IV.iii
Trachalio Heus, máne. Grip. Quid maneam? Trach. Dum hánc tibi, quam tráhis, rudentem cómplico. 938
Grip. Mitté modo. Trach. At pol ego te ádiuvo nam bónis quod bene fit haúd perit.
Grip. Turbída tempestas héri fuit, 940
nil hábeo, adulescens, píscium, ne tú mihi esse póstules;
non vídes referre me úvidum reté, sine squamosó pecu?
Trach. Non édepol piscis éxpeto quam tuí sermonis sum índigens.
Grip. Enícas iam me odio, quísquis es. Trach. Non sínam ego abire hinc té. mane.
Gr. Cave sís malo. quid tú, malum, nám me retrahis? Tr. Aúdi. 945
G. Non aúdio. T. At pol qui aúdies póst. G. Quin loquere quíd vis.
Tr. Eho máne dum, est óperae pretium quod tíbi ego narraré volo.
Gr. Elóquere quid id est? Tr. Víde num quispíam consequitur própe nos.
Grip. Écquid est quód mea réferat? Trach. Scílicet.
séd boni cónsili écquid in té mihi est? 950
Grip. Quíd negoti ést, modo díce. Trach. Dicám, tace,
sí fidem modo dás mihi te nón fore infídum.
Grip. Dó fidem tibi, fídus ero, quísquis es. Trach. Aúdi.
furtum égo vidi qui fáciebat;
norám dominum, id cui fíebat, 955
post ád furem egomet dévenio
feroque eí condicionem hóc pacto:
'ego istúc furtum scio cuí factum est;
nunc míhi si vis dare dímidium,
indícium domino nón faciam.'
is míhi nihil etiam réspondit. 960
quid inde aéquom est dari mihi? dímidium
volo ut dícas. Grip. Immo hercle étiam amplius,
nam nísi dat, domino dícundum
censeó. Trach. Tuo consilió faciam.
nunc ádvorte animum; námque hoc omne
attinét ad te. Grip. Quid fáctumst? 962a
Tr. Vídulum istum cúiust novi ego hóminem iam pridem. Gr. Quid est? 963
Trach. Et quo pacto periit. Grip. At ego quo pacto inventust scio
et qui invenit hominem novi et dominus qui nunc est scio. 965
nihilo pol pluris tua hoc quam quanti illud refert mea:
ego illum novi cuius nunc est, tu illum cuius antehac fuit.
hunc homo feret a me nemo, ne tu te speres potis.
Trach. Non ferat si dominus veniat? Grip. Dominus huic, ne frustra sis,
nisi ego nemo natust, hunc qui cepi in venatu meo. 970
Trach. Itane vero? Grip. Ecquem esse dices in mari piscem meum?
quos cum capio, siquidem cepi, mei sunt; habeo pro meis,
nec manu adseruntur neque illinc partem quisquam postulat.
in foro palam omnes vendo pro meis venalibus.
mare quidem commune certost omnibus. Trach. Adsentio: 975
qui minus hunc communem quaeso mi esse oportet vidulum?
in mari inventust communi. Grip. Esne impudenter impudens?
nam si istuc ius sit quod memoras, piscatores perierint.
quippe quom extemplo in macellum pisces prolati sient,
nemo emat, suam quisque partem piscium poscant sibi, 980
dicant, in mari communi captos. Trach. Quid ais, impudens?
ausu's etiam comparare vidulum cum piscibus?
eadem tandem res videtur? Grip. In manu non est mea:
ubi demisi rete atque hamum, quidquid haesit extraho.
meum quod rete atque hami nancti sunt, meum potissimumst. 985
Tr. Immo hercle haud est, siquidem quod vas excepisti. Gr. Philosophe.
Trach. Sed tu enumquam piscatorem vidisti, venefice,
vidulum piscem cepisse aut protulisse ullum in forum?
non enim tu híc quidem occupabis omnis quaestus quos voles:
et vitorem et piscatorem te esse, impure, postulas. 990
vel te mihi monstrare oportet piscis qui sit vidulus,
vel quod in mari non natum est neque habet squamas ne feras.
