RES SVB CAESARE AVGVSTO
  Populus Romanus Caesare et Pompeio trucidatis 2.14.1
redisse in statum pristinum libertatis videbatur. et
redierat, nisi aut Pompeius liberos aut Caesar heredem
reliquisset, vel, quod utroque perniciosius fuit, si non col-
lega quondam, mox aemulus Caesareanae potentiae, fax 5
et turbo sequentis saeculi superfuisset Antonius. quippe
dum Sextus paterna repetit, trepidatum toto mari; dum
Octavius mortem patris ulciscitur, iterum fuit movenda
Thessalia; dum Antonius varius ingenio aut successorem
Caesaris indignatur Octavium aut amore Cleopatrae 10
desciscit in regem * * * nam aliter salvus esse non potuit,
nisi confugisset ad servitutem. gratulandum tamen ut in
tanta perturbatione est, quod potissimum ad Octavium
Caesarem Augustum summa rerum redit, qui sapientia
sua atque sollertia perculsum undique ac perturbatum 15
ordinavit imperii corpus, quod haud dubie numquam
coire et consentire potuisset, nisi unius praesidis nutu
quasi anima et mente regeretur. Marco Antonio Publio
Dolabella consulibus imperium Romanum iam ad Caesa-
rem transferente fortuna varius et multiplex motus civita- 20
tis fuit. quodque in annua caeli conversione fieri solet, ut
mota sidera tonent ac suos flexus tempestate significent,
sic tum Romanae dominationis, id est humani generis
conversione penitus intremuit omnique genere discri-
minum, civilibus, externis, servilibus, terrestribus ac 25
navalibus bellis omne imperii corpus agitatum est.