De disinteria reumatica.
|
|
Reumaticam disinteriam dicimus esse, quod de mesen-
|
2.114.16
|
terio, id est, quod inter epatem et ventrem est me-
|
|
dium, exinde per venas effunditur in intestina. Ea enim
|
|
quae in cibis accipiuntur, sucus eorum dum mutatur
|
|
in sanguinem, refunditur in intestina et sic excernitur
|
20
|
cum coleribus mixtus et propter acredinem colerum
|
115.1
|
non potest contineri cum cibo; expellitur autem ab intes-
|
|
tinis. Et haec est causa reumaticae disinteriae.
|
|
De signis reumaticae disinteriae: Reumati-
|
|
cae disinteriae signa sunt haec: Excernunt enim per
|
5
|
ventrem acres et subtiles et varios humores, sitim habent
|
|
nimiam et carnes resolvuntur et fastidium patiuntur; ali-
|
|
quando autem et mordicationes in intestinis et stomacho
|
|
sustinent. Quodsi diu manserit haec passio, ad disinteriam
|
|
preveniet.
|
10
|
Curatio reumaticae disinteriae: Disinteriacum
|
|
ergo reuma ventris et intestinorum curabis stipticis cata-
|
|
plasmatibus et potui dabis lac ad medietatem decoctum;
|
|
sit autem non minus emina una; bibant etiam et aquam
|
|
pluvialem modice; dandus est autem et ex aqua panis
|
15
|
infusus aut cum lacte. Post diatriton autem admiscebis
|
|
pani uvas, quae in vasis fictilibus aut vitreis componun-
|
|
tur aut pira aut mala citonia cocta aut sorbas aut mes-
|
|
pilas. Iniciendi sunt igitur et de trociscis. Quodsi lac
|
|
noluerint bibere, dabis pultes de oriza aut avena aut de
|
20
|
milii polenta aut de alexandrino pane. Ptisanas vero
|
|
aut lenticulas aut ova in pusca cocta accipiant. Vitella
|
|
vero ovorum assa super carbones cum rore et aceto danda
|
|
sunt; sed et olera bis cocta, et panis bis coctus et de avi-
|
|
bus ut supra dictum est. Vinum quoque similiter stip-
|
116.1
|
ticum dandum est. Quodsi iam diuturna fuerit passio
|
|
facta, efficitur malitiosa et defectum patitur innati spiritus.
|
|
Curatio autem adhibenda est, quae nutriat et virtutem
|
|
corporis corroborare valeat. Cataplasma de usti ordei fa-
|
5
|
rina: usti ordei farina unc. VI, mannis unc. II; cum aceti
|
|
duplo et sapae tertia parte. Et si haec non sentiat, ad-
|
|
des sidiam aut stipteriam scistis tritam aequali pondere.
|
|
Quodsi adhuc causa gravior nec hoc sentiat, addes ro-
|
|
rem siriacum et acantem egyptiam. Coques vero et ute-
|
10
|
ris cataplasmate per triduum.
|
|
Signa disintericae passionis filomini. Disin-
|
|
teriam paene omnes antiquissimi consentiunt et secun-
|
|
dum partes locorum [et] quae excernunt; causas autem
|
|
uniuscuiusque, in quibus locis intestinorum ulcus aut in-
|
15
|
flammatio fuerit generata, haec signa praecedunt; Nam in
|
|
initio sanguinolenta excernunt, deinde icorodes. Multis
|
|
et cum rasura incipit, et post haec pinguia deponunt;
|
117.1
|
et si malitiosa fuerit passio, faeculentum deponunt cum
|
|
malo odore; deinde, si cancrierint ulcera, deponunt ster-
|
|
cora varia et nigra cum aliquibus laminis putridarum car-
|
|
nium. Subsequuntur etiam et febres cum siti nimia et
|
5
|
fastidium cum carnis remissione et faciunt strophum cum
|
|
burburismo et dolor est nimius cum insomnietate et
|
|
defectione animi et pulsus est parvus et spissus. Sic
|
|
enim habentibus sudores et difficultates glutiendi et vo-
|
|
mitus efficitur.
