| Domino meo Antonino Augusto | |
| Quid? Ego ignoro ea te mente Alsium isse, ut animo morem | 3.1.1 |
| gereres ibique ludo et ioco et otio libero per quadriduum uni- | |
| versum operam dares? Nec dubito quin te ad ferias in secessu | |
| maritimo fruendas ita compararis: in sole meridiano ut somno | |
| oboedires cubans, deinde Nigrum vocares, libros intro ferre iuberes; | 5 |
| mox, ut te studium legendi incessisset, aut te Plauto expolires aut | |
| Accio expleres aut Lucretio delenires aut Ennio incenderes, in | |
| horam ist<ic> Musarum propriam quintam; re<dires> inde | |
| libris .....eres diss..... mitteres, Ciceronis si sermonis ad te | |
| detulisset, audires; inde vi<ae> quantum pote <ad> litus | 10 |
| pergeres et raucas paludes ambires; <tum> vel, si videretur, | |
| aliquam navem conscenderes vel aethere tranquillo in altum por- | |
| tisculorum et remigum visu audituque oblectares; actutum inde | |
| balneas peteres, corpus ad sudorem uberem commoveres, convi- | |
| vium deinde regium agitares concheis omnium generum, Plautino | 15 |
| "piscatu hamatili, ut ille ait, et saxatili", altilibus veterum sagi- | |
| narum, matteis pomis bellariis crustulis vinis felicibus calicibus | |
| perlucidis sine delatoria nota. | |
| Quid hoc verbi sit, quaeras fortasse; accipe igitur. Ut homo | 2.1 |
| ego multum facundus et Senecae Annaei sectator Faustiana | |
| vina de Sullae Fausti cognomento 'felicia' appello; calicem vero | |
| 'sine delatoria nota' cum dico, sine puncto dico. Neque enim | |
| me decet, qui sim tam homo doctus, volgi verbis Falernum vinum | 5 |
| aut calicem acentetum appellare. Nam qua te dicam gratia Alsium, | |
| maritimum et voluptarium locum et, ut ait Plautus, "locum lu- | |
| bricum" delegisse, nisei ut bene haberes genio utique verbo vetere | |
| faceres animo "volup"? Qua, malum! "volup"? Immo, si dimi- | |
| diatis verbis verum dicendum est, uti tu animo faceres "vigil" | 10 |
| (vigilias dico) aut ut faceres "labo" aut ut faceres "mole" (labores | |
| et molestias dico). Tu umquam volup? Volpem facilius quis tibi | |
| quam voluptatem conciliaverit. | |
| Dic, oro te, Marce, idcircone Alsium petisti, ut in prospectu | 3.1 |
| maris esurires? Quid? Tu Lorii te fame et siti et negotiis agendis | |
| adfligere nequibas? In apopsi * * * iucundiores tibi esse videntur. | |
| Memini me ad <vos> * * * pueros in balneis esse * * * rescribas | |
| * * * liber * * * te non * * * per * * * quis * * * favor * * * ne * * * beat * * * gra- | 5 |
| vi * * * Mare ipsum aiunt, ubi alcedonia sint, fieri feriatum. An al- | |
| cedo cum pullis suis tranquillo otio dignior est quam tu cum tuis | |
| liberis? .................................................. | |
| .................................................. <v>e- | |
| ter<es tyra>nnos. | 10 |
| At enim res plane iam postulat, num <studium>? num | 4.1 |
| laborem? num <vigilias>? num <m>u<nera>? Quis arcus | |
| perpetuo intenditus? Quae fides perpetuo substrictae sunt? Oculi | |
| conivendo ................................................. | |
| ........ durant, qui uno obnixi obtutu interissent. Hortus qui | 5 |
| crebro pangitur, ope stercoris indiget, herbas et holuscula nihili | |
| procreat; frumento vero et solidis frugibus requietus ager deligitur; | |
