De tribus dicendi generibus; ac de tribus philosophis, qui ab
|
6.14.pr.1
|
Atheniensibus ad senatum Romam legati sunt.
|
|
Et in carmine et in soluta oratione genera dicendi proba-
|
1.1
|
bilia sunt tria, quae Graeci χαρακτῆρας uocant nominaque
|
|
eis fecerunt ἁδρόν, ἰσχνόν, μέσον. Nos quoque, quem primum
|
2.1
|
posuimus, 'uberem' uocamus, secundum 'gracilem', tertium
|
|
'mediocrem'.
|
|
Vberi dignitas atque amplitudo est, gracili uenustas et
|
3.1
|
subtilitas, medius in confinio est utriusque modi particeps.
|
|
His singulis orationis uirtutibus uitia agnata sunt pari
|
4.1
|
numero, quae earum modum et habitum simulacris falsis
|
|
ementiuntur. Sic plerumque sufflati atque tumidi fallunt
|
5.1
|
pro uberibus, squalentes et ieiunidici pro gracilibus, incerti
|
|
et ambigui pro mediocribus. Vera autem et propria huiusce-
|
6.1
|
modi formarum exempla in Latina lingua M. Varro esse
|
|
dicit ubertatis Pacuuium, gracilitatis Lucilium, mediocri-
|
|
tatis Terentium. Sed ea ipsa genera dicendi iam antiquitus
|
7.1
|
tradita ab Homero sunt tria in tribus: magnificum in Vlixe
|
|
et ubertum, subtile in Menelao et cohibitum, mixtum
|
|
moderatumque in Nestore.
|
|
Animaduersa eadem tripertita uarietas est in tribus philo-
|
8.1
|
sophis, quos Athenienses Romam ad senatum populi <R.>
|
|
legauerant inpetratum, uti multam remitteret, quam fecerat
|
|
is propter Oropi uastationem. Ea multa fuerat talentum
|
|
fere quingentum. Erant isti philosophi Carneades ex Aca-
|
9.1
|
demia, Diogenes Stoicus, Critolaus Peripateticus. Et in
|
|
senatum quidem introducti interprete usi sunt C. Acilio
|
|
senatore; sed ante ipsi seorsum quisque ostentandi gratia
|
|
magno conuentu hominum dissertauerunt. Tum admirationi
|
10.1
|
fuisse aiunt Rutilius et Polybius philosophorum trium sui
|
|
cuiusque generis facundiam. 'Violenta' inquiunt 'et rapida
|
|
Carneades dicebat, scita et teretia Critolaus, modesta Dio-
|
|
genes et sobria.'
|
5
|
Vnumquodque autem genus, ut diximus, cum caste pudi-
|
11.1
|
ceque ornatur, fit illustrius, cum fucatur atque praelinitur,
|
|
fit praestigiosum.
|
|