| ANACEPHALAEOSIS | |
| Haec est illa tertia aetas populi Romani transma- | 1.47.1 |
| rina, qua Italia progredi ausus orbe toto arma circum- | |
| tulit. cuius aetatis superiores centum anni sancti, pii | |
| et, ut diximus aurei, sine flagitio, sine scelere, dum | |
| sincera adhuc et innoxia pastoriae illius sectae integri- | 5 |
| tas, dumque Poenorum hostium inminens metus disci- | |
| plinam veterem continebat. posteri centum, quos a | |
| Carthaginis, Corinthi Numantiaeque excidiis et Attali | |
| regis Asiatica hereditate deduximus in Caesarem et | |
| Pompeium secutumque hos, de quo dicemus, Augu- | 10 |
| stum, ut claritate rerum bellicarum magnifici, ita do- | |
| mesticis cladibus miseri et erubescendi. quippe sicut | |
| Galliam Thraciam, Ciliciam Cappadociam, uberrimas | |
| validissimasque provincias, Armenios etiam et Britan- | |
| nos, ut non in usum, ita ad imperii speciem magna | 15 |
| nomina adquisisse pulchrum ac decorum: ita eodem | |
| tempore dimicasse domi cum civibus sociis, mancipiis | |
| gladiatoribus totoque inter se senatu turpe atque mise- | |
| randum. ac nescio an satius fuerit populo Romano | |
| Sicilia et Africa contento fuisse, aut his etiam ipsis | 20 |
| carere dominanti in Italia sua, quam eo magnitudinis | |
| crescere, ut viribus suis conficeretur. quae enim res | |
| alia civiles furores peperit quam nimia felicitas? Syria | |
| prima nos victa corrupit, mox Asiatica Pergameni regis | |
| hereditas. illae opes atque divitiae adflixere saeculi | 25 |
| mores, mersamque vitiis suis quasi sentina rem publi- | |
| cam pessum dedere. unde enim populus Romanus a | |
| tribunis agros et cibaria flagitaret, nisi per famem quam | |
| luxus fecerat? hinc ergo Gracchana prima et secunda et | |
| illa tertia Apuleiana seditio. unde iudiciariis legibus | 30 |
| divolsus a senatu eques, nisi ex avaritia, ut vectigalia | |
| rei publicae atque ipsa iudicia in quaestu haberentur? | |
| hinc Drusus et promissa civitas Latio et per hoc arma | |
| sociorum. quid autem? bella servilia unde nobis, nisi ex | |
| abundantia familiarum? unde gladiatorii adversus domi- | 35 |
| nos suos exercitus, nisi ad conciliandum plebis favo- | |
| rem effusa largitio, dum spectaculis indulget, supplicia | |
| quondam hostium artem facit? iam ut speciosiora | |
| vitia tangamus, nonne ambitus honorum ab isdem | |
| divitiis concitatus? atquin inde Mariana, inde Sullana | 40 |
| tempestas. aut magnificus apparatus conviviorum et | |
| sumptuosa largitio non ab opulentia paritura mox | |
| egestatem? haec Catilinam patriae suae inpegit. deni- | |
| que illa ipsa principatus et dominandi cupido unde | |
| nisi ex nimiis opibus venit? atquin haec Caesarem atque | 45 |
| Pompeium furialibus in exitium rei publicae facibus | |
| armavit. hos igitur omnis domesticos motus separatos | |
| ab externis iustisque bellis ex ordine persequemur. |