Fortis sine Manibus
    Adulterum cum adultera qui deprehenderit, dum utrum- 1.4.pr.1
    que corpus interficiat, sine fraude sit.
    Liceat adulterium in matre et filio vindicare.
  Vir fortis in bello manus perdidit. deprehendit adul-
terum cum uxore, de qua filium adulescentem habebat; 5
imperavit filio, ut occideret. non occidit; adulter effugit.
abdicat filium. contradicit.
  Solus ego ex omnibus maritis nec dimisi adulteros nec occidi. 1.1
quis non putet aut me sine filio fuisse aut filium sine manibus?
conceptus est iste—ex quo, sciemus cum adulteros depre-
hendero. tunc primum sensi me manus perdidisse. in bello meas,
domi etiam filii manus perdidi. tam frustra ad filium quam ad 5
gladium cucurri. in bella non venit et ante patriae quam patri
negavit manus. usque eo pugnavit pro vobis, ut pro se non
posset. adulescens, quos dimisisti sequere. non potui, inquit,
matrem occidere. quo sis excusatior, adice: et patrem.
  Pars altera. Alterum putavi parricidium matrem coram patre 10
occidere. non semper scelera nostri iuris sunt, et truces quoque
animos misericors natura debilitat. in tam inopinati flagitii spec-
taculo toto corpore stupui. pater, tibi manus defuerunt, mihi
omnia. priusquam in mei memoriam reverterer, exierunt. maius
erat scelus, quod imperabas, quam quod deprehenderas. si quid 15
exegeris maius viribus meis, dicam: ignosce, non possum; igno-
scit filio pater navigationem recusanti, si non ferat mare, ignoscit
non sequenti castra, si non potest, quamvis pater ipse militaris
sit. ipsam legem recita: 'liceat marito, liceat et filio'. quare tam
multos nominat, nisi quod putat esse aliquos, qui non possint? 20
exierunt adulteri inter patrem debilem et filium stupentem.