest ex qualibet causa factos sive la- 5
tenti et occulta sive manifesta, ut ex ictu, casu, conatu aliquo supra vires
vel ponderis supra modum portatione vel contusione, quae frequenter gla-
diatoribus accidere solet in lusionibus et eorum maxime sauciatis, nec
minus arbore alta delapsis vel scalis devolutis, excussis a rheda vel cur-
riculo atque ita tractis. sed his, id est ex manifesta causa vexatis, cum 10
aceti cyathis tribus quattuorve danda erit antidotos; eis vero, qui ex oc-
culta causa laborant, ex aqua mulsa proderit. praeterea nervorum ten-
sionibus mirifice convenit. quamobrem facit et ad tremulos et ad sidera-
tione temptatos utralibet: una enim ex contractione, altera cum remis-
sione nervorum conspicitur; paralysim hoc utrumque vitium Graeci 15
appellant. ad quod etiam, cum correpti sunt, prodest ex aquae mulsae
cyathis tribus quattuorve datum medicamentum pondere 𐆖 I vel unius
et victoriati, admixto pondere victoriati castorei. prodest et ad ar-
ticularem morbum, quem arthritim vocant, et ad spinae totius lumbo-
rumque dolorem ex aqua mulsa datum ad vires cuiusque. item ad pod- 20
agram bene facit; nam et in praesentia detractione ipsa levat et in futu-
rum omni molestia liberat. dimidio enim celerius sanantur, qui accepe-
runt medicamentum, quam prius solebant.
  Quid dicam duritias in mammis mulierum cum dolore consisten- 102.1
tis, quas nullum medicamentum levat, †quemadmodum† ex toto, in
perpetuum interdum sanat, quas plerique medicorum insanabiles adfir-
mant carcinomata et cacoethes appellantes? poteram nominare honestas
feminas, quas aut ille aut ego hoc medicamento sanavimus, nisi crederem 5
fidem te habere nobis: alioquin ipse tibi iam dixissem.
  Illud vero supra omnium opinionem est, quod ad stomachicos 103.1
evidenter convenit, cum sit virosissimum medicamentum ac verum sto-
machus ne adversus lenia quidem et simplicia medicamenta apte sit dispo-
situs. sed videlicet in eiusmodi rebus potentior usus ratione est: expertus
enim unus quisque intelleget stomacho quoque hoc medicamentum ex- 5
imie prodesse.
  Remediat enim eos, quibus frequenter inacescit cibus, et eos, 104.1
qui adsidue inflationibus urgentur vel dolore eius vexantur aut adsidue
nauseant aut saliva abundant vel inedia consumuntur stomachumque
ita solutum habent, ut ex eo varios liquores subinde exspuant consentiente
capite, ut nullum genus cibi continere possint. item ad bilem atram gene- 5
rantes, quos melancholicos vocant, bene facit. oportet autem non conti-
nentibus cibos secundum vomitum protinus oleo perunctis et diutius
presse fricatis dare medicamentum pondere 𐆖 I ex aquae cyathis tribus,
deinde artus constringere et interdum olfactariis reficere et commandu-
catione olivarum contusarum earumque rerum, quae stomachum con- 10
stringere solent, interim subrectos; recubantes deinde, cum deiecerint,
solutis vinculis rursus perungere et fricare totum corpus atque ita varie-
tate apta ciborum stomachum proritare, ut halica ex mulso malorum
Cydoneorum suco facto vel ex granatorum per se malorum suco vel, si
quos magis delectabit, ex frigida posca; secundum quae apala ova prod- 15
erint et intubi cocti vel crudi ex aceto, item lactucae, caules apio similis ex
posca decoctus, ungula madida, purpurae, murices, pelorides, vulva;
pomorum sorba, mala orbiculata, Scandiana, pira Crustumina, Segnina
olla reposita, item uvae ex olla. haec enim et huiusmodi quae sunt confir-
mant stomachum, quibus et insequentibus diebus uti oportebit paulatim 20
ad consuetudinem progredientes, donec prope omni molestia liberentur.
  Est stomachi vitium, quod cum siccitate et ardore eius et siti in- 105.1
requiebili et, ut ita dicam, inextinguibili consistit: auonen Graeci vocant
ab eo, quod exsiccat omnem stomachi humorem. scimus quosdam urnas
aquae bibisse neque ideo sitim aliqua ex parte in praesentia compescuisse.
ad hoc 𐆖 p. I vel victoriati datum ex aquae cyathis tribus frigidae ita 5
prodest, ut facile abstinere ab aqua proximis diebus possint. lienosis vero
ex posca et iocinerosis duritiam habentibus diutinam ex aqua mulsa sa-
tis convenit nec minus hydropicis, quibus datur eadem ratione; sed his
per complures dies oportebit ptisanae cremorem sine ullo alio liquore
dari. 10
  Prodest compositio haec et colo inflato et ceteris intestinis. futu- 106.1
ras quoque vel iam factas vomicas iisdem partibus aut discutit aut cele-
rius aperit; item menstrua movet mulieribus, quae difficulter purgantur.
dandum autem erit his ex aqua medicamentum, in qua decoquitur herba,
quae artemisia dicitur aut quam dictamnon appellant. etiam ad papulas 5
et sacrum ignem vel quam zonam vocant bene facit ex aqua mulsa detrac-
to prius sanguine, si res postulaverit, ut et in aliis omnibus superius dic-
tis faciendum est. omnia enim auxilia adhibenda sunt, quae ex usu prod-
esse eis comperta habemus, quia facilius adiuta antidotos adiuvabit et
effectus suos exhibebit. recipit autem haec: stycadis, marrubii, chamae- 10
dryos, quae herba similia quercus folia habet, agarici, cucurbitulae sil-
vestris, quam colocynthidam appellant, singulorum 𐆖 p. X, opopanacis,
sagapeni, petroselini, terrae mali, piperis albi, singulorum 𐆖 p. V, cinna-
mi, nardi spicae, myrrhae, folii, croci, singulorum 𐆖 p. IIII. in unum
omnia ponderata contunduntur et cribrantur, praeter opopanacem et 15
sagapenon: haec enim mortario teruntur adiecto melle tenui, id est quam
liquidissimo; deinde ceteris miscentur, quae et ipsa recipere debent tan-
tum mellis, quantum satis erit ad comprehendenda et continenda ea.
reponitur medicamentum vaso vitreo. datur, ut supra diximus, ad cuius-
que vires et est prorsus sacrum, ut auctor huius nominis appellat. 20
  Si quando autem efficaciore eo voluerimus uti propter difficul- 107.1
tatme naturalem vitiorum aut diuturnitatem, ut in furiosis aut comitiali
morbo correptis vel lumborum perpetuum dolorem habentibus, pod-
agrave correptis vastius, cucurbitae silvestris adiciemus ad superius dicta
pondera 𐆖 p. XX, opopanacis atque sagapeni, singulorum 𐆖 p. III. 5
quamobrem utraque parata debent esse medicamenta, ut, cum opus
fuerit, usus alterius utrius in promptu sit. illud utique credas interim
velim mihi, dum in aliis expertus <tibi> persuadeas, hoc medicamentum
non solum non nocere stomacho, verum etiam reficere et confirmare eum
supra omnium opinionem. 10