|
10
|
Curatio disinteriae. Disinterica passio naturaliter
|
|
cronia est, id est diuturna, et quam plurime eam tenis-
|
|
mus praecedit. Quodsi cum hoc contigerit, acutior erit;
|
|
ulceratio enim est intestinorum et quam plurime in
|
|
apeutismeno intestino aut in colo aut certe in minutis
|
15
|
intestinis. Fit igitur modo cum febre, modo etiam sine
|
|
febre, modo cum dolore nimio, modo et sine dolore. Quod-
|
|
si cum febre fuerit, impedimentum fit curationi. Et ulcera
|
|
imbromidantur et sordidantur, et inflammationes et can-
|
|
cros facit; nam in febribus nulla est propria cura, quia
|
20
|
nec communis est eorum cibatio, sed posita est in qua-
|
|
litate et quantitate [offerenda] et maxime in tempore
|
118.1
|
competenti secundum febrium molestiam. In declinatione
|
|
facta neque satis sint cibi sicci, neque satis humecti.
|
|
Sicci enim extendunt febrem, humidi autem reumatis-
|
|
mum movent et ideo in utrumque erit contemplatio ad-
|
5
|
hibenda; nam quantum adhibendum sit, secundum pa-
|
|
tientis virtutem iudicandum est; multum concoquere
|
|
non potest disintericus propter intestinorum et ventris
|
|
laborantium imbecillitatem et maxime quando febrit.
|
|
De flegmone intestinorum. Inflammatione vero
|
10
|
cum nimiis doloribus consistente, non pigeat uti cata-
|
|
plasmate calido; interdum enim et flegmonem amputat et
|
|
reuma reprimit, quemadmodum solet illis contingere, qui-
|
|
bus est mediocris ulceratio. Nos igitur ab initio acceden-
|
|
tes ad infirmum et maxime si febris non sit, talem ad-
|
15
|
hibemus curationem: duobus primis diebus abstinentiam
|
|
indicimus, et, si iuvenis fuerit et tempus et virtus permi-
|
|
serit, flebotomo subvenimus de brachio et non minus
|
|
de duabus cotilis detrahimus; quibus etiam cibos ad-
|
|
dimus mediocres. Transactis igitur tribus diebus lac po-
|
20
|
tandum ministramus. Quodsi flebotomus fuerit praeter-
|
|
missus, post transactos duos dies abstinentiae lac potui
|
|
damus. Hoc autem facimus, cum a modica passione ini-
|
|
tium sumpserit aegritudo.
|
|
De lacte dando. Temptamus igitur in primis lac dare
|
25
|
quantum capere possunt tres ciati, calefactum ita, ut, dum
|
|
coquitur, saepius agitetur et spuma frequente[r] tollatur,
|
|
dum agitatur. Et cum biberit, post duas horas iterum
|
119.1
|
alterum tantum bibat; aliquibus autem et tertio damus, ut
|
|
integra impleatur emina; et si die illa pleni videntur esse,
|
|
a cibo abstine eos. Hoc igitur modo educuntur cho-
|
|
lera et humores corrupti mediocriter purgantur vel le-
|
5
|
niscunt. Post haec igitur eminam in duas dividimus par-
|
|
tes et similiter ut supra damus duas interponentes horas;
|
|
et sic iterum tertio duas partes aut tres eminae in una
|
|
damus potione. Fiunt autem in spatio post lactis potio-
|
|
nem horae tres et damus illi pultarem aut panem sic-
|
10
|
cum cum dactilis thebaicis aut micas panis cum lacte.
