SENECA LVCILIO SVO SALVTEM
|
|
Liberalis noster nunc tristis est nuntiato incendio quo
|
91.1.1
|
Lugdunensis colonia exusta est; movere hic casus quemlibet
|
|
posset, nedum hominem patriae suae amantissimum. Quae
|
|
res effecit ut firmitatem animi sui quaerat, quam videlicet
|
|
ad ea quae timeri posse putabat exercuit. Hoc vero tam
|
5
|
inopinatum malum et paene inauditum non miror si sine
|
|
metu fuit, cum esset sine exemplo; multas enim civitates
|
|
incendium vexavit, nullam abstulit. Nam etiam ubi hostili
|
|
manu in tecta ignis inmissus est, multis locis deficit, et quam-
|
|
vis subinde excitetur, raro tamen sic cuncta depascitur ut
|
10
|
nihil ferro relinquat. Terrarum quoque vix umquam tam
|
|
gravis et perniciosus fuit motus ut tota oppida everteret.
|
|
Numquam denique tam infestum ulli exarsit incendium ut
|
|
nihil alteri superesset incendio. Tot pulcherrima opera, quae
|
2.1
|
singula inlustrare urbes singulas possent, una nox stravit, et
|
|
in tanta pace quantum ne bello quidem timeri potest accidit.
|
|
Quis hoc credat? ubique armis quiescentibus, cum toto orbe
|
|
terrarum diffusa securitas sit, Lugudunum, quod ostende-
|
5
|
batur in Gallia, quaeritur. Omnibus fortuna quos publice
|
|
adflixit quod passuri erant timere permisit; nulla res magna
|
|
non aliquod habuit ruinae suae spatium: in hac una nox
|
|
interfuit inter urbem maximam et nullam. Denique diutius
|
|
illam tibi perisse quam perît narro.
|
10
|
Haec omnia Liberalis nostri adfectum inclinant, adversus
|
3.1
|
sua firmum et erectum. Nec sine causa concussus est: inex-
|
|
pectata plus adgravant; novitas adicit calamitatibus pondus,
|
|
nec quisquam mortalium non magis quod etiam miratus est
|
|
doluit. Ideo nihil nobis inprovisum esse debet; in omnia
|
4.1
|
praemittendus animus cogitandumque non quidquid solet sed
|
|
quidquid potest fieri. Quid enim est quod non fortuna, cum
|
|
voluit, ex florentissimo detrahat? quod non eo magis adgre-
|
|
diatur et quatiat quo speciosius fulget? Quid illi arduum
|
5
|
quidve difficile est? Non una via semper, ne trita quidem
|
5.1
|
incurrit: modo nostras in nos manus advocat, modo suis
|
|
contenta viribus invenit pericula sine auctore. Nullum
|
|
tempus exceptum est: in ipsis voluptatibus causae doloris
|
|
oriuntur. Bellum in media pace consurgit et auxilia securitatis
|
5
|
in metum transeunt: ex amico <fit> inimicus, hostis ex socio. In
|
|
subitas tempestates hibernisque maiores agitur aestiva tran-
|
|
quillitas. Sine hoste patimur hostilia, et cladis causas, si alia
|
|
deficiunt, nimia sibi felicitas invenit. Invadit temperantis-
|
|
simos morbus, validissimos pthisis, innocentissimos poena,
|
10
|
secretissimos tumultus; eligit aliquid novi casus per quod velut
|
|
oblitis vires suas ingerat. Quidquid longa series multis labo-
|
6.1
|
ribus, multa deum indulgentia struxit, id unus dies spargit
|
|
ac dissipat. Longam moram dedit malis properantibus qui
|
|
diem dixit: hora momentumque temporis evertendis im-
|
|
peris sufficit. Esset aliquod inbecillitatis nostrae solacium
|
5
|
rerumque nostrarum si tam tarde perirent cuncta quam
|
|
fiunt: nunc incrementa lente exeunt, festinatur in damnum.
