| DE MVNDO | |
| Consideranti mihi et diligentius intuenti, et | pr.1 |
| saepe alias, Faustine fili, uirtutis indagatrix expul- | |
| trixque uitiorum, diuinarum particeps rerum phi- | |
| losophia uidebatur, et nunc maxime, cum naturae | |
| interpretationem et remotarum ab oculis rerum | 5 |
| inuestigationem sibi uindicet. Nam cum ceteri | |
| magnitudine rei territi, eiusmodi laborem arduum | |
| et profundum existimarent, sola philosophia suum | |
| non despexit ingenium, nec indignam se existi- | |
| mauit, cui diuinarum et humanarum rerum | 10 |
| disc[r]eptatio deferatur; sed concinere [accidere] | |
| tam bonas artes et eiusmodi operam cum ingenui- | |
| tate professionis suae credidit, et congruere istius | |
| modi curam talibus studiis et moribus. Nam cum | |
| mundum homines eiusque penetralia corpore adire | 15 |
| non possent, ut terreno domicilio <relicto> illas | |
| regiones inspicerent, philosophiam ducem nancti | |
| eiusque inuentis inbuti, animo peregrinari ausi | |
| sunt per caeli plagas, his itineribus quae explora- | |
| tione acuminis sui peruia sapientiae solis cogitatio- | 20 |
| nibus uiderant, ut, cum ipsius interualli condicione | |
| a mundi uicinia natura nos secretos esse uoluisset, | |
| inmensitati tamen eius uolucrique curriculo cogi- | |
| tationum nostrarum nos pernicitas intimaret; | |
| facillimeque ea, de quibus origo eius est, anima | 25 |
| diuinis suis oculis aspexit, agnouit, aliis etiam | |
| eius scientiam tradidit, ueluti prophetae quidam | |
| deorum maiestate conpleti effantur ceteris, quae | |
| diuino beneficio soli uident. Quare et eos, qui unius | |
| loci ingenia nobis qualitatesque describunt, aut | 30 |
| moenia urbis aut alicuius amnis fluenta aut | |
| amoenitates et magnitudines montium, alia multa | |
| descripta ab aliis, plerique studiose legunt: Nysae | |
| iuga et penetralia Coryci, et Olympi sacra, et Ossae | |
| ardua, alia huiuscemodi sola dumtaxat et singula | 35 |
| extollunt. Quorum me miseret, cum tanto opere | |
| nec magnis et oppido paucis inexplebili admira- | |
| tione capiuntur. Hoc illis euenire adeo non est | |
| mirabile, cum nihil maius suspexerint neque | |
| ad aliquid intenderint, quod maiore diligentia | 40 |
| contemplandum esset. Ceterum si terrarum orbem | |
| omnemque mundum contemplari pariter aliquando | |
| potuissent, minus exiguas eius et singulas partes | |
| dignas laudibus credidissent, quibus esset uni- | |
| uersitas conprehensa. Quare nos Aristotelen | 45 |
| prudentissimum et doctissimum philosophorum | |
| et Theophrastum auctorem secuti, quantum pos- | |
| sumus cogitatione contingere, dicemus de omni | |
| hac caelesti ratione, naturasque <et> officia | |
| conplexi et cur et quemadmodum moueantur | 50 |
| explicabimus. |