|
|
Lac igitur in omni tempore aegritudinis est eligendum
|
|
caprinum; quodsi de carpis non fuerit inventum, dabis
|
|
vaccinum; nam ambobus primum es asininum et equi-
|
|
num; omnibus enim sicciora sunt. Quando enim mane
|
15
|
dederimus lactis ciatos tres, post hoc pro cibo damus
|
|
viridem caseum hoc modo confectum: exprimimus enim
|
|
manibus caseum facientes fortiter et supermittimus a-
|
120.1
|
quam ferventem; et post purgationem iterum premimus
|
|
et mittimus supra aquam ferventem; hoc autem faci-
|
|
mus ter aut quater et supermisso melle et maxime cocto
|
|
dum inspissetur, damus eum ad manducandum. For-
|
5
|
titer enim constringit ventrem iste cibus et ulcera pur-
|
|
gat et sanat. Sed his, qui sine febre sunt, dandum est et
|
|
magnum noveris esse adiutorium; nam febrientibus non
|
|
tam facile lac dandum est; aut enim acetat et corrum-
|
|
pitur aut magis semicoctum fit et conspissatur aut ex
|
10
|
calore coagulatur et caseus efficitur. Tunc enim et do-
|
|
lores maiores movet et tensuras facit viscerum et capitis
|
|
dolorem excitat et fastidium generat. Pro qua re ut fe-
|
|
brientibus possit absque lesione dari, diligentius a nobis
|
|
est ordinandum et maxime pueris magisque iuvenibus
|
15
|
quam in declinante iam aetate. Admiscemus ergo lacti
|
|
aquam fluvialem aut de fonte bono et probato aquae quar-
|
|
tam partem et coquimus illud agitantes sine intermissione
|
|
ad molles et lenes cineres aut lento igne, donec media
|
|
pars consumatur; damus agitur de hoc bibere cata
|
20
|
ciatos tres aut quattuor. Aliter quidem ostendemus quem-
|
|
admodum febribus constitutis absque caseo debeat dari,
|
|
nam caseus omnino inutilis est febrientibus. Utimur autem
|
|
ad eos, qui absque febre sunt, lacte et sine aquae admix-
|
|
tione coctum damus; coquitur vero lac, dum in eo con-
|
25
|
sumatur omne serum; nonnulli etiam ad tertias lac coqui
|
121.1
|
iubent; nos autem donec emittat bullitiones tres aut quat-
|
|
tuor et tunc tolli ab igne iubemus.
|
|
De scisto lactis. Ex lapidibus tres de torrente
|
|
fluvio collecti, rotundi et solidi, cum lignis roboreis in
|
5
|
ignem missi et igniti fortiter facti, mittuntur in vase
|
|
ubi lac est singillatim ita, ut unus tollatur et alius mit-
|
|
tatur; et cum diligenter fuerit coctum, hoc Graeci vo-
|
|
cant sciston; ignorant enim quare ab antiquis appellatur
|
|
sciston. Hoc igitur desintericis et reumaticis et ciliacis
|
10
|
datur hoc modo confectum. Facies igitur hoc quater aut
|
|
quinquies et, cum cessaverit bullire, dabis non solum eis,
|
|
qui sine febre sunt, sed et febrientibus. Similiter etiam
|
|
et de ferri laminis in igne accensis et in lacte dimissis
|
|
conficitur et ut supra datur. Lac igitur disintericis hoc
|
15
|
modo dandum est. Nunc autem diaeta a nobis est ordi-
|
|
nanda.
|
|
De cibo disintericis. De frumento igitur pultes
|
|
dandae sunt. Alica autem plus nutrit ab omni frumento
|
|
et omnibus digestibilior est; oriza vero minus nutrit quam
|
20
|
alica, sed plus constringit ventrem; de his enim stipti-
|
|
ciores sunt pultes, quae de farre fiunt; etiam et de milio
|
|
et de panico pultes: et omnibus plus nutribiles sunt, et
|
|
impinguant squibala; et de alexandrino pane contuso et
|
|
creto fiunt pultes; similiter etiam et de assata ydrea;
|
122.1
|
et hae duae species cum pusca compositae et salis mo-
|
|
dico; et pro condimento anetum mittes. In omnibus au-
|
|
tem pultibus pro oleo mittes adipes anserinos aut pul-
|
|
linos aut caprinos. Quodsi mordicationes fiant in ventre
|
5
|
et colerica sint quae egeruntur, de lacte facies fieri
|
|
pultes, ante autem coquatur in aqua alica aut oriza aut
|
|
far et excolatur et exprimitur aqua et misso lactis
|
|
modico commiscebis et ad lenes prunas coques et, cum
|
|
se exsiccaverint, lac paulatim adiungens etiam tertio et
|
10
|
quarto addes, donec coquantur; quibus modicum salis
|
|
mittes et sine oleo dabis manducare. Admiscebis autem
|
|
in pultibus, si volueris, rorem marinum et grana acidi
|
|
mali granati trita et mali cidonii quadras purgatas et sor-
|
|
bas siccas et contusas et omfacium ante siccatum et
|
15
|
sic tritum et sementes uvae tritas. Aliqui autem et gal-
|
|
lam asianam tritam superspargunt, sed est cacostomacha;
|
|
aliqui autem in aqua, ubi pultes coquendae sunt, hoc fa-
|
|
ciunt; sed melius est in aqua, ubi coquuntur pultes, sor-
|
|
bas aut pira cruda vel matura aut mala citonia aut mes-
|
20
|
pilas aut siliquas aut dactilos thebaicos contusos simul
|
|
coqui. Admiscendum autem pultibus est gummi et ami-
|
123.1
|
lum et cera recens ad meli magnitudinem et de papa-
|
|
vere capita numero a quinque usque ad XVIII aut XX.
