LIBER SEXTVS
DE PVDICITIA
  Vnde te uirorum pariter ac feminarum praeci- 6.1.pr.1
puum firmamentum, Pudicitia, inuocem? tu enim
prisca religione consecratos Vestae focos incolis, tu
Capitolinae Iunonis puluinaribus incubas, tu Palatii
columen augustos penates sanctissimumque Iuliae 5
genialem torum adsidua statione celebras, tuo prae-
sidio puerilis aetatis insignia munita sunt, tui nu-
minis respectu sincerus iuuentae flos permanet, te
custode matronalis stola censetur: ades igitur et <re>-
cognosce quae fieri ipsa uoluisti. 10
  Dux Romanae pudicitiae Lucretia, cuius uiri- 1.1
lis animus maligno errore fortunae muliebre corpus
sortitus est, a <Sex.> Tarquinio regis Superbi filio per
uim stuprum pati coacta, cum grauissimis uerbis in-
iuriam suam in concilio necessariorum deplorasset, 5
ferro se, quod ueste tectum adtulerat, interemit cau-
samque tam animoso interitu imperium consulare
pro regio permutandi populo Romano praebuit.
  Atque haec inlatam iniuriam non tulit: Vergi- 2.1
nius plebei generis, sed patricii uir spiritus, ne pro-
bro contaminaretur domus sua, proprio sanguini non
pepercit: nam cum App. Claudius decemuir filiae
eius uirginis stuprum potestatis uiribus fretus per- 5
tinacius expeteret, deductam in forum puellam occi-
dit pudicaeque interemptor quam corruptae pater
esse maluit.
  Nec alio robore animi praeditus fuit Pontius 3.1
Aufidianus eques Romanus, qui, postquam conperit
filiae suae uirginitatem a paedagogo proditam Fannio
Saturnino, non contentus sceleratum seruum adfecisse
supplicio etiam ipsam puellam necauit. ita ne tur- 5
pes eius nuptias celebraret, acerbas exequias duxit.
  Quid P. Maenius, quam seuerum pudicitiae 4.1
custodem egit! in libertum namque gratum admo-
dum sibi animaduertit, quia eum nubilis iam aetatis
filiae suae osculum dedisse cognouerat, cum praeser-
tim non libidine, sed errore lapsus uideri posset. ce- 5
terum amaritudine poenae teneris adhuc puellae
sensibus castitatis disciplinam ingenerari magni aesti-
mauit eique tam tristi exemplo praecepit ut non so-
lum uirginitatem inlibatam, sed etiam oscula ad
uirum sincera perferret. 10
  Q. uero Fabius Maximus Seruilianus honori- 5.1
bus, quos splendidissime gesserat, censurae graui-
tate consummatis exegit poenas a filio dubiae casti-
tatis et punito pependit uoluntario secessu conspectum
patriae uitando. 5
  Dicerem censorium uirum nimis atrocem exti- 6.1
tisse, nisi P. Atilium Philiscum in pueritia corpore
quaestum a domino facere coactum tam seuerum
postea patrem cernerem: filiam enim suam, quia
stupri se crimine coinquinauerat, interemit. quam 5
sanctam igitur in ciuitate nostra pudicitiam fuisse
existimare debemus, in qua etiam institores libidinis
tam seueros eius uindices euasisse animaduertimus?
  Sequitur excellentis nominis ac memorabilis 7.1
facti exemplum. M. Claudius Marcellus aedilis curu-
lis C. Scantinio Capitolino tribuno pl. diem ad popu-
lum dixit, quod filium suum de stupro appellasset,
eoque asseuerante se cogi non posse ut adesset, quia 5
sacrosanctam potestatem haberet, et ob id tribuni-
cium auxilium <in>plorante, totum collegium tribuno-
rum negauit se intercedere quo minus pudicitiae
quaestio perageretur. citatus itaque Scantinius reus
uno teste qui temptatus erat damnatus est. constat 10
iuuenem productum in rostra defixo in terram uultu
perseueranter tacuisse uerecundoque silentio pluri-
mum in ultionem suam ualuisse.
  Metellus quoque Celer stuprosae mentis acer 8.1
poenitor extitit Cn. Sergio Silo promissorum matri
familiae nummorum gratia diem ad populum dicendo
eumque hoc uno crimine damnando: non enim factum
tunc, sed animus in quaestionem deductus est, plusque 5
uoluisse peccare nocuit quam non peccasse profuit.
  Contionis haec, illa curiae grauitas. T. Vetu- 9.1
rius filius eius Veturii, qui in consulatu suo Samni-
tibus ob turpiter ictum foedus deditus fuerat, cum
propter domesticam ruinam et graue aes alienum P.
Plotio nexum se dare adulescentulus admodum co- 5
actus esset, seruilibus ab eo uerberibus, quia stuprum
pati noluerat, adfectus querellam ad consules detulit.
a quibus hac de re certior factus senatus Plotium in
carcerem duci iussit: in qualicumque enim statu po-
sitam Romano sanguini pudicitiam tutam esse uoluit. 10
  Et quid mirum, si hoc uniuersi patres con- 10.1
scripti censuerunt? C. Pescennius III uir capitalis
<C.> Cornelium fortissimae militiae stipendia emeritum
uirtutisque nomine quater honore primi pili ab im-
peratoribus donatum, quod cum ingenuo adulescen- 5
tulo stupri commercium habuisset, publicis uinculis
onerauit. a quo appellati tribuni, cum de stupro nihil
negaret, sed sponsionem se facere paratum diceret,
quod adulescens ille palam atque aperte corpore
quaestum factitasset, intercessionem suam interpo- 10
nere noluerunt. itaque Cornelius in carcere mori co-
actus est: non putarunt enim tribuni pl. rem publi-
cam nostram cum fortibus uiris pacisci oportere, ut
externis periculis domesticas delicias emerent.
  Libidinosi centurionis supplicium M. Laetori 11.1
Mergi tribuni militaris aeque †similis foedus exitus
sequitur. cui Cominius tribunus pl. diem ad populum
dixit, quod cornicularium suum stupri causa adpel-
lasset. nec sustinuit eius rei <con>scientiam Laetorius, 5
sed se ipse ante iudicii tempus fuga prius, deinde
etiam <morte puniuit>. naturae modum expleuerat, fato
tamen functus uniuersae plebis sententia crimine
inpudicitiae damnatus est. signa illum militaria, sa-
cratae aquilae, et certissima Romani imperii custos, 10
seuera castrorum disciplina, ad inferos usque perse-
cuta est, quoniam, cuius [uirtutis] magister esse
debuerat, sanctitatis corruptor temptabat existere.
  Hoc mouit C. Marium imperatorem tum, cum 12.1
C. Lusium sororis suae filium, tribunum militum, a
C. Plotio manipulari milite iure caesum pronuntia-
uit, quia eum de stupro conpellare ausus fuerat.
  Sed ut eos quoque, qui in uindicanda pudi- 13.1
citia dolore suo pro publica lege usi sunt, strictim
percurram, Sempronius Musca C. Gellium deprehen-
sum in adulterio flagellis cecidit, C. Memmius L. Octa-
uium similiter deprehensum pernis contudit, Carbo 5
Attienus a Vibieno, item Pontius a P. Cer<en>nio de-
prehensi castrati sunt. Cn. etiam Furium Brocchum
qui deprehenderat familiae stuprandum obiecit. qui-
bus irae suae indulsisse fraudi non fuit.