Andromacha Hoc derat unum Phrygibus euersis malum, 888
gaudere—flagrant strata passim Pergama:
o coniugale tempus! an quisquam audeat 890
negare? quisquam dubius ad thalamos eat,
quos Helena suadet? pestis exitium lues
utriusque populi, cernis hos tumulos ducum
et nuda totis ossa quae passim iacent
inhumata campis? haec hymen sparsit tuus. 895
tibi fluxit Asiae, fluxit Europae cruor,
cum dimicantes lenta prospiceres uiros,
incerta uoti—perge, thalamos appara.
taedis quid opus est quidue sollemni face?
quid igne? thalamis Troia praelucet nouis. 900
celebrate Pyrrhi, Troades, conubia,
celebrate digne: planctus et gemitus sonet.
Hel. Ratione quamuis careat et flecti neget
magnus dolor sociosque nonnumquam sui
maeroris ipsos oderit, causam tamen 905
possum tueri iudice infesto meam,
grauiora passa. luget Andromacha Hectorem
et Hecuba Priamum: solus occulte Paris
lugendus Helenae est. durum et inuisum et graue est
seruitia ferre? patior hoc olim iugum, 910
annis decem captiua. prostratum Ilium est,
uersi penates? perdere est patriam graue,
grauius timere. uos leuat tantus mali
comitatus: in me uictor et uictus furit.
quam quisque famulam traheret incerto diu 915
casu pependit? me meus traxit statim
sine sorte dominus. causa bellorum fui
tantaeque Teucris cladis? hoc uerum puta,
Spartana puppis uestra si secuit freta;
sin rapta Phrygiis praeda remigibus fui 920
deditque donum iudici uictrix dea,
ignosce †Paridi: iudicem iratum mea
habitura causa est: ista Menelaum manent
arbitria. Nunc hanc luctibus paulum tuis,
Andromacha, omissis flecte—uix lacrimas queo 925
retinere. An. Quantum est Helena quod lacrimat malum!
cur lacrimat autem? fare quos Ithacus dolos,
quae scelera nectat; utrum ab Idaeis iugis
iactanda uirgo est, arcis an celsae edito
mittenda saxo? num per has uastum in mare 930
uoluenda rupes, latere quas scisso leuat
altum uadoso Sigeon spectans sinu?
dic, fare, quidquid subdolo uultu tegis.
leuiora mala sunt cuncta, quam Priami gener
Hecubaeque Pyrrhus. fare, quam poenam pares 935
exprome et unum hoc deme nostris cladibus,
falli: paratas perpeti mortem uides.
Hel. Vtinam iuberet me quoque interpres deum
abrumpere ense lucis inuisae moras
uel Achillis ante busta furibunda manu 940
occidere Pyrrhi, fata comitantem tua,
Polyxene miseranda, quam tradi sibi
cineremque Achilles ante mactari suum,
campo maritus ut sit Elysio, iubet.
An. Vide ut animus ingens laetus audierit necem. 945
cultus decoros regiae uestis petit
et admoueri crinibus patitur manum:
mortem putabat illud, hoc thalamos putat.
At misera luctu mater audito stupet;
labefacta mens succubuit—assurge, alleua 950
animum et cadentem, misera, firma spiritum.
quam tenuis anima uinculo pendet leui:
minimum est quod Hecubam facere felicem potest—
spirat, reuixit. prima mors miseros fugit.