| LAVDES CRISPINI VETTI BOLANI FILII | |
| Rura meus Tyrrhena petit saltusque Tagetis | 5.2.1 |
| Crispinus; nec longa mora est aut avia tellus; | |
| et mea secreto velluntur pectora morsu, | |
| udaque turgentes impellunt lumina guttas, | |
| ceu super Aegaeas hiemes abeuntis amici | 5 |
| vela sequar spectemque ratem iam fessus ab altis | |
| rupibus atque oculos longo querar aëre vinci. | |
| Quid? si militiae iam te, puer inclite, primae | |
| clara rudimenta et castrorum dulce vocaret | |
| auspicium, quanto manarent gaudia fletu | 10 |
| quosve darem amplexus! etiamne optanda propinqui | |
| tristia, ut octonos bis iam tibi circuit orbes | |
| vita? sed angustis animus robustior annis | |
| succumbitque oneri, et mentem sua non capit aetas. | |
| nec mirum: non te series inhonora parentum | 15 |
| obscurum proavis et priscae lucis egentem | |
| plebeia de stirpe tulit; non sanguine cretus | |
| turmali trabeaque recens et paupere clavo | |
| augustam sedem et Latii penetrale senatus | |
| advena pulsasti, sed praecedente tuorum | 20 |
| agmine. Romulei qualis per iugera circi | |
| cum pulcher visu titulis generosus avitis | |
| exspectatur equus cuius de stemmate longo | |
| felix demeritos habet admissura parentes, | |
| illum omnes acuunt plausus, illum ipse volantem | 25 |
| pulvis et incurvae gaudent agnoscere metae: | |
| sic te, clare puer, genitum sibi curia sensit, | |
| primaque patricia clausit vestigia luna. | |
| mox Tyrios ex more sinus tunicamque potentem | |
| agnovere umeri. sed enim tibi magna parabat | 30 |
| ad titulos exempla pater. quippe ille iuventam | |
| protinus ingrediens pharetratum invasit Araxen | |
| belliger indocilemque fero servire Neroni | |
| Armeniam. rigidi summam Mavortis agebat | |
| Corbulo, sed comitem belli sociumque laborum | 35 |
| ille quoque egregiis multum miratus in armis | |
| Bolanum; atque illi curarum asperrima suetus | |
| credere partirique metus, quod tempus amicum | |
| fraudibus, exerto quaenam bona tempora bello, | |
| quae suspecta fides aut quae fuga vera ferocis | 40 |
| Armenii. Bolanus iter praenosse timendum, | |
| Bolanus tutis iuga quaerere commoda castris, | |
| metiri Bolanus agros, aperire malignas | |
| torrentum nemorumque moras tantamque verendi | |
| mentem implere ducis iussisque ingentibus unus | 45 |
| sufficere. ipsa virum norat iam barbara tellus, | |
| ille secundus apex bellorum et proxima cassis. | |
| sic Phryges attoniti, quamquam Nemeaea viderent | |
| arma Cleonaeusque acies impelleret arcus, | |
| pugnante Alcide tamen et Telamona timebant. | 50 |
| disce, puer, (nec enim externo monitore petendus | |
| virtutis tibi pulcher amor: cognata ministret | |
| laus animos. aliis Decii reducesque Camilli | |
| monstrentur), tu disce patrem, quantusque negantem | |
| fluctibus occiduis fesso usque Hyperione Thylen | 55 |
| intrarit mandata gerens quantusque potentis | |
| mille urbes Asiae sortito rexerit anno, | |
| imperium mulcente toga. bibe talia pronis | |
| auribus, haec certent tibi conciliare propinqui, | |
| haec iterent comites praecepta senesque paterni. | 60 |
| Iamque alio moliris iter nec deside passu | |
| ire paras. nondum validae tibi signa iuventae | |
| inrepsere genis, et adhuc tenor integer aevi. | |
| nec genitor iuxta; fatis namque haustus iniquis | |
| occidit et geminam prolem sine praeside linquens; | 65 |
| nec saltem teneris ostrum puerile lacertis | |
| exuit albentique umeros induxit amictu. | |
| quem non corrupit pubes effrena novaeque | |
| libertas properata togae? ceu nescia falcis | |
| silva comas tollit fructumque exspirat in umbras. | 70 |
| at tibi Pieriae tenero sub pectore curae | |
| et pudor et docti legem sibi dicere mores; | |
| tunc hilaris probitas et frons tranquilla, nitorque | |
| luxuriae confine tenens, pietasque per omnes | |
| dispensata modos; aequaevo cedere fratri | 75 |
| mirarique patrem miseraeque ignoscere matri | |
| admonuit fortuna domus. tibine illa nefanda | |
| pocula letalesque manu componere sucos | |
| evaluit, qui voce potes praevertere morsus | |
| serpentum atque omnis vultu placare novercas? | 80 |
| infestare libet manes meritoque precatu | |
| pacem auferre rogis; sed te, puer optime, cerno | |
| flectentem iustis et talia dicta parantem: | |
| 'parce precor cineri: fatum illud et ira nocentum | |
| Parcarum crimenque dei, mortalia quisquis | 85 |
| pectora sero videt nec primo in limine sistit | |
| conatus scelerum atque animos infanda parantes. | |
| excidat illa dies aevo nec postera credant | |
| saecula. nos certe taceamus et obruta multa | |
| nocte tegi propriae patiamur crimina gentis. | 90 |
