Hisce auditis exacerbatus aquariolus iste uxoris suae 78.1
ita ira extumuit, ita exarsit furore, ut in feminam sanc-
tissimam et pudicissimam praesente filio eius digna cubi-
culo suo diceret, amatricem eam, me magum et ueneficum
clamitaret multis audientibus (quos, si uoles, nominabo): 5
se mihi sua manu mortem allaturum. uix hercule possum
irae moderari, ingens indignatio animo oboritur. tune,
effeminatissime, tua manu cuiquam uiro mortem minitari<s>?
at qua tandem manu? Philomelae an Medeae an Clyte-
me[n]strae? quas tamen cum saltas—tanta mo<l>litia 10
animi, tanta formido ferri est—, sine cludine saltas. sed
ne longius ab ordine digrediar: Pudentilla postquam filium
uidet praeter opinionem contra suam esse sententiam
deprauatum, rus profecta scripsit ad eum obiurgandi
gratia illas famosissimas litteras, quibus, ut isti aiebant, 15
confessa est sese mea magia in amorem inductam demen-
tire; quas tamen litteras tabulario Pontiani praesente et
contra scribente Aemiliano nudius tertius tuo iussu, Maxime,
testato describsimus; in quibus omnia contra praedicationem
istorum pro me reperiuntur. quamquam, etsi destrictius 79.1
magum me dixisset, posset uideri excusabunda se filio
uim meam quam uoluntatem suam causari maluisse. an
sola Phaedra falsum epistolium de amore commenta est,
ac non omnibus mulieribus haec ars usitata est, ut, cum 5
aliquid eius modi uelle coeperunt, malint coactae uideri?
quod si etiam animo ita putauit, me magum esse, idcir-
cone magus habear, quia hoc scripsit Pudentilla? uos tot
argumentis, tot testibus, tanta oratione magum me non
probatis: illa uno uerbo probaret? et quanto tandem 10
grauius habendum est quod in iudicio subscribitur quam
quod in epistola scribitur. quin tu me meismet factis,
non alienis uerbis reuincis? ceterum eadem uia multi rei
cuiusuis maleficii postulabuntur, si ratum futurum est
quod quisque in epistola sua uel amore uel odio cuius- 15
piam scripserit. 'magum te scripsit Pudentilla: igitur
magus es.' quid, si consulem me scripsisset: consul essem?
quid enim, si pictorem, si medicum, quid denique, si
innocentem? num aliquid horum putares idcirco, quod
illa dixisset? nihil scilicet. atqui periniurium est ei 20
fidem in peioribus <habere, cui in melioribus> non haberes,
posse litteras eius ad perniciem, non posse ad salutem.
'sed' inquit 'animi <furens> fuit, efflictim te amabat.'
concedo interim. num tamen omnes qui amantur magi
sunt, si hoc forte qui amat scripserit? c<r>edo nunc quod 25
Pudentilla me in eo tempore non amabat, siquidem id
foras scripsit, quod palam erat mihi obfuturum. po- 80.1
stremo quid uis, sanam an insanam fuisse, dum scriberet?
sanam dices? nihil ergo erat magicis artibus passa.
insanam respondebis? nesciit ergo quid scribserit, eoque
ei fides non habenda est; immo etiam, si fuisset insana, 5
insanam se esse nescisset. nam ut absurde facit qui
tacere se dicit, quod ibidem dicendo tacere sese non tacet
et ipsa professione quod profitetur infirmat, ita uel magis
hoc repugnat: 'ego insanio', quod uerum non est, nisi
sciens dicit; porro sanus est, qui scit quid sit insania, 10
quippe insania scire se non potest, non magis quam
caecitas se uidere. igitur Pudentilla compos mentis fuit,
si compotem mentis se non putabat. possum, si uelim,
pluribus, sed mitto dialectica. ipsas litteras longe aliud
clamantis et quasi dedita opera ad iudicium istud prae- 15
paratas et accommodatas recitabo. accipe tu et lege,
usque dum ego interloquar.—