| ACTVS V | |
| Chremes Simo | |
| Ch. Sati' iam sati', Simo, spectata erga te amicitiast mea; | 820 |
| sati' pericli incepi adire: orandi iam finem face. | |
| dum studeo obsequi tibi, paene inlusi vitam filiae. | |
| Si. immo enĭm nunc quom maxume abs te postulo atque oro, Chreme, | |
| ut beneficium verbis initum dudum nunc re comprobes. | |
| Ch. vidĕ quam iniquo' sis prae studio: dŭm id efficias quod lubet, | 825 |
| neque modum benignitati' neque quid me ores cogitas; | |
| nam si cogites remittas iam me onerare iniuriis. | |
| Si. quibus? Ch. at rogitas? perpulisti me ut homini adulescentulo | |
| in alio occupato amore, abhorrenti ab re uxoria, | |
| filiam ut darem in seditionem atque in ĭncertas nuptias, | 830 |
| eiu' labore atque eiu' dolore gnato ut medicarer tuo. | |
| impetrasti: incepi, dum res tetulit. nunc non fert: feras. | |
| illam hinc civem esse aiunt; puer est natu': nos missos face. | |
| Si. per ego te d<³eo>³s oro, ut nĕ ĭllis animum inducas credere, | |
| quibus id maxume utilest illum esse quam deterrumum. | 835 |
| nuptiarum gratia haec sunt ficta atque incepta omnia. | |
| ubi ea causa quam ob rem haec faciunt erit adempta his, desinent. | |
| Ch. erras: cum Davo egomet vidi iurgantem ancillam. Si. scio. Ch. at | |
| vero voltu, quom ibi me adesse neuter tum praesenserant. | |
| Si. credo et id facturas Davo' dudum praedixit mihi; et | 840 |
| nescio quĭ <ĭ>d tibi sum oblitus hodie, ac volui, dicere. | |
| Davos Chremes Simo Dromo | |
| Da. Animo nunciam otioso esse impero. Ch. em Davom tibi! | |
| Si. unde egreditur? Da. meŏ praesidio atque hospiti'. Si. quid ĭllud malist? | |
| Da. ego commodiorem hominem adventum tempu' non vidi. Si. scelus, | |
| quemnam hic laudat? Da. omni' res est iam in vado. Si. cesso adloqui? | 845 |
| Da. erus est: quid agam? Si. o salve, bone vir. Da. ehĕm Simo, o noster Chreme, | |
| omnia adparata iam sunt intu'. Si. curasti probe. | |
| Da. ubi voles accerse. Si. bene sane; id enĭmvero hinc nunc abest. | |
| etiam tu hoc respondes quid ĭstic tibi negotist? Da. mihin? Si. ita. | |
| Da. mihin? Si. tibi ergo. Da. modŏ introii. Si. quasi ego quam dudum rogem. | 850 |
| Da. cum t<³uo>³ gnato una. Si. anne est intu' Pamphilu'? crucior miser! | |
| eho non tu dixti esse inter eos inimicitias, carnufex? | |
| Da. sunt. Si. quor igitur hic est? Ch. quid ĭllum censes? cŭm ĭlla litigat. | |
| Da. ĭmmŏ vero indignum, Chreme, iam facinu' faxo ex me audies. | |
| nescioquis senex modo venit, ellum, confidens catus: | 855 |
| quom faciem videas, videtur esse quantivis preti: | |
| tristi' severitas inest in voltu atque in verbis fides. | |
| Si. quidnam adportat? Da. nil equidem nisi quod ĭllum audivi dicere. | |
| Si. quid ait tandem? Da. Glycerium se scire civem esse Atticam. Si. hem | |
| Dromŏ, Dromo. Da. quid est? Si. Dromo. Da. audi. Si. verbum si addideris . . ! Dromo. | 860 |
| Da. audi obsecro. Dr. quid vis? Si. sublimem intro rape hunc, quantum potest. | |
| Dr. quem? Si. Davom. Da. quăm ŏb rem? Si. quia lubet. rape inquam. Da. quid feci? Si. rape. | |
| Da. si quicquam invenies me mentitum, occidito. Si. nil audio. | |
| Dr. ego iam te commotum reddam. Da. tamen etsi hoc verumst? Si. tamen. | |
