DIALOGORVM LIBER III
AD NOVATVM
DE IRA
LIBER I
Exegisti a me, Nouate, ut scriberem quemadmodum pos- 3.1.1.1
set ira leniri, nec inmerito mihi uideris hunc praecipue
adfectum pertimuisse maxime ex omnibus taetrum ac
rabidum. Ceteris enim aliquid quieti placidique inest, hic
totus concitatus et in impetu est, doloris armorum, sanguinis 5
suppliciorum minime humana furens cupiditate, dum alteri
noceat sui neglegens, in ipsa inruens tela et ultionis secum
ultorem tracturae auidus.
  Quidam itaque e sapientibus uiris iram dixerunt breuem 2.1
insaniam; aeque enim inpotens sui est, decoris oblita,
necessitudinum immemor, in quod coepit pertinax et in-
tenta, rationi consiliisque praeclusa, uanis agitata causis,
ad dispectum aequi uerique inhabilis, ruinis simillima 5
quae super id quod oppressere franguntur. Vt scias autem 3.1
non esse sanos quos ira possedit, ipsum illorum habitum
intuere; nam ut furentium certa indicia sunt audax et
minax uultus, tristis frons, torua facies, citatus gradus,
inquietae manus, color uersus, crebra et uehementius acta 5
suspiria, ita irascentium eadem signa sunt: flagrant ac 4.1
micant oculi, multus ore toto rubor exaestuante ab imis
praecordiis sanguine, labra quatiuntur, dentes compri-
muntur, horrent ac surriguntur capilli, spiritus coactus ac
stridens, articulorum se ipsos torquentium sonus, gemitus 5
mugitusque et parum explanatis uocibus sermo praeruptus
et conplosae saepius manus et pulsata humus pedibus et
totum concitum corpus magnasque irae minas agens, foeda
uisu et horrenda facies deprauantium se atque intume-
scentium—nescias utrum magis detestabile uitium sit an 10
deforme.
  Cetera licet abscondere et in abdito alere: ira se profert 5.1
et in faciem exit, quantoque maior, hoc efferuescit mani-
festius. Non uides ut omnium animalium, simul ad no-
cendum insurrexerunt, praecurrant notae ac tota corpora
solitum quietumque egrediantur habitum et feritatem suam 5
exasperent? Spumant apris ora, dentes acuuntur adtritu, 6.1
taurorum cornua iactantur in uacuum et harena pulsu
pedum spargitur, leones fremunt, inflantur inritatis colla
serpentibus, rabidarum canum tristis aspectus est: nullum
est animal tam horrendum tam perniciosumque natura 5
ut non appareat in illo, simul ira inuasit, nouae feritatis
accessio. Nec ignoro ceteros quoque adfectus uix occultari, 7.1
libidinem metumque et audaciam dare sui signa et posse
praenosci; neque enim ulla uehementior intrat agitatio
quae nihil moueat in uultu. Quid ergo interest? quod alii
adfectus apparent, hic eminet. 5