|
|
Nihil privatim, nihil publice stabile est; tam hominum quam
|
7.1
|
urbium fata volvuntur. Inter placidissima terror existit
|
|
nihilque extra tumultuantibus causis mala unde minime
|
|
expectabantur erumpunt. Quae domesticis bellis steterant
|
|
regna, quae externis, inpellente nullo ruunt: quota quaeque
|
5
|
felicitatem civitas pertulit! Cogitanda ergo sunt omnia et
|
|
animus adversus ea quae possunt evenire firmandus. Exilia,
|
8.1
|
tormenta [morbi], bella, naufragia meditare. Potest te patriae,
|
|
potest patriam tibi casus eripere, potest te in solitudines
|
|
abigere, potest hoc ipsum in quo turba suffocatur fieri soli-
|
|
tudo. Tota ante oculos sortis humanae condicio ponatur, nec
|
5
|
quantum frequenter evenit sed quantum plurimum potest
|
|
evenire praesumamus animo, si nolumus opprimi nec illis
|
|
inusitatis velut novis obstupefieri; in plenum cogitanda for-
|
|
tuna est. Quotiens Asiae, quotiens Achaiae urbes uno tremore
|
9.1
|
ceciderunt! Quot oppida in Syria, quot in Macedonia devora-
|
|
ta sunt! Cypron quotiens vastavit haec clades! Quotiens in se
|
|
Paphus corruit! Frequenter nobis nuntiati sunt totarum ur-
|
|
bium interitus, et nos inter quos ista frequenter nuntiantur,
|
5
|
quota pars omnium sumus! Consurgamus itaque adversus
|
|
fortuita et quidquid inciderit sciamus non esse tam magnum
|
|
quam rumore iactetur. Civitas arsit opulenta ornamentum-
|
10.1
|
que provinciarum quibus et inserta erat et excepta, uni
|
|
tamen inposita et huic non latissimo monti: omnium istarum
|
|
civitatium quas nunc magnificas ac nobiles audis vestigia
|
|
quoque tempus eradet. Non vides quemadmodum in Achaia
|
5
|
clarissimarum urbium iam fundamenta consumpta sint nec
|
|
quicquam extet ex quo appareat illas saltem fuisse? Non
|
11.1
|
tantum manu facta labuntur, nec tantum humana arte atque
|
|
industria posita vertit dies: iuga montium diffluunt, totae
|
|
desedere regiones, operta sunt fluctibus quae procul a con-
|
|
spectu maris stabant; vasta vis ignium colles per quos relu-
|
5
|
cebat erosit et quondam altissimos vertices, solacia navigan-
|
|
tium ac speculas, ad humile deduxit. Ipsius naturae opera
|
|
vexantur et ideo aequo animo ferre debemus urbium excidia.
|
|
Casurae stant; omnis hic exitus manet, sive <ventorum>
|
12.1
|
interna vis flatusque per clusa violenti pondus sub quo
|
|
tenentur excusserint, sive torrentium <impetus> in abdito
|
|
vastior obstantia effregerit, sive flammarum violentia con-
|
|
paginem soli ruperit, sive vetustas, a qua nihil tutum est,
|
5
|
expugnaverit minutatim, sive gravitas caeli egesserit populos
|
|
et situs deserta corruperit. Enumerare omnes fatorum vias
|
|
longum est. Hoc unum scio: omnia mortalium opera mortali-
|
|
tate damnata sunt, inter peritura vivimus.
|
|
Haec ergo atque eiusmodi solacia admoveo Liberali nostro
|
13.1
|
incredibili quodam patriae suae amore flagranti, quae for-
|
|
tasse consumpta est ut in melius excitaretur. Saepe maiori
|
|
fortunae locum fecit iniuria: multa ceciderunt ut altius
|
|
surgerent. Timagenes, felicitati urbis inimicus, aiebat Romae
|
5
|
sibi incendia ob hoc unum dolori esse, quod sciret meliora
|
|
surrectura quam arsissent. In hac quoque urbe veri simile
|
14.1
|
est certaturos omnes ut maiora celsioraque quam amisere
|
|
restituant. Sint utinam diuturna et melioribus auspiciis in
|
|
aevum longius condita! Nam huic coloniae ab origine sua
|
|
centensimus annus est, aetas ne homini quidem extrema.