| cura adservandum vinctum, atque audin? quadrupedem constringito. | 865 |
| age nunciam: ego pol hodie, si vivo, tibi | |
| ostendam erum quid sit pericli fallere, | |
| et ĭlli patrem. Ch. ah ne saevi tanto opere. Si. o Chreme, | |
| pietatem gnati! nonne te miseret mei? | |
| tantum laborem capere ob talem filium! | 870 |
| age Pamphile, exi Pamphile: ecquid te pudet? | |
| Pamphilvs Simo Chremes | |
| Pa. Quis me volt? perii, pater est. Si. quid ais, omnium . . ? Ch. ah | |
| rem potius ipsam dic ac mitte male loqui. | |
| Si. quasi quicquam in hunc iam graviu' dici possiet. | |
| <³ai>³n tandem, civi' Glyceriumst? Pa. ita praedicant. | 875 |
| Si. "ita praedicant"? ŏ ĭngentem confidentiam! | |
| num cogitat quid dicat? num facti piget? | |
| vidĕ num ei(u)s color pudori' signum usquam indicat. | |
| adeo[n] inpotenti esse animo ut praeter civium | |
| morem atque legem et s<³ui>³ voluntatem patris | 880 |
| tamen hanc habere studeat cum summo probro! | |
| Pa. me miserum! Si. hem modŏne id demum sensti, Pamphile? | |
| olim istuc, olim quom ita animum induxti tuom, | |
| quod cuperes aliquo pacto efficiundum tibi, | |
| <³eo>³dem die istuc verbum vere in te accidit. | 885 |
| sed quid ego? quor me excrucio? quor me macero? | |
| quor meăm senĕctutem huius sollicito amentia? | |
| an ŭt pro hui(u)s peccatis ego supplicium sufferam? | |
| immo habeat, valeat, vivat cŭm ĭlla. Pa. mi pater! | |
| Si. quid "mi pater"? quasi tŭ hŭius indigeas patris. | 890 |
| domus uxor liberi inventi invito patre; | |
| adducti qui illam hinc civem dicant: viceris. | |
| Pa. pater, licetne pauca? Si. quid dices mihi? Ch. at | |
| tamen, Simo, audi. Si. ego audiam? quid audiam, | |
| Chremē? Ch. at tandem dicat. Si. age dicat, sino. | 895 |
| Pa. ego me amare hanc fateor; si id peccarest, fateor id quoque. | |
| tibi, pater, me dedo: quidvis oneris inpone, impera. | |
| vis me uxorem ducere? hanc vis [a]mittere? ut potero feram. | |
| hoc modo te obsecro, ut ne credas a me adlegatum hunc senem: | |
| sine me expurgem atque illum huc coram adducam. Si. adducas? Pa. sine, pater. | 900 |
| Ch. aequom postulat: da veniam. Pa. sine te hoc exorem. Si. sino. | |
| quidvis cupio dum ne ab hoc me falli comperiar, Chreme. | |
| Ch. pro peccato magno paullum supplici satis est patri. | |
| Crito Chremes Simo Pamphilvs | |
| Cr. Mitte orare. una harum quaevis causa me ut faciam monet, | |
| vel tu vel quod verumst vel quod ipsi cupio Glycerio. | 905 |
| Ch. Andrium ego Critonem video? certe is ĕst. Cr. salvo' sis, Chreme. | |
| Ch. quid tu Athenas insolens? Cr. evenit. sed hicinest Simo? | |
| Ch. hic. Cr. Simo . . Si. men quaeris? eho tu, Glycerium hinc civem esse ais? | |
| Cr. tu negas? Si. itane huc paratus advenis? Cr. qua re? Si. rogas? | |
| tune inpune haec facias? tune hic homines adulescentulos | 910 |
| inperitos rerum, eductos libere, in fraudem inlicis? | |
| sollicitando et pollicitando <³eo>³rum animos lactas? Cr. sanun es? | |
| Si. ac meretricios amores nuptiis conglutinas? | |
| Pa. perii, metuo ut substet hospes. Ch. si, Simo, hunc noris satis, | |
| non ita arbitrere: bonus est hic vir. Si. hic vir sit bonus? | 915 |
| itane adtemperate evenit, hodie in ipsis nuptiis | |