|
|
Similiter autem et caseum recentem colans per cribrum
|
|
fortiter; condies inde pultes et dabis ad edendum. Qui
|
5
|
autem non bene se habent et fastidium patiuntur et pultes
|
|
recusant, alicam dabis eis aut orizam cum aqua, in qua
|
|
coxeris dactilos aut damascenas aut sorbas aut mes-
|
|
pilas aut siliquas aut mala citonia aut pira immatura.
|
|
De leguminibus autem lenticula stipticior est. Tol-
|
10
|
lenda autem est ei cortex, quia indigesta est et reu-
|
|
matismum facit. Aliqui enim modice eam infundentes fri-
|
|
gunt et sic pinsantes eam in pila, purgant subtiliore
|
|
cribratura. Aliqui etiam aquam calidam mittentes et
|
|
modicum sustinentes, fricant eam manibus, donec omnis
|
15
|
cadat cortex. Melius autem fiet, cum semel aut bis eam
|
124.1
|
fecerit quis bullire et mittens in mortaris, cum se in-
|
|
frigidaverit, manibus triverit; purgatur enim sic dili-
|
|
gentius. Et cum purgata fuerit, rore marino et adipibus
|
|
susprascriptis eam condies pro oleo et modicum aceti
|
5
|
addes aut malogranati acidi grana trita et salis modi-
|
|
cum; et cum fuerit condita in modum sorbitionis, plan-
|
|
taginem aut betam nigram aut intubam simul mixtam
|
|
dabis. Interdum etiam et in pultis modum conspissa-
|
|
tam cum oriza aut farre aut malis cidoniis coctis et tritis
|
10
|
et bene permixtis lenticulam ad edendum dabis. Aliqui
|
|
etiam cum cortice ipsam coquentes fortiter lenticulam
|
|
terunt, ut sucus fiat, et sic cum mappa munda colant
|
|
diligenter; sucum vero illum cum pane alexandrino in
|
|
mortario terunt aut cum ydria bene cocta et sic pultes
|
15
|
faciunt condientes aceto.
|
|
De ptisanis. Ptisana autem per se ipsam non est
|
|
staltica; etenim laxat et acetat facile et cum melle con-
|
|
dita saepius operatur et amplius deducit; oportet igitur
|
|
discoctam eam mitti in olla nova cum aqua pluviali
|
20
|
vespere et clausam ollam illiniri et in furno mitti carbo-
|
|
nibus pleno ardentibus et ibi involuta per totam noctem
|
|
permaneat; solvitur enim in ipso vapore et pinguis ef-
|
|
ficitur et glutinosa. Mane vero facto admiscebis ei mel
|
125.1
|
singillatim et sine nidore coquetur; cui addes ydriam
|
|
et coques iterum simul cum ptisana horis duabus aut
|
|
tribus; et hoc modo facta datur ad edendum, nam et
|
|
cibus esse videtur et medicamen.
|
5
|
De oleribus. Olera autem stipticotera sunt et sic-
|
|
ciora: id est plantago, intubae ambae, beta nigra cocta
|
|
et bene expressa et trita et cum aceto condita; ea
|
|
vero, quae cruda mandi possunt, cum pane edantur.