| ubertas soli otio paratur. | |
| Quid maiores vestri, qui rem p. et imperium Romanum mag- | 5.1 |
| nis auctibus auxerunt? Proavus vester summus bellator tamen | |
| histrionibus interdum sese delectavit et praeterea potavit satis | |
| strenue; tamen eius opera populus Romanus in triumphis mulsum | |
| saepius bibit. Avom item vestrum, doctum principem et navom | 5 |
| et orbis terrarum non regendi tantum, sed etiam perambulandi | |
| diligentem, modulorum tamen et tibicinum studio devinctum fuisse | |
| scimus et praeterea prandiorum opimorum esorem optimum fuisse. | |
| Iam vero pater vester, divinus ille vir, providentia pudicitia fru- | |
| galitate innocentia pietate sanctimonia omnis omnium principum | 10 |
| virtutes supergressus, tamen et palaestram ingressus et hamum | |
| instruxit et scurras risit. | |
| Nihil de Caio Caesare dico acerrimo Cleopatrae hoste, nihil | 6.1 |
| de Augusto Liviae viro. Romulum ipsum urbis huius conditorem, | |
| cum hostium ducem manu comminus conserta obtruncavit cum- | |
| que spolia opima Feretrio vexit, scilicet tenui victu usum putas? | |
| Profecto neque esuriens quisquam neque abstemius animum in- | 5 |
| duxisset virgines adultas de spectaculis rapere. Quid? Numa senex | |
| sanctissimus nonne inter liba et decimas profanandas et suovetau- | |
| rilia mactanda aetatem egit epulorum dictator, cenarum libator, | |
| feriarum promulgator? Saturatum et feriatum dico e<u>m. | |
| N<um tu>esurialis ferias celebras? Nec Chrysippum tuum | 10 |
| praeteribo, quem quotidie ferunt madescere solitum. Et pleraque | |
| ........ <posci habebo> ........... Socratem ............ | |
| .. <ex Soc>raticorum sumposiis et dialogis et epistulis existimes | |
| hominem multum scitum et facetum fuisse, Socratem intelleges | |
| Aspasiae discipulum, Alcibiadi magistrum. | 15 |
| Iam si bellum indixtei ludo otio satietati voluptati, at tu | 7.1 |
| dormi saltem, quantum libero homini satis est. Intensius ad su- | |
| premam ................. in .......... ad luminis ........ | |
| ........... An tandem si ignem de caelo nemo surrupuisset, | |
| sol non esset tibi satis ad iudicandum? Ne cum animo tuo reputes | 5 |
| cotidiano te mendacio adstringi, cum te diem cognitioni dare ais | |
| et nocte cognoscis, tum sive condemnes sive absolvas mendax | |
| futuru<s>. Si quempiam condemnas, 'parum cavisse videtur' | |
| ais: istuc quidem, si lucernae removeantur, nihil videri poterit. | |
| At tu, obsecro, vel ioco vel serio te exorari a me patere, ne | 8.1 |
| te somno defraudes utique terminos diei et noctis serves. Agere de | |
| finibus <nondum divisi>s deos claros et nobiles Vesperum et | |
| Luciferum puta. Utrique demonstrationem sui queique limitis | |
| ostendunt. Horum cognitioni interesse postulat Somnus, nam se | 5 |
| qui<u>sque adfinem esse negotio et adtingi iniuria ait. Vellem | |
| autem tantum mihi vigoris aut studii adesse, quantum adfuit cum | |
| illa olim nugalia conscripsi 'Laudem Fumi et Pulveris'. Ne ego | |
| somni laudem ex summis opibus conscripsissem! Nunc quoque, | |
| si tibi fabulam brevem libenti est audire, audi. | 10 |
| Iovem patrem ferunt, cum res humanas a primordio con- | 9.1 |
| deret, aevum vi<tae> medium uno ictu percussum in duas partis | |
