| Prouidit ille maximus mundi parens, | 466 |
| cum tam rapaces cerneret Fati manus, | |
| ut damna semper subole repararet noua. | |
| excedat agedum rebus humanis Venus, | |
| quae supplet ac restituit exhaustum genus: | 470 |
| orbis iacebit squalido turpis situ, | |
| uacuum sine ullis piscibus stabit mare, | |
| alesque caelo derit et siluis fera, | |
| solis et aer peruius uentis erit. | |
| quam uaria leti genera mortalem trahunt | 475 |
| carpuntque turbam, pontus et ferrum et doli! | |
| sed fata credas desse: sic atram Styga | |
| iam petimus ultro. caelibem uitam probet | |
| sterilis iuuentus: hoc erit, quidquid uides, | |
| unius aeui turba et in semet ruet. | 480 |
| proinde uitae sequere naturam ducem: | |
| urbem frequenta, ciuium coetus cole. | |
| Hi. Non alia magis est libera et uitio carens | |
| ritusque melius uita quae priscos colat, | |
| quam quae relictis moenibus siluas amat. | 485 |
| non illum auarae mentis inflammat furor | |
| qui se dicauit montium insontem iugis, | |
| non aura populi et uulgus infidum bonis, | |
| non pestilens inuidia, non fragilis fauor; | |
| non ille regno seruit aut regno imminens | 490 |
| uanos honores sequitur aut fluxas opes, | |
| spei metusque liber, haud illum niger | |
| edaxque liuor dente degeneri petit; | |
| nec scelera populos inter atque urbes sata | |
| nouit nec omnes conscius strepitus pauet | 495 |
| aut uerba fingit; mille non quaerit tegi | |
| diues columnis nec trabes multo insolens | |
| suffigit auro; non cruor largus pias | |
| inundat aras, fruge nec sparsi sacra | |
| centena niuei colla summittunt boues: | 500 |
| sed rure uacuo potitur et aperto aethere | |
| innocuus errat. callidas tantum feris | |
| struxisse fraudes nouit et fessus graui | |
| labore niueo corpus Iliso fouet; | |
| nunc ille ripam celeris Alphei legit, | 505 |
| nunc nemoris alti densa metatur loca, | |
| ubi Lerna puro gelida perlucet uado, | |
| solesque uitat. hinc aues querulae fremunt | |
| ramique uentis lene percussi tremunt | |
| * | 509a |
| ueteresque fagi. iuuat <et> aut amnis uagi | 510 |
| pressisse ripas, caespite aut nudo leues | |
| duxisse somnos, siue fons largus citas | |
| defundit undas, siue per flores nouos | |
| fugiente dulcis murmurat riuo sonus. | |
| excussa siluis poma compescunt famem | 515 |
| et fraga paruis uulsa dumetis cibos | |
| faciles ministrant. regios luxus procul | |
| est impetus fugisse: sollicito bibunt | |
| auro superbi; quam iuuat nuda manu | |
| captasse fontem! certior somnus premit | 520 |
| secura duro membra laxantem toro. | |
| non in recessu furta et obscuro improbus | |
| quaerit cubili seque multiplici timens | |
| domo recondit: aethera ac lucem petit | |
| et teste caelo uiuit. Hoc equidem reor | 525 |
| uixisse ritu prima quos mixtos deis | |
| profudit aetas. nullus his auri fuit | |
| caecus cupido, nullus in campo sacer | |
| diuisit agros arbiter populis lapis; | |
| nondum secabant credulae pontum rates: | 530 |
| sua quisque norat maria; non uasto aggere | |
| crebraque turre cinxerant urbes latus; | |
| non arma saeua miles aptabat manu | |
| nec torta clausas fregerat saxo graui | |
| ballista portas, iussa nec dominum pati | 535 |
| iuncto ferebat terra seruitium boue: | |
| sed arua per se feta poscentes nihil | |
| pauere gentes, silua natiuas opes | |
| et opaca dederant antra natiuas domos. |