|
|
Brassica igitur vel caules montani bis cocti impinguant
|
10
|
vel conspissant stercora; assumantur autem cum aceto et
|
|
sale et oleo conditi; aliqui vero secundam coctionem in
|
|
pusca faciunt.
|
|
De piscibus. De maritimis piscibus non multi sunt,
|
|
qui expedire possunt disentericis. Sanis autem hominibus
|
15
|
sunt aliqui pisces, qui constrictionem faciunt ventris,
|
|
qui reumatizanti ventri non expediunt. Scorpena igitur
|
|
cocta accipitur et condita aceto et cimino; minidis et
|
|
eritini, sale subtili adspersi modice, assantur in puro as-
|
|
traco et sic dantur. Aliqui enim et triglam dant similiter
|
20
|
factam, sed humores varias generant et naturam turbare
|
|
solent, qui imbecilles sunt ventre. Ostreae vero in pro-
|
126.1
|
priis assatae testis digestionem iuvant et ventrem stare
|
|
faciunt.
|
|
De carnibus. Carnes autem omnes sunt inutiles de-
|
|
sintericis, propter quod multum nutriunt et tarde dige-
|
5
|
runtur.
|
|
Dandae sunt autem de avibus et maxime de agrestibus,
|
|
quales sunt turdi, perdices, turtures, merulae, sturni, in-
|
|
terdum et columbae et maxime pipiones, sed nihil ex his
|
|
saginatum aut pingue vel bromidum aut indigestum.
|
10
|
Coquenda enim sunt in pusca et post haec sunt assanda
|
|
et sic danda. Melius est autem si exenteratis intrinsecus
|
|
mittantur myrta aut sorbae siccae et tritae aut incisae
|
|
minutatim aut mespilae aut pira viridia aut mala cidonia
|
|
similiter; et post haec consita et sic cocta et deinde assata.
|
15
|
De quadrupedibus autem carnes prohibendae sunt;
|
|
tamen propter desiderium comedendi lumbos porcinos
|
|
maceratos aut haedinos accipiant. Ova vero galinacea elixa
|
|
in pusca donec indurescant et sic dentur; et plus stal-
|
127.1
|
tica sunt, si sublata vitella sola assentur super carbo-
|
|
nes et sic sum aceto terantur et cum rore marino offe-
|
|
ras ad edendum in pultariis, etiam si ros mittatur tri-
|
|
tum aut sidiae modicum aut galla aut omfacium; haec
|
5
|
enim fortiter constringere solent ventrem. Nonnulli etiam
|
|
ungulas vitulinas in ptisana discoquunt per totam noctem
|
|
donec resolvantur ungulae; spissus igitur et glutinosus
|
|
fit sucus ptisanae; et sic dant ad manducandum condi-
|
|
entes cum modico aceto; fortiter enim constringit ven-
|
10
|
trem; sed his dari debet, qui digerendi virtutem fortem
|
|
habent, nam imbecillum stomachum habentes conturbat
|
|
magis et reumatismum maiorem facit. Haec autem de ani-
|
|
malibus sufficiat dixisse.
|
|
De pomis. Poma igitur dulcia ventositatem generant
|
15
|
et ex infusione sua facile acescunt et ideo prohibenda
|
|
sunt. Danda sunt autem quae sunt stiptica, qualia sunt
|
|
sorba, corna, pira viridia, mespila et mala citonia et uvae
|
|
in olla aut cum foliis in fumo suspensae et mastican-
|
|
dae sunt, donec omnes sementes ipsarum minutentur.
|
20
|
Cum omnibus autem pomis panis est manducandus; na-
|
|
tura enim sunt euptarda, id est facile corrumpuntur.
|
|
Mali granati autem grana sanis constringunt ventrem, in-
|
128.1
|
sanis vero non, sed dulciora efficiuntur in stomacho et
|
|
corrumpuntur; dactili autem thebaici vel alii, frixi et
|
|
masticati fortiter cum pane, staltici sunt.
