LIBER SEXTVS
|
|
DE PVDICITIA
|
|
Vnde te uirorum pariter ac feminarum praeci-
|
6.1.pr.1
|
puum firmamentum, Pudicitia, inuocem? tu enim
|
|
prisca religione consecratos Vestae focos incolis, tu
|
|
Capitolinae Iunonis puluinaribus incubas, tu Palatii
|
|
columen augustos penates sanctissimumque Iuliae
|
5
|
genialem torum adsidua statione celebras, tuo prae-
|
|
sidio puerilis aetatis insignia munita sunt, tui nu-
|
|
minis respectu sincerus iuuentae flos permanet, te
|
|
custode matronalis stola censetur: ades igitur et <re>-
|
|
cognosce quae fieri ipsa uoluisti.
|
10
|
Dux Romanae pudicitiae Lucretia, cuius uiri-
|
1.1
|
lis animus maligno errore fortunae muliebre corpus
|
|
sortitus est, a <Sex.> Tarquinio regis Superbi filio per
|
|
uim stuprum pati coacta, cum grauissimis uerbis in-
|
|
iuriam suam in concilio necessariorum deplorasset,
|
5
|
ferro se, quod ueste tectum adtulerat, interemit cau-
|
|
samque tam animoso interitu imperium consulare
|
|
pro regio permutandi populo Romano praebuit.
|
|
Atque haec inlatam iniuriam non tulit: Vergi-
|
2.1
|
nius plebei generis, sed patricii uir spiritus, ne pro-
|
|
bro contaminaretur domus sua, proprio sanguini non
|
|
pepercit: nam cum App. Claudius decemuir filiae
|
|
eius uirginis stuprum potestatis uiribus fretus per-
|
5
|
tinacius expeteret, deductam in forum puellam occi-
|
|
dit pudicaeque interemptor quam corruptae pater
|
|
esse maluit.
|
|
Nec alio robore animi praeditus fuit Pontius
|
3.1
|
Aufidianus eques Romanus, qui, postquam conperit
|
|
filiae suae uirginitatem a paedagogo proditam Fannio
|
|
Saturnino, non contentus sceleratum seruum adfecisse
|
|
supplicio etiam ipsam puellam necauit. ita ne tur-
|
5
|
pes eius nuptias celebraret, acerbas exequias duxit.
|
|
Quid P. Maenius, quam seuerum pudicitiae
|
4.1
|
custodem egit! in libertum namque gratum admo-
|
|
dum sibi animaduertit, quia eum nubilis iam aetatis
|
|
filiae suae osculum dedisse cognouerat, cum praeser-
|
|
tim non libidine, sed errore lapsus uideri posset. ce-
|
5
|
terum amaritudine poenae teneris adhuc puellae
|
|
sensibus castitatis disciplinam ingenerari magni aesti-
|
|
mauit eique tam tristi exemplo praecepit ut non so-
|
|
lum uirginitatem inlibatam, sed etiam oscula ad
|
|
uirum sincera perferret.
|
10
|
Q. uero Fabius Maximus Seruilianus honori-
|
5.1
|
bus, quos splendidissime gesserat, censurae graui-
|
|
tate consummatis exegit poenas a filio dubiae casti-
|
|
tatis et punito pependit uoluntario secessu conspectum
|
|
patriae uitando.
|
5
|
Dicerem censorium uirum nimis atrocem exti-
|
6.1
|
tisse, nisi P. Atilium Philiscum in pueritia corpore
|
|
quaestum a domino facere coactum tam seuerum
|
|
postea patrem cernerem: filiam enim suam, quia
|
|
stupri se crimine coinquinauerat, interemit. quam
|
5
|
sanctam igitur in ciuitate nostra pudicitiam fuisse
|
|
existimare debemus, in qua etiam institores libidinis
|
|
tam seueros eius uindices euasisse animaduertimus?
|
|
Sequitur excellentis nominis ac memorabilis
|
7.1
|
facti exemplum. M. Claudius Marcellus aedilis curu-
|
|
lis C. Scantinio Capitolino tribuno pl. diem ad popu-
|
|
lum dixit, quod filium suum de stupro appellasset,
|
|
eoque asseuerante se cogi non posse ut adesset, quia
|
5
|
sacrosanctam potestatem haberet, et ob id tribuni-
|
|
cium auxilium <in>plorante, totum collegium tribuno-
|
|
rum negauit se intercedere quo minus pudicitiae
|
|
quaestio perageretur. citatus itaque Scantinius reus
|
|
uno teste qui temptatus erat damnatus est. constat
|
10
|
iuuenem productum in rostra defixo in terram uultu
|
|
perseueranter tacuisse uerecundoque silentio pluri-
|
|
mum in ultionem suam ualuisse.
