Igitur Civilis desciscendi certus, occultato interim 4.14.1
altiore consilio, cetera ex eventu iudicaturus, novare res hoc
modo coepit. iussu Vitellii Batavorum iuventus ad dilectum
vocabatur, quem suapte natura gravem onerabant ministri
avaritia ac luxu, senes aut invalidos conquirendo, quos pre- 5
tio dimitterent: rursus impubes et forma conspicui (et est
plerisque procera pueritia) ad stuprum trahebantur. hinc in-
vidia, et compositae seditionis auctores perpulere ut dilectum
abnuerent. Civilis primores gentis et promptissimos vulgi
specie epularum sacrum in nemus vocatos, ubi nocte ac lae- 10
titia incaluisse videt, a laude gloriaque gentis orsus iniurias
et raptus et cetera servitii mala enumerat: neque enim so-
cietatem, ut olim, sed tamquam mancipia haberi: quando
legatum, gravi quidem comitatu et superbo, cum imperio ve-
nire? tradi se praefectis centurionibusque: quos ubi spoliis 15
et sanguine expleverint, mutari, exquirique novos sinus et
varia praedandi vocabula. instare dilectum quo liberi a pa-
rentibus, fratres a fratribus velut supremum dividantur. num-
quam magis adflictam rem Romanam nec aliud in hibernis
quam praedam et senes: attollerent tantum oculos et inania 20
legionum nomina ne pavescerent. at sibi robur peditum equi-
tumque, consanguineos Germanos, Gallias idem cupientis.
ne Romanis quidem ingratum id bellum, cuius ambiguam for-
tunam Vespasiano imputaturos: victoriae rationem non reddi.