|
|
De cibis sufficiant, quae dicta sunt.
|
5
|
De potonibus simplicibus ad ventrem con-
|
|
stringendum. Dandae sunt autem potiones hae: nardus
|
|
indicus potus ventrem constringit; et mirra bona ad
|
|
fabae magnitudinem data in catapotio ventrem constringit.
|
|
Semen lapatii silvestris cum aqua tritum et datum ven-
|
10
|
trem constringit; coaguli leporis dragmam unam potum
|
|
dabis; cornus cervini usti et loti cocleariaduo cum draga-
|
|
ganto potui dabis; et dragagantum cum gummi et rore
|
|
marino dabis, de galla quoque asiana et sidia et poli-
|
|
gonia et rubi radicibus et quinquefolii radicibus apozima
|
15
|
dabis; coquatur autem, donec tertia pars remaneat; la-
|
|
danum etiam cum vino austero potui similiter dabis; et
|
|
de acacia cirra et ypoquistide et licio indico et gessamia
|
129.1
|
et gesasteros et limnias fragidos et balaustia trita.
|
|
Sunt autem eorum aliqua cacostomachotera, propterquod
|
|
cum consideratione danda sunt stomacho forti et neque
|
|
febrienti neque dolorem patienti aut imbecillum stoma-
|
5
|
chum habenti danda sunt.
|
|
De trociscis diversis ad disintericos.
|
|
Multi indocti medici mox ab initio trociscos aut anti-
|
|
dota laudant ad disintericos et praesumunt dare de opio
|
|
et iusquiamo confecta aut de nigro papavere et man-
|
10
|
dragora, propterquod anodina esse videntur et somnum
|
|
faciunt. Ipsi igitur medici seducuntur, dum vident, in-
|
|
firmantes accepta potione tota nocte dormire et acathar-
|
|
ticis medicaminibus contineri ventrem; cum autem ac-
|
|
cesserit dies, infructuosus invenitur labor, cum in uno
|
130.1
|
congregati humores sine intermissione deponuntur gra-
|
|
vato capite et defecta virtute ventrem faciunt deterio-
|
|
rem et fastidium maius accidit. Unde non frequentes
|
|
dandi sunt, nisi necessitas exigat. Post simplicia vero
|
5
|
medicamenta in sequenti sunt danda composita, quorum
|
|
necesse est compositiones tradere, quae a nobis frequen-
|
|
ter oblata sunt.
|
|
Trociscus de balaustia: Balaustia, acacia, ypoquis-
|
|
tidos, licio, gessamia aut gesasteros, opio, aequali pon-
|
10
|
dere; cum suco plantaginis faciens trociscos trioboleos,
|
|
unum dabis mane ante duas horas cibi et interdum
|
|
dormitum eunti cum aquae ciatis tribus.—Item et dia
|
|
corallio trocisci et dielectro et diapitias mirabiliter re-
|
|
primunt reuma et constringunt ventrem et sanguinem
|
15
|
reicientibus vel ptisicis prosunt.
|
|
Dia corallio trociscus: acacia cyrra drachm. III,
|
|
ypoquistidos drachm. IV, plantaginis semine drachm. III,
|
|
balaustia drachm. IV, gummi drachm. V, libano drachm.
|
|
V, amilo drachm V, rosae folio drachm. II, corallio
|
20
|
drachm. II, psilii cocti apozima, sicut superius di-
|
131.1
|
ximus, ciatum unum. His omnibus simul tritis facies
|
|
trociscos ana drach. I, et dabis unum in drachm. III,
|
|
de apozima pentafili herbae.
|
|
Trociscus dielectro, id est sucinum, recipit su-
|
5
|
cienulae maturae, yreus illirici, croco, mastice ana
|
|
drachm. XXXV, opio drachm. III, psilio, quod se gela-
|
|
verit, drachm. XLV. Conficietur autem sic: accipiens
|
|
psilii, id est herbae pollicaris, semine ciatos tres, mittes
|
|
in aquae mundae sextariis quinque italicis et coques ad
|
10
|
tertias et levabis et, cum se refrigiraverit, ex eo infun-
|
|
des in mensura suprascripta species suprascriptas tri-
|
|
bus diebus et terens facies trociscos dragmeos et da-
|
|
bis unum in aquae ciatis tribus.
