Te te laborum socia et adiutrix precor, 900
belligera Pallas, cuius in laeua ciet
aegis feroces ore saxifico minas;
adsit Lycurgi domitor et rubri maris,
tectam uirente cuspidem thyrso gerens,
geminumque numen Phoebus et Phoebi soror 905
(soror sagittis aptior, Phoebus lyrae)
fraterque quisquis incolit caelum meus
non ex nouerca frater. Huc appellite
greges opimos, quidquid Indorum seges
* 909a
Arabesque odoris quidquid arboribus legunt 910
conferte in aras, pinguis exundet uapor.
populea nostras arbor exornet comas,
te ramus oleae fronde gentili tegat,
Theseu; Tonantem nostra adorabit manus,
tu conditores urbis et siluestria 915
trucis antra Zethi, nobilis Dircen aquae
laremque regis aduenae Tyrium coles.
date tura flammis. Am. Nate, manantes prius
manus cruenta caede et hostili expia.
He. Vtinam cruore capitis inuisi deis 920
libare possem: gratior nullus liquor
tinxisset aras; uictima haut ulla amplior
potest magisque opima mactari Ioui,
quam rex iniquus. Am. Finiat genitor tuus
opta labores, detur aliquando otium 925
quiesque fessis. He. Ipse concipiam preces
Ioue meque dignas: stet suo caelum loco
tellusque et aether; astra inoffensos agant
aeterna cursus, alta pax gentes alat;
ferrum omne teneat ruris innocui labor 930
ensesque lateant. nulla tempestas fretum
uiolenta turbet, nullus irato Ioue
exiliat ignis, nullus hiberna niue
nutritus agros amnis euersos trahat.
uenena cessent, nulla nocituro grauis 935
suco tumescat herba. non saeui ac truces
regnent tyranni; si quod etiamnum est scelus
latura tellus, properet, et si quod parat
monstrum, meum sit.—Sed quid hoc? medium diem
cinxere tenebrae. Phoebus obscuro meat 940
sine nube uultu. quis diem retro fugat
agitque in ortus? unde nox atrum caput
ignota profert? unde tot stellae polum
implent diurnae? primus en noster labor
caeli refulget parte non minima leo 945
iraque totus feruet et morsus parat.
iam rapiet aliquod sidus: ingenti minax
stat ore et ignes efflat et rutilam iubam
ceruice iactans quidquid autumnus grauis
hiemsque gelido frigida spatio refert 950
uno impetu transiliet et uerni petet
frangetque tauri colla. Am. Quod subitum hoc malum est?
quo, nate, uultus huc et huc acres refers
acieque falsum turbida caelum uides?
He. Perdomita tellus, tumida cesserunt freta, 955
inferna nostros regna sensere impetus:
immune caelum est, dignus Alcide labor.
in alta mundi spatia sublimis ferar,
petatur aether: astra promittit pater.
quid, si negaret? non capit terra Herculem 960
tandemque superis reddit. en ultro uocat
omnis deorum coetus et laxat fores,
una uetante. recipis et reseras polum?
an contumacis ianuam mundi traho?
dubitatur etiam? uincla Saturno exuam 965
contraque patris impii regnum impotens
auum resoluam; bella Titanes parent,
me duce furentes; saxa cum siluis feram
rapiamque dextra plena Centauris iuga.
iam monte gemino limitem ad superos agam: 970
uideat sub Ossa Pelion Chiron suum,
in caelum Olympus tertio positus gradu
perueniet aut mittetur. Am. Infandos procul
auerte sensus; pectoris sani parum
magni tamen compesce dementem impetum. 975
He. Quid hoc? Gigantes arma pestiferi mouent.
profugit umbras Tityos ac lacerum gerens
et inane pectus quam prope a caelo stetit.
labat Cithaeron, alta Pallene tremit
Macetumque Tempe. rapuit hic Pindi iuga, 980
hic rapuit Oeten, saeuit horrendum Mimans.
Flammifera Erinys uerbere excusso sonat
rogisque adustas propius ac propius sudes
in ora tendit; saeua Tisiphone, caput
serpentibus uallata, post raptum canem 985
portam uacantem clausit opposita face.