| exegit poenas, hominum cui cura suorum, | |
| quo Pietas auctore redit terrasque revisit, | |
| quem timet omne nefas. satis haec lacrimandaque nobis | |
| ultio. quin saevas utinam exorare liceret | |
| Eumenidas timidaeque avertere Cerberon umbrae | 95 |
| immemoremque tuis citius dare manibus amnem.' | |
| Macte animo, iuvenis! sed crescunt crimina matris. | |
| nec tantum pietas, sed protinus ardua virtus | |
| affectata tibi. nuper cum forte sodalis | |
| immeritae falso palleret crimine famae | 100 |
| erigeretque forum succinctaque iudice multo | |
| surgeret et castum vibraret Iulia fulmen, | |
| tu, quamquam non ante forum legesque severas | |
| passus sed tacita studiorum occultus in umbra, | |
| defensare metus adversaque tela subisti | 105 |
| pellere, inermis adhuc et tiro, paventis amici. | |
| haud umquam tales aspexit Romulus annos | |
| Dardaniusque senex medii bellare togata | |
| strage fori. stupuere patres temptamina tanta | |
| conatusque tuos, nec te reus ipse timebat. | 110 |
| par vigor et membris, promptaeque ad fortia vires | |
| sufficiunt animo atque ingentia iussa sequuntur. | |
| ipse ego te nuper Tiberino in litore vidi | |
| qua Tyrrhena vadis Laurentibus aestuat unda, | |
| tendentem cursus vexantemque ilia nuda | 115 |
| calce ferocis equi, vultu dextraque minacem: | |
| si qua fides dictis, stupui armatumque putavi. | |
| Gaetulo sic pulcher equo Troianaque quassans | |
| tela novercales ibat venator in agros | |
| Ascanius miseramque patri flagrabat Elissam; | 120 |
| Troilus haut aliter gyro leviore minantes | |
| eludebat equos, aut quem de turribus altis | |
| Arcadas Ogygio versantem in pulvere metas | |
| spectabant Tyriae non torvo lumine matres. | |
| ergo age (nam magni ducis indulgentia pulsat | 125 |
| certaque dat votis hilaris vestigia frater), | |
| surge animo, et fortes castrorum concipe curas. | |
| monstrabunt acies Mavors Actaeaque virgo, | |
| flectere Castor equos, umeris quatere arma Quirinus, | |
| qui tibi iam tenero permisit plaudere collo | 130 |
| nubigenas clipeos intactaque caedibus arma. | |
| Quasnam igitur terras, quem Caesaris ibis in orbem? | |
| Arctoosne amnes et Rheni fracta natabis | |
| flumina, an aestiferis Libyae sudabis in arvis? | |
| an iuga Pannoniae mutatoresque domorum | 135 |
| Sauromatas quaties? an te septenus habebit | |
| Hister et umbroso circumflua coniuge Peuce? | |
| an Solymum cinerem palmetaque capta subibis | |
| non sibi felices silvas ponentis Idymes? | |
| quod si te magno tellus frenata parenti | 140 |
| accipiat, quantum ferus exsultabit Araxes, | |
| quanta Caledonios attollet gloria campos, | |
| cum tibi longaevus referet trucis incola terrae: | |
| 'hic suetus dare iura parens, hoc cespite turmas | |
| adfari; vicis speculas castellaque—longe | 145 |
| aspicis?—ille dedit cinxitque haec moenia fossa; | |
| belligeris haec dona deis, haec tela dicavit | |
| (cernis adhuc titulos); hunc ipse vocantibus armis | |
| induit, hunc regi rapuit thoraca Britanno,' | |
| qualiter in Teucros victricia bella paranti | 150 |
| ignotum Pyrrho Phoenix narrabat Achillem. | |
| Felix qui viridi fidens, Optate, iuventa | |
| durabis quascumque vias vallumque subibis, | |
| forsan et ipse latus (sic numina principis adsint) | |
| cinctus et unanimi comes indefessus amici, | 155 |
| quo Pylades ex more pius, quo Dardana gessit | |
| bella Menoetiades. quippe haec concordia vobis, | |
| hic amor est; duretque, precor! nos fortior aetas | |
| iam fugit; hinc votis animum precibusque iuvabo, | |
| et mihi. sed questus solitos si forte ciebo | 160 |
| et mea Romulei venient ad carmina patres, | |
| tu deeris, Crispine, mihi, cuneosque per omnes | |
| te meus absentem circumspectabit Achilles. | |
| sed venies melior (vatum non irrita currunt | |
| omina); quique aquilas tibi nunc et castra recludit, | 165 |
| idem omnes perferre gradus cingique superbis | |
| fascibus et patrias dabit insedisse curules. | |
| Sed quis ab excelsis Troianae collibus Albae, | |
| unde suae iuxta prospectat moenia Romae | |
| proximus ille deus, fama velocior intrat | 170 |
| nuntius atque tuos implet, Crispine, penates? | |
| dicebam certe: vatum non irrita currunt | |
| auguria. en, ingens reserat tibi limen honorum | |
| Caesar et Ausonii committit munia ferri. | |
| vade, puer, tantisque enixus suffice donis, | 175 |
| felix qui magno iam nunc sub praeside iuras | |
| cuique sacer primum tradit Germanicus ensem! | |
| non minus hoc, fortis quam si tibi panderet ipse | |
| Bellipotens aquilas torvaque induceret ora | |
| casside. vade alacer maioraque disce mereri! | 180 |