|
|
Trociscus diapitias: gallis asianis, ypoquistidos,
|
132.1
|
acacia cirra ana unc. II, opio unc. I, coagulo leporis aut
|
|
haedino, gessamia ana unc. II; cum aqua pluviali facies
|
|
trociscos et dabis unum in aquae ciatis tribus.
|
|
Item trociscus diaspermaton: aniso drachm. I,
|
5
|
feniculi semine drachm. I, ameus drachm. I, papaveris albi
|
|
semine drachm. I, iusquiami semine drachm. II, opio the-
|
|
baico drachm. I, sidia drachm. I, apii semine drachm. III,
|
|
croco, floribus rosarum, gallis asianis ana drachm. IV;
|
|
de siccis quidem facies pulverem; opium autem in aqua
|
10
|
infundes et facies trociscos pensantes drachm. I et da-
|
|
bis sic ad tussem in mulsa, ad diarriam in suco ori-
|
|
zae, qui cum tusse reiciunt in pusca, ad profluvium
|
|
sanguinis in apozima lentisci, ad nausiam in aqua ab-
|
|
sinthii, ad interaneorum dolores et inflationes stoma-
|
15
|
chi in mulsa, ad disintericos et ciliacos in apozima
|
|
rosae; mane autem dabis unum trociscum et sero
|
|
unum.
|
|
Trociscus crocodis: castoreo drachm. II, smirnis
|
|
drachm. II, croco drachm. III aut IV, opio drachm. III,
|
20
|
aniso drachm. IV, apii semine drachm. IV, dauco cre-
|
133.1
|
tico drachm. IV, iusquiami semine drachm. VIII aut VI,
|
|
storace drachm. IV. Opium autem et myrram infundes
|
|
in aqua; de ceteris vero facies pulverem, storacem autem
|
|
resolves cum aqua, ubi infusa sunt opium et myrra;
|
5
|
deinde cum storace terens quae infusa sunt, supermittes
|
|
pulverem et facies trociscos ana obolos duos aut tres
|
|
habentes et dabis ieiunis et in cibo et post cibum; in
|
|
cibo autem saepius et ante cibum; multum enim sunt
|
|
mirabiles. Stomachi dolores mitigant et acidi ructus pau-
|
10
|
sant et indigestionem solvunt; constringunt ventrem et
|
|
ciliacos et tortiones ventris mitigant. Sunt autem et ano-
|
|
dini ad cephalargiam; illinito ex eis fronte cum aceto
|
|
et oleo roseo. Aurium quoque passiones et dentium do-
|
|
lores cum suco perdiciados herbae in cavernas dentium
|
15
|
missi sanant admixto galbano; et optalmias solvunt ad-
|
|
iuncto tetrafarmaco; iuvant etiam potati dormitum eun-
|
|
tes; somnum enim faciunt suavem et reuma reprimunt.
|
|
Similiter et articulos dolentes iuvant; abstinent enim et
|
|
menstrua, si satis fluant. Unus ex eis cum apozima mir-
|
134.1
|
tae dragmarum trium potatus ad narium fluxum et e-
|
|
morroidas et ad omnes fluxus facit, et ad catarrum datur
|
|
et ad matricis suffocationem facit; et ad colericas pas-
|
|
siones cum apozima rubi aut vino austero in quo ani-
|
5
|
sus sit infusus aut sorba aut mirta. Bene etiam datur
|
|
et in periodicas passiones omnes et maxime, quae cum
|
|
rigore fiunt. Datur autem ante unam horam accessionis
|
|
cum aquae ciatis tribus. Oportet etiam dari et vomen-
|
|
tibus cibos; iuvant etiam eos qui tussiunt cum sapa da-
|
10
|
tus aut melle cocto; et in initio freneticae passionis da-
|
|
tus iuvat; stomachicis autem cum tracorizano tritus et
|
|
potus cum apozima rosarum aut cum vino myrtiti
|
|
aut cum suci mentae drachmis tribus iuvat; ad disin-
|
|
teriam igitur cum sorbarum apozima aut cum ma-
|
15
|
lorum citoniorum aut cum rubi decoctione datur; datur
|
|
etiam tritus pulvis cum ovo; similiter autem et ciliacis
|
|
et ad omne reuma ventris vel aliorum membrorum. Facit
|
|
etiam et ad uvam ex eo cum aqua gargarismus factus;
|
|
facit et ad vesicae dolorem cum aquae calidae ciatis duo-
|
20
|
bus datus; et ad emoptoicos cum ciato uno aceti et
|
|
aquae frigidae ciatis duobus potus. Istum igitur tro-
|
135.1
|
ciscum ulceratam habentes vesicam bibendo scimus fuisse
|
|
liberatos.