|
5
|
A Planco deducta in hanc frequentiam loci opportunitate
|
|
convaluit: quot tamen gravissimos casus intra spatium hu-
|
|
manae <pertulit> senectutis! Itaque formetur animus ad intel-
|
15.1
|
lectum patientiamque sortis suae et sciat nihil inausum esse
|
|
fortunae, adversus imperia illam idem habere iuris quod
|
|
adversus imperantis, adversus urbes idem posse quod adversus
|
|
homines. Nihil horum indignandum est: in eum intravimus
|
5
|
mundum in quo his legibus vivitur. Placet: pare. Non placet:
|
|
quacumque vis exi. Indignare si quid in te iniqui proprie
|
|
constitutum est; sed si haec summos imosque necessitas
|
|
alligat, in gratiam cum fato revertere, a quo omnia resolvun-
|
|
tur. Non est quod nos tumulis metiaris et his monumentis
|
16.1
|
quae viam disparia praetexunt: aequat omnis cinis. Inpares
|
|
nascimur, pares morimur. Idem de urbibus quod de urbium
|
|
incolis dico: tam Ardea capta quam Roma est. Conditor ille
|
|
iuris humani non natalibus nos nec nominum claritate di-
|
5
|
stinxit, nisi dum sumus: ubi vero ad finem mortalium ventum
|
|
est, 'discede' inquit 'ambitio: omnium quae terram premunt
|
|
siremps lex esto'. Ad omnia patienda pares sumus; nemo
|
|
altero fragilior est, nemo in crastinum sui certior.
|
|
Alexander Macedonum rex discere geometriam coeperat,
|
17.1
|
infelix, sciturus quam pusilla terra esset, ex qua minimum
|
|
occupaverat. Ita dico: 'infelix' ob hoc quod intellegere
|
|
debebat falsum se gerere cognomen: quis enim esse magnus
|
|
in pusillo potest? Erant illa quae tradebantur subtilia et
|
5
|
diligenti intentione discenda, non quae perciperet vesanus
|
|
homo et trans oceanum cogitationes suas mittens. 'Facilia'
|
|
inquit 'me doce'. Cui praeceptor 'ista' inquit 'omnibus eadem
|
|
sunt, aeque difficilia'. Hoc puta rerum naturam dicere: 'ista
|
18.1
|
de quibus quereris omnibus eadem sunt; nulli dare faciliora
|
|
possum, sed quisquis volet sibi ipse illa reddet faciliora'.
|
|
Quomodo? aequanimitate. Et doleas oportet et sitias et
|
|
esurias et senescas (si tibi longior contigerit inter homines
|
5
|
mora) et aegrotes et perdas aliquid et pereas. Non est tamen
|
19.1
|
quod istis qui te circumstrepunt credas: nihil horum malum
|
|
est, nihil intolerabile aut durum. Ex consensu istis metus est.
|
|
Sic mortem times quomodo famam: quid autem stultius
|
|
homine verba metuente? Eleganter Demetrius noster solet
|
5
|
dicere eodem loco sibi esse voces inperitorum quo ventre
|
|
redditos crepitus. 'Quid enim' inquit 'mea, susum isti an
|
|
deosum sonent?' Quanta dementia est vereri ne infameris
|
20.1
|
ab infamibus! Quemadmodum famam extimuisti sine causa,
|
|
sic et illa quae numquam timeres nisi fama iussisset. Num
|
|
quid detrimenti faceret vir bonus iniquis rumoribus sparsus?
|
|
Ne morti quidem hoc apud nos noceat: et haec malam
|
21.1
|
opinionem habet. Nemo eorum qui illam accusat expertus
|
|
est: interim temeritas est damnare quod nescias. At illud
|
|
scis, quam multis utilis sit, quam multos liberet tormentis,
|
|
egestate, querellis, supplicîs, taedio. Non sumus in ullius
|
5
|
potestate, cum mors in nostra potestate sit. Vale.
|
|