| ut veniret, ant(e)hac numquam? est vero huic credundum, Chreme. | |
| Pa. ni metuam patrem, habeo prŏ ĭlla rĕ ĭllum quod moneam probe. | |
| Si. sycophanta. Cr. hem. Ch. sic, Crito, est hic: mitte. Cr. videat qui siet. | |
| si mihi perget quae volt dicere, ea quae non volt audiet. | 920 |
| ego ĭstaec moveo aut curo? non tu t<³uo>³m malum aequo animo feras! | |
| nam ego quae dico vera an falsa audierim iam sciri potest. | |
| Atticus quidam olim navi fracta ad Andrum eiectus est | |
| et ĭstaec una parva virgo. tŭm ĭlle egens forte adplicat | |
| primum ad Chrysidis patrem se. Si. fabulam inceptat. Ch. sine. | 925 |
| Cr. itane vero obturbat? Ch. perge. Cr. tum—is mihi cognatus fuit | |
| qui <³eu>³m recepit. ibi ego audivi ex illo sese esse Atticum. | |
| is ibi mortuost. Ch. ei(u)s nomen? Cr. nomen tam cito? Phania? hem | |
| perii! verum hercle opinor f<³ui>³sse Phaniam; hoc certo scio, | |
| Rhamnusium se aiebat esse. Ch. o Iuppiter! Cr. eadem haec, Chreme, | 930 |
| multi alii in Andro tum audi[ve]re. Ch. utinam id sit quod spero! eho dic mihi, | |
| quid eam tum? suămne esse aibat? Cr. non. Ch. quoiam igitur? Cr. fratri' filiam. | |
| Ch. certe meast. Cr. quid ais? Si. quid tŭ ais? Pa. arrige auris, Pamphile! | |
| Si. qui credi'? Ch. Phania illic frater meu' fuit. Si. noram et scio. | |
| Ch. is bellum hinc fugiens meque in Asiam persequens proficiscitur: | 935 |
| tum illam relinquere hic est veritus.† postilla nunc primum audio | |
| quid ĭllo sit factum. Pa. vix sum apud me: ita animu' commotust metu | |
| spe gaudio, mirando tanto tam repentino hoc bono. | |
| Si. nĕ ĭstam multimodis t<³ua>³m inveniri gaudeo. Pa. credo, pater. | |
| Ch. at mi unu' scrupulus etiam restat qui me male habet. Pa. dignus es | 940 |
| cum t<³ua>³ religione, odium: nodum in scirpo quaeri'. Cr. quid ĭstuc est? | |
| Ch. nomen non convenit. Cr. fuit hercle huic aliud parvae. Ch. quod, Crito? | |
| numquid meministi? Cr. id quaero. Pa. egon huiu' memoriam patiar meae | |
| volŭptati obstare, quŏm ego possim in hac re medicari mihi? | |
| heus, Chreme, quod quaeri', Pasibulast. Ch. ipsa <ea>st. Cr. east. | 945 |
| Pa. ex ipsa miliens audivi. Si. omnis nos gaudere hoc, Chreme, | |
| te credo credere. Ch. ita me dĭ ament, credo. Pa. quod restat, pater . . | |
| Si. iamdudum res redduxit me ipsa in gratiam. Pa. o lepidum patrem! | |
| de uxore, ita ut possedi, nil mutat Chremes? Ch. causa optumast; | |
| nisi quid pater ait aliud. Pa. nempe id. Si. scilicet. Ch. dos, Pamphile, est | 950 |
| decem talenta. Pa. accipio. Ch. propero ad filiam. eho mecum, Crito; | |
| nam illam me credo haud nosse.— Si. quor non illam huc transferri iubes? | |
| Pa. recte admones: Davo ego ĭstuc dedam iam negoti. Si. non potest. | |
| Pa. qui? Si. quia habet aliud magis ex sese et maiu'. Pa. quidnam? Si. vinctus est. | |
| Pa. pater, non recte vinctust. Si. haud ita iussi. Pa. iubĕ solvi, obsecro. | 955 |
| Si. age fiat. Pa. at matura. Si. eo intro. Pa. o faustum et felicem diem! | |
| Charinvs Pamphilvs Davos | |
| Ch. Proviso quid agat Pamphilūs. atque eccum. Pa. aliquis fors[itan] me putet | |
| non putare hoc verum, at mihi nunc sic esse hoc verum lubet. | |