| undique paris diffidisse: partem alteram luce, alteram tenebris | |
| amicisse, diem noctemque appellasse, noctique otium, diei negotium | |
| tradidisse. Tum Somnus necdum natus erat et omnes pervigiles | 5 |
| aetatem agebant; sed quies nocturna vigilantibus pro somno .... | |
| erat promulgata. Paulatim deinde, ut sunt ingenia hominum | |
| inquieta et agitandi ac turbandi cupida, noctes diesque negotiis | |
| exercebant, horam otio nullam inpertibant. Tum Iovem ferunt, | |
| ubi iam iurgia et vadimonia nocturna sisti et noctes quoque | 10 |
| comperendinari videat, cum corde suo agitasse de suis ger- | |
| manis fratribus unum praeficere, qui nocti atque otio hominum | |
| curaret. Neptunum multas et graves curas maritumas causatum, | |
| ne fluctus terras totas cum montibus obruerent neve coorti venti | |
| cuncta funditus percellerent, silvas et sata radicitus haurirent. | 15 |
| Ditem quoque Patrem causatum multa opera multaque cura tem- | |
| pla infera aegre coerceri, amnibus et paludibus et stagnis Stygiis | |
| Acheruntem aegre commoeniri, canem denique custodem appo- | |
| suisse umbris territandis, quae aufugere ad superos cuperent, ei- | |
| que cani trinas latrandi fauces ac trinos hiatus trina<s>que | 20 |
| dentium formidines addidisse. | |
| Tum Iovem deos alios percontatum animadvertisse gratiam | 10.1 |
| vigiliae aliquantum pollere; Iunonem plerosque partus nocturnos | |
| ciere; Minervam artium atque artificum magistram multum vi- | |
| gilari velle; Martem nocturnas eruptiones et insidias muta re iu- | |
| vare; Venerem vero et Liberum multo maxime pernoctantibus | 5 |
| favere. Capit tum consilium Iuppiter Somni procreandi eumque | |
| in deum numerum adsciscit, nocti et otio praeficit eique claves | |
| oculorum tradit. Herbarum quoque sucos, quibus corda hominum | |
| Somnus sopiret, suis Iuppiter manibus tempe<ra>t: securitatis | |
| et voluptatis herbae de caeli nemore advectae, de Acheruntis au- | 10 |
| tem prateis leti herba petita. Eius leti guttam unam aspersisse | |
| minimam, quanta dissimulantis lacrima esse solet. | |
| Hoc, inquit, suco soporem hominibus per oculorum repa- | 11.1 |
| gula inriga: cuncti quibus inrigaris ilico fusi procumbent, artu- | |
| <bus> mortuis immobiles iacebunt. Tum tu ne timeto, nam vivent | |
| et paulo post, ubi evigilaverint, exsurgent. | |
| Post id Iuppiter alas non ut Mercurio talares, sed ut Amori | 12.1 |
| umeris exaptas Somno adnexuit: Non enim te solis ac talari | |
| ornatu ad pupulas hominum et palpebras incurrere oportet cur- | |
| ruli strepitu et cum fremitu equestri, sed placide et clementer | |
| pinnis teneris in modum hirundinum advolare nec ut columbae | 5 |
| alis plaudere. | |
| Ad hoc, quo iucundior hominibus Somnus esset, donat ei | 13.1 |
| multa somnia amoena, ut, quo studio quisque devinctus esset, | |
| ut histrionem in somnis fautor spectaret, ut tibicinem audiret, | |
| ut aurigae agitandi <spatium> monstraret, milites somn<i>o | |
| vincerent, imperatores somnio triumpharent, peregrinantes somnio | 5 |
| redirent. Ea somnia plerumque ad verum convertunt. | |
| Igitur, Marce, si quo tibi somnio hinc opus est, censeo libens | 14.1 |
| dormias tantisper dum quod cupis quaque exoptas vigilanti tibi | |
| optingat. |