Gr. Quid, tu numquam audisti esse antehac vidulum piscem? Tr. Scelus,
nullus est. Grip. Immo est profecto; ego, qui sum piscator, scio;
verum raro capitur, nullus minus saepe ad terram venit. 995
Trach. Nil agis, dare verba speras mihi te posse, furcifer.
Gr. Quo colore est, hoc colore capiuntur pauxilluli;
sunt alii puniceo corio, magni item; atque atri. Trach. Scio.
tu hercle, opino, in vidulum te bis convertes, nisi caves:
fiet tibi puniceum corium, postea atrum denuo. 1000
Grip. Quod scelus hodie hoc inveni. Trach. Verba facimus, it dies.
vide sis, cuius arbitratu nos vis facere. Grip. Viduli
arbitratu. * ita enim vero. Trach. Stultus es. Grip. Salve, Thales.
Trach. Tu istunc hodie non feres, nisi das sequestrum aut arbitrum,
quoius haec res arbitratu fiat. Grip. Quaeso, sanus es? 1005
Trach. Elleborosus sum. Grip. At ego cerritus, hunc non amittam tamen.
Trach. Verbum etiam adde unum, iam in cerebro colaphos apstrudam tuo;
iam ego te hic, itidem quasi peniculus novos exurgeri solet,
ni hunc amittis, exurgebo quidquid umoris tibist.
Grip. Tange: adfligam ad terram te itidem ut piscem soleo polypum. 1010
vis pugnare? Trach. Quid opust? quin tu potius praedam divide.
Grip. Hinc tu nisi malum frunisci nil potes, ne postules.
abeo ego hinc. Tr. At ego hinc offlectam navem, ne quo abeas. mane.
Grip. Si tu proreta isti navi es, ego gubernator ero.
mitte rudentem, sceleste. Trach. Mittam: omitte vidulum. 1015
Grip. Numquam hercle hinc hodie ramenta fies fortunatior.
Trach. Non probare pernegando mihi potes, nisi pars datur
aut ad arbitrum reditur aut sequestro ponitur.
Grip. Quemne ego excepi in mari—Trach. At ego ínspectavi e litore.
Grip. Mea opera, labore et rete et horia? Trach. Numqui minus, 1020
si veniat nunc dominus cuiust, ego qui inspectavi procul
te hunc habere, fur sum quam tu? Grip. Nihilo. Trach. Mane, mastigia:
quo argumento socius non sum, et fur sum? fac dum ex te sciam.
Grip. Nescio, neque ego istas vestras leges urbanas scio,
nisi quia hunc meum esse dico. Trach. Ét ego item esse aio meum. 1025
Grip. Mane, iam repperi quo pacto nec fur nec socius sies.
Trach. Quo pacto? Grip. Sine me hinc abire, tú abi tacitus tuam viam;
nec tu me cuiquam indicassis neque ego tibi quicquam dabo;
tu taceto, ego mussitabo: hoc optimum atque aequissimum est.
Trach. Ecquid condicionis audes ferre? Grip. Iam dudum fero: 1030
ut abeas, rudentem amittas, mihi molestus ne sies.
Tr. Mane, dum refero condicionem. Gr. Te, opsecro hercle, aufer modo.
Trach. Ecquem in his locis novisti? Grip. Oportet vicinos meos.
Tr. Vbi tu hic habitas? Gr. Porro illic longe usque in campis ultimis.
Trach. Vin qui in hac villa habitat, eius arbitratu fieri? 1035
Grip. Paulisper remitte restem, dum concedo et consulo.
Trach. Fiat. Grip. Euge, salva res est, praeda haec perpetua est mea;
ad meum erum arbitrum vocat me hic intra praesepis meas:
numquam hercle hodie abiudicabit ab suo triobolum.
ne iste haud scit quam condicionem tetulerit. íbo ad arbitrum. 1040
Tr. Quid igitur? Gr. Quamquam istuc esse ius meum certo scio,
fiat istuc potius, quam nunc pugnem tecum. Trach. Nunc places.
Grip. Quamquam ad ignotum arbitrum me appellis, si adhibebit fidem,
etsist ignotus, notus: si non, notus ignotissimust.