| ego d<³eo>³rum vitam propterea sempiternam esse arbitror | |
| quod volŭptates <³eo>³rum propriae sunt; nam mi inmortalitas | 960 |
| partast, si nulla aegritudo huic gaudio intercesserit. | |
| sed quĕm ego mihi potissumum optem, nunc quoĭ haec narrem, dari? | |
| Ch. quid ĭllud gaudist? Pa. Davom video. nemost quem mallem omnium; | |
| nam hunc scio mea solide solum gavisurum gaudia. | |
| Da. Pamphilus ubinam hic est? Pa. Dave. Da. quis homost? Pa. ego sum. Da. o Pamphile. | 965 |
| Pa. nescis quid mi obtigerit. Da. certe; sed quid mihi ŏbtigerit scio. | |
| Pa. et quidem ego. Da. more hominum evenit ut quod sim nanctus mali | |
| priu' rescisceres tu quam ego ĭllud quod tibi evenit boni. | |
| Pa. Glycerium mea s<³uo>³s parentis repperit. Da. factum bene. Ch. hem. | |
| Pa. pater amicu' summu' nobis. Da. quis? Pa. Chremes. Da. narras probe. | 970 |
| Pa. nec mora ullast quin eam uxorem ducam. Ch. num illic somniat | |
| ea quae vigilans voluit? Pa. tum de puero, Dave . . Da. ah desine! | |
| solus est quem diligant di. Ch. salvo' sum si haec vera sunt. | |
| conloquar. Pa. quis homost? [o] Charine, in tempore ipso mi advenis. | |
| Ch. bene factum. Pa. audisti[n]? Ch. omnia. age, me in t<³ui>³s secundis respice. | 975 |
| tuos est nunc Chremes: facturum quae voles scio ĕsse omnia. | |
| Pa. memini: atque adeo longumst illum me exspectare dum exeat. | |
| sequere hac me: intus apŭd Glycerium nunc est. tu, Dave, abĭ domum, | |
| propera, accerse hinc qui auferant. em quid stas? quid cessas? Da. eo. | |
| ne exspecteti' dum exeant huc: intu' despondebitur; | 980 |
| intu' transigetur siquid est quod restet. Cantor. plaudite! | |
| EXITVS ALTER SVPPOSITICIVS | |
| Pa. memini adq<ue adeo ut uolui commodum huc senex exit foras>. | 977a |
| Ch. ṃ ọ | 978a |
| Ch. | 979a |
| Pamphilvs Charinvs Chremes Davos | |
| Pa. Te expectabam: est de tua re quod agere ego tecum uolo. | 980a |
| operam dedi ne me esse oblitum dicas tuae gnatae alterae. | 981a |
| tibi me opinor inuenisse dignum te atque illa uirum. Cha. Ah, | 982a |
| perii, Daue, de meo amore ac uita <nunc> sors tollitur. | 983a |
| Chr. non noua istaec mihi condicio est, si uoluissem, Pamphile. | 984a |
| Cha. occidi, Daue. Da. mane. Cha. perii. Chr. id quamobrem non uolui eloquar: | 985a |
| non idcirco quod eum omnino adfinem mihi nollem . . Cha. hem! Da. tace. | 986a |
| Chr. sed amicitia nostra quae est a patribus nostris tradita | 987a |
| nobis, aliquam partem studui adauctam tradi liberis. | 988a |
| nunc cum copia ac fortuna utrique ut obsequerer dedit, | 989a |
| detur. Pa. bene factum. Da. adi atque age homini gratias. Cha. salue, Chremes, | 990a |
| amicorum meorum omnium mihi †agissime. | 991a |
| quod mihi non minus est gaudio quam id <quod volo> | 992a |
| quod <abs te expecto et summo studio> abs te expeto: | 993a |
| me repperisse ut habitus antehac fui tibi. | 994a |
| Chr. animum, Charine, quod ad cumque applicaueris | 995a |
| studium exinde ut erit tute existimaberis. | 996a |
| id ita esse facere coniecturam ex me licet: | 997a |
| alienus abs te tamen quis tu esses noueram. | 998a |
| Cha. ita res est. Chr. gnatam tibi meam Philumenam | 999a |
| uxorem et dotis sex talenta spondeo.] | 1000a |