|
|
Metellus quoque Celer stuprosae mentis acer
|
8.1
|
poenitor extitit Cn. Sergio Silo promissorum matri
|
|
familiae nummorum gratia diem ad populum dicendo
|
|
eumque hoc uno crimine damnando: non enim factum
|
|
tunc, sed animus in quaestionem deductus est, plusque
|
5
|
uoluisse peccare nocuit quam non peccasse profuit.
|
|
Contionis haec, illa curiae grauitas. T. Vetu-
|
9.1
|
rius filius eius Veturii, qui in consulatu suo Samni-
|
|
tibus ob turpiter ictum foedus deditus fuerat, cum
|
|
propter domesticam ruinam et graue aes alienum P.
|
|
Plotio nexum se dare adulescentulus admodum co-
|
5
|
actus esset, seruilibus ab eo uerberibus, quia stuprum
|
|
pati noluerat, adfectus querellam ad consules detulit.
|
|
a quibus hac de re certior factus senatus Plotium in
|
|
carcerem duci iussit: in qualicumque enim statu po-
|
|
sitam Romano sanguini pudicitiam tutam esse uoluit.
|
10
|
Et quid mirum, si hoc uniuersi patres con-
|
10.1
|
scripti censuerunt? C. Pescennius III uir capitalis
|
|
<C.> Cornelium fortissimae militiae stipendia emeritum
|
|
uirtutisque nomine quater honore primi pili ab im-
|
|
peratoribus donatum, quod cum ingenuo adulescen-
|
5
|
tulo stupri commercium habuisset, publicis uinculis
|
|
onerauit. a quo appellati tribuni, cum de stupro nihil
|
|
negaret, sed sponsionem se facere paratum diceret,
|
|
quod adulescens ille palam atque aperte corpore
|
|
quaestum factitasset, intercessionem suam interpo-
|
10
|
nere noluerunt. itaque Cornelius in carcere mori co-
|
|
actus est: non putarunt enim tribuni pl. rem publi-
|
|
cam nostram cum fortibus uiris pacisci oportere, ut
|
|
externis periculis domesticas delicias emerent.
|
|
Libidinosi centurionis supplicium M. Laetori
|
11.1
|
Mergi tribuni militaris aeque †similis foedus exitus
|
|
sequitur. cui Cominius tribunus pl. diem ad populum
|
|
dixit, quod cornicularium suum stupri causa adpel-
|
|
lasset. nec sustinuit eius rei <con>scientiam Laetorius,
|
5
|
sed se ipse ante iudicii tempus fuga prius, deinde
|
|
etiam <morte puniuit>. naturae modum expleuerat, fato
|
|
tamen functus uniuersae plebis sententia crimine
|
|
inpudicitiae damnatus est. signa illum militaria, sa-
|
|
cratae aquilae, et certissima Romani imperii custos,
|
10
|
seuera castrorum disciplina, ad inferos usque perse-
|
|
cuta est, quoniam, cuius [uirtutis] magister esse
|
|
debuerat, sanctitatis corruptor temptabat existere.
|
|
Hoc mouit C. Marium imperatorem tum, cum
|
12.1
|
C. Lusium sororis suae filium, tribunum militum, a
|
|
C. Plotio manipulari milite iure caesum pronuntia-
|
|
uit, quia eum de stupro conpellare ausus fuerat.
|
|
Sed ut eos quoque, qui in uindicanda pudi-
|
13.1
|
citia dolore suo pro publica lege usi sunt, strictim
|
|
percurram, Sempronius Musca C. Gellium deprehen-
|
|
sum in adulterio flagellis cecidit, C. Memmius L. Octa-
|
|
uium similiter deprehensum pernis contudit, Carbo
|
5
|
Attienus a Vibieno, item Pontius a P. Cer<en>nio de-
|
|
prehensi castrati sunt. Cn. etiam Furium Brocchum
|
|
qui deprehenderat familiae stuprandum obiecit. qui-
|
|
bus irae suae indulsisse fraudi non fuit.
|
|