| 'At quare non ignoscet?' Agedum constituamus | 2.7.1.1 |
| nunc quoque, quid sit venia, et sciemus dari illam a | |
| sapiente non debere. Venia est poenae meritae remissio. | |
| Hanc sapiens quare non debeat dare, reddunt rationem | |
| diutius, quibus hoc propositum est; ego ut breviter | 5 |
| tamquam in alieno iudicio dicam: 'Ei ignoscitur, qui | |
| puniri debuit; sapiens autem nihil facit, quod non | |
| debet, nihil praetermittit, quod debet; itaque poenam, | |
| quam exigere debet, non donat. Sed illud, quod ex | 2.1 |
| venia consequi vis, honestiore tibi via tribuet; parcet | |
| enim sapiens, consulet et corriget; idem faciet, quod, | |
| si ignosceret, nec ignoscet, quoniam, qui ignoscit, | |
| fatetur aliquid se, quod fieri debuit, omisisse. Ali- | 5 |
| quem verbis tantum admonebit, poena non adficiet | |
| aetatem eius emendabilem intuens; aliquem invidia | |
| criminis manifeste laborantem iubebit incolumem esse, | |
| quia deceptus est, quia per vinum labsus; hostes dimittet | |
| salvos, aliquando etiam laudatos, si honestis causis | 10 |
| pro fide, pro foedere, pro libertate in bellum acciti | |
| sunt. Haec omnia non veniae, sed clementiae opera | 3.1 |
| sunt. Clementia liberum arbitrium habet; non sub | |
| formula, sed ex aequo et bono iudicat; et absolvere | |
| illi licet et, quanti vult, taxare litem. Nihil ex his | |
| facit, tamquam iusto minus fecerit, sed tamquam id, | 5 |
| quod constituit, iustissimum sit. Ignoscere autem est, | |
| quem iudices puniendum, non punire; venia debitae | |
| poenae remissio est. Clementia hoc primum praestat, | |
| ut, quos dimittit, nihil aliud illos pati debuisse pro- | |
| nuntiet; plenior est quam venia, honestior est. De | 4.1 |
| verbo, ut mea fert opinio, controversia est, de re qui- | |
| dem convenit. Sapiens multa remittet, multos parum | |
| sani, sed sanabilis ingenii servabit. Agricolas bonos | |
| imitabitur, qui non tantum rectas procerasque arbores | 5 |
| colunt; illis quoque, quas aliqua depravavit causa, ad- | |
| minicula, quibus derigantur, adplicant; alias circum- | |
| cidunt, ne proceritatem rami premant, quasdam infirmas | |
| vitio loci nutriunt, quibusdam aliena umbra laboranti- | |
| bus caelum aperiunt. Videbit, quod ingenium qua | 5.1 |
| ratione tractandum sit, quo modo in rectum prava | |
| flectantur.' * * * |