I.iii
Gelasimvs Famem ego fuisse suspicor matrem mihi, 155
nam postquam natus sum, satur numquam fui.
neque quisquam melius referet matri gratiam
[quam egó meae matri refero ínvitissimus.] 157a
neque rettulit, quam ego refero meae matri Fami. 158
nam illa me in alvo menses gestavit decem,
at ego illam in alvo gesto plus annos decem. 160
atque illa puerum me gestavit parvolum,
quo minus laboris cepisse illam existumo:
ego non pauxillulam in utero gesto famem,
verum hercle multo maximam et gravissimam;
uteri dolores mihi oboriuntur cotidie, † 165
sed matrem parere nequeo, nec quid agam scio.
<atque> auditavi saepe hoc volgo dicier,
solere elephantum gravidam perpetuos decem
esse annos; eius ex sémine haec certost fames,
nam iam complures annos utero haeret meo. 170
nunc si ridiculum hominem quaerat quispiam,
venalis ego sum cum ornamentis omnibus;
inanimentis explementum quaerito.
Gelasimo nomen mi indidit parvo pater,
quia inde iam a pausillo puero ridiculus fui. † 175
propter pauperiem hoc adeo nomen repperi,
eo quía paupertas fecit ridiculus forem;
nam illa artis omnis perdocet, ubi quem attigit.
per annónam caram dixit me natum pater:
propterea, credo, nunc essurio ácrius. 180
sed generi nostro haec redditast benignitas:
nulli negare soleo, siquis me essúm vocat.
oratio una interiit hominum pessume,
atque optuma hercle meo animo et scitissuma,
qua ante utebantur: 'véni illo ad cenam, sic face, 185
promitte vero, ne gravare. est commodum?
volo inquam fieri, non amittam quin eas.'
nunc reppererunt iam ei verbo vicarium
(nihili quidem hercle verbumst ac vilissimum):
'vocem te ad cenam, nisi egomet cenem foris.' 190
ei hércle ego verbo lumbos diffractos velim,
ni vere perierit, si cenassit domi.
haec verba subigunt mé uti mores barbaros
discam atque ut faciam praeconis compendium
itaque auctionem praedicem, ipse ut venditem. 195
Crocotivm Hic illést parasitus, quem arcessitum missa sum.
quae loquitur auscultabo prius quam conloquar.
Gel. Sed curiosi sunt hic complures mali,
alienas res qui curant studio maximo,
quibus ipsis nullast res, quam procurent, sua: 200
ei quando quem auctionem facturum sciunt,
adeunt, perquirunt quid sit causae ilico:
alienum aes cogat an pararit praedium,
uxorin sit reddenda dos divortio.
eos ómnis tametsi hercle haud indignos iudico 205
qui multum miseri sint, laborent, nil moror:
dicam auctionis causam, ut damno gaudeant;
nam curiosus nemo est quin sit malevolus.
[ipse egomet quam ob rem aúctionem praedicem] 208a
damna evenerunt maxuma misero mihi, 209
ita me mancupia miserum adfecerunt male, 210
potationes plurumae demortuae,
quot adeo cenae, quas deflevi, mortuae,
quot potiones mulsi, quae autem prandia,
quae inter continuom perdidi triennium.
prae maerore adeo miser atque aegritudine 215
consenui; paene sum famé emortuos.
Croc. Ridiculus aeque nullus est quando esurit.
Gel. Nunc auctionem facere decretumst mihi:
foras necessumst quidquid habeo vendere.
adeste sultis, praeda erit praesentium. 220
logos ridiculos vendo. áge licemini.
qui cena poscit? ecqui poscit prandio?
hercle aestumavi prandio, cena tibi.
ehem, adnuistin? nemo meliores dabit.
[nulli meliores esse parasito sinam.] 225
vel unctiones Graecas sudatorias
vendo vel alias malacas, crapularias;
cavillátiones, adsentatiunculas
ac perieratiunculas parasiticas;
robiginosam strigilem, ampullam rubidam, 230
parasitum inanem quo recondas reliquias.
haec veniisse iám opus est quantum potest,
ut decumam partem Hérculi polluceam.
Croc. Ecastor auctionem haúd magni preti. 234-235
adhaesit homini ad infimum ventrem fames. 236
adibo ad hominem. Gel. Quis haec est quae advorsum it mihi?
Epignómi ancilla haéc quidem est Crocotium.
Croc. Gelasime, salve. Gel. Non id est nomen mihi.
Croc. Certo mecastor id fuit nomen tibi. 240
Gel. Fuit disertim, verum id usu perdidi:
nunc Miccotrogus nomine e vero vocor.
C. † Eu ecastor, risi te hodie multum. G. Quando aut quo in loco?
Croc. Hic quom auctionem praedicabas, Gel. Pessuma, 244-245
eho an audivisti? Croc. Te quidem dignissumam. 246
G. Quo nunc is? C. Ad te. G. Quid venis? C. Panegyris
rogare iussit ted ut opere maximo,
mecum simitu ut ires ad sese domum.
Gel. Ego illo mehercle vero eo quantum potest. 250
iamne exta cocta sunt? quot agnis fecerat?
Croc. Illa quidem nullum sacrificavit. Gel. Quo modo?
quid igitur me volt? Croc. Tritici modios decem
rogare, opinor [te volt]. Gel. Mene, ut ab sese petam?
Croc. Immo ut a vobis mutuom nobis dares. 255
Gel. Nega esse quod dem nec mihi nec mutuom,
neque aliud quicquam nisi hoc quod habeo pallium;
linguam quoque etiam vendidi datariam. Croc. Au,
nullan tibi lingua est? Gel. Quae quidem dicat 'dabo'; 259-260
ventri reliqui eccam aliam quae dicat 'cedo'. 261
Croc. Malum quidem sí vis—Gel. Haec eadem dicit tibi.
Croc. Quid nunc? ituru's an non? Gel. Abi sane domum,
iam illo venturum dicito. propera atque abi.— 264-265
demiror quid illaec me ad se arcessi iusserit, 266
quae numquam iussit me ad se arcessi ante hunc diem,
postquam vir abiit eius. miror quid siet,
nisi ut periclum fiat: visam quid velit.
sed eccum Pinacium eius puerum. hoc vide, 270
satin ut facete, <aeque> atque ex pictura, astitit?
ne iste edepol vinum poculo pauxillulo
saepe exanclavit submerum scitissume.