'Numquam apud vos verba feci aut pro vobis solli- 4.58.1
citior aut pro me securior. nam mihi exitium parari libens
audio mortemque in tot malis [hostium] ut finem miseriarum
expecto: vestri me pudet miseretque, adversus quos non
proelium et acies parantur; id enim fas armorum et ius ho- 5
stium est: bellum cum populo Romano vestris se manibus
gesturum Classicus sperat imperiumque et sacramentum Gal-
liarum ostentat. adeo nos, si fortuna in praesens virtusque
deseruit, etiam vetera exempla deficiunt, quotiens Romanae
legiones perire praeoptaverint ne loco pellerentur? socii 10
saepe nostri excindi urbis suas seque cum coniugibus ac li-
beris cremari pertulerunt, neque aliud pretium exitus quam
fides famaque. tolerant cum maxime inopiam obsidiumque
apud Vetera legiones nec terrore aut promissis demoventur:
nobis super arma et viros et egregia castrorum munimenta 15
frumentum et commeatus quamvis longo bello pares. pecunia
nuper etiam donativo suffecit, quod sive a Vespasiano sive a
Vitellio datum interpretari mavultis, ab imperatore certe Ro-
mano accepistis. tot bellorum victores, apud Geldubam, apud
Vetera, fuso totiens hoste, si pavetis aciem, indignum id qui- 20
dem, sed est vallum murique et trahendi artes, donec e pro-
ximis provinciis auxilia exercitusque concurrant. sane ego
displiceam: sunt alii legati, tribuni, centurio denique aut
miles. ne hoc prodigium toto terrarum orbe vulgetur, vobis
satellitibus Civilem et Classicum Italiam invasuros. an, si ad 25
moenia urbis Germani Gallique duxerint, arma patriae infere-
tis? horret animus tanti flagitii imagine. Tutorine Treviro
agentur excubiae? signum belli Batavus dabit, et Germano-
rum catervas supplebitis? quis deinde sceleris exitus, cum
Romanae legiones contra derexerint? transfugae e transfu- 30
gis et proditores e proditoribus inter recens et vetus sacra-
mentum invisi deis errabitis? te, Iuppiter optime maxime,
quem per octingentos viginti annos tot triumphis coluimus,
te, Quirine Romanae parens urbis, precor venerorque ut, si
vobis non fuit cordi me duce haec castra incorrupta et inte- 35
merata servari, at certe pollui foedarique a Tutore et Classico
ne sinatis, militibus Romanis aut innocentiam detis aut ma-
turam et sine noxa paenitentiam.'