BELLVM MACEDONICVM SECVNDVM
  Dum aliae aliaeque gentes Syriaci belli secuntur 1.28.1
ruinam, Macedonia rursus se erexit. fortissimum popu-
lum memoria et recordatio suae nobilitatis agitabat, et
successerat Philippo filius Perses, qui semel in perpe-
tuum victam esse Macedoniam non putabat ex gentis 5
dignitate. multo vehementius sub hoc Macedones quam
sub patre consurgunt. quippe Thracas in vires suas traxe-
rant, atque ita industriam Macedonum viribus Thracum,
ferociam Thracum disciplina Macedonica temperavere.
accessit his consilium ducis, qui situm regionum suarum 10
a summo speculatus Haemo positis per abrupta castris
ita Macedoniam suam armis ferroque vallaverat, ut non
reliquisse aditum nisi a caelo venturis hostibus videre-
tur. tamen Marcio Philippo consule eam provinciam
ingressus populus Romanus, exploratis diligenter acces- 15
sibus per Ascurida paludem Perrhaebosque tumulos
illa volucribus quoque, ut videbantur, invia accessit,
regemque securum et nihil tale metuentem subita
belli inruptione deprehendit. cuius tanta trepidatio fuit,
ut pecuniam omnem in mare iusserit mergi ne periret, 20
classem cremari ne incenderetur. Paulo consule, cum
maiora et crebriora essent inposita praesidia, per alias
vias Macedonia deprensa est, summa quidem arte et
industria ducis, cum eminatus alia inrepsisset. cuius
adventus ipse adeo terribilis regi fuit, ut interesse 25
non auderet, sed gerenda ducibus bella mandaverit.
absens ergo victus fugit in maria insulamque Samo-
thracen, fretus celebri religione, quasi templa et arae
possent defendere, quem nec montes sui nec arma
potuissent. nemo regum diutius amissae fortunae con- 30
scientiam retinuit. supplex cum scriberet ad impera-
torem ab illo quo confugerat templo nomenque episto-
lae notaret suum, regem addidit. sed nec reverentior
captae maiestatis alius Paulo fuit. cum in conspectum
venisset hostis, in tribunali recepit et conviviis adhibuit 35
liberosque admonuit suos ut fortunam, cui tantum
liceret, revererentur. inter pulcherrimos hunc quoque
populus Romanus de Macedonia duxit ac vidit trium-
phum; quippe cuius spectaculo triduum impleverit.
primus dies signa tabulasque, sequens arma pecuniam 40
transvexit, tertius captivos ipsumque regem adtonitum
adhuc tamquam subito malo et stupentem. sed multo
prius gaudium victoriae populus Romanus quam epi-
stolis victoris praeceperat. quippe eodem die, quo victus
est Perses in Macedonia, Romae cognitum est: duo 45
iuvenes candidis equis apud Iuturnae lacum pulverem
et cruorem abluebant. hi nuntiavere. Castorem et
Pollucem fuisse creditum volgo, quod gemini fuissent;
interfuisse bello, quod sanguine maderent; a Macedonia
venire, quod adhuc anhelarent. 50