|
|
Item trociscus clidion: nardo indica, croco ana
|
|
drachm. VIII, aloe, libano, aniso, rosis, siccis, yreus ana
|
5
|
drachm. II, acacia, smirnis, ypoquistidos, licio indico,
|
|
dragaganto, opio, pipere ana drachm. IV; opii autem
|
|
alii mittunt drachm. unam; aquae quod sufficit. Faciens
|
|
autem trociscos habentes obolos duos aut unum dabis cum
|
|
vino myrtiti.
|
10
|
Item trociscus ad disintericos, emoptoi-
|
|
cos et ad fluxum sanguinis mulierum: ypoqui-
|
|
stidos cili, gessamia, gallis asianis, acacia cirra ana
|
|
drachm. VIII; cum aqua pluviali facies trociscos et uteris.
|
|
Disintericis enim inicies drachm. duas cum suco ori-
|
15
|
zae aut lenticulae aut his similibus; emoptoicis vero
|
|
bibere dabis drachm. unam cum aquae frigidae cotila
|
|
una; ad sanguinis fluxum mulierum similiter; inicies au-
|
|
tem aliquo suco aut appones floccum lanae intinctum
|
|
resoluto trocisco cum suco strigni aut aliquo huius si-
|
20
|
mili herbae.
|
|
Catapotiae ad disintericos: mirra, opio ana
|
136.1
|
drachm. II, gallis asianis dracm. IV, alii autem drachm. II.
|
|
Cum aqua faciens catapotias dabis in nocte tres et
|
|
mane tres.
|
|
Item catapotiae ad disintericos vel ad om-
|
5
|
nem solutionem ventris: gallis asianis non pertusis,
|
|
opio ana obolos tres; cum aqua facies catapotias orobeas
|
|
et dabis in nocte cum vitellis ovorum aut myrtiti suco
|
|
duas aut tres; alii quidem de gallis duplum mittunt.
|
|
Item potio ad disintericos: roboris novelli cor-
|
10
|
tice drachm. VI mittes in ollam novam et addes vini
|
|
austeri sextarios duos et coques, donec remaneat emina
|
|
una et sublato cortice dabis bibere ieiuno ciatos duos.
|
|
Ypoteta ad tenismon et disinteriam: myrra,
|
|
opio, libano, croco, aequali pondere; cum aqua teres
|
15
|
et facies colliria ad magnitudinem nuclei pinei vel mo-
|
|
dico maiora et inicies per anum.
|
|
Item colliria alia ad dolores: galbano, storace ana
|
|
drachm. II, opio drachm. I. Facies ut supra colliria et inicies.
|
|
Item aliud suppositorium collirium ad tenis-
|
20
|
mum et disinteriam valde bonum: opio drachm.
|
|
IV, mirra drachm. VIII, croco, castoreo ana drachm.
|
|
VI; libano drach. IV; cum attico vino facies colliria.
|
|
Enema ad disintericorum dolores nimios et
|
|
inflammationes. Sevum caprinum curatum resolves
|
137.1
|
et inicies. Item alia: lac vaccinum cum medulla et oleo
|
|
inicies. Item alia: oleum roseum cum butyro inice. Item
|
|
alia: oleum roseum et butyrum cum albumine ovo-
|
|
rum vel aqua, in qua lini semen coctum sit, inice.
|
5
|
Item alia: ubi somnus non accedit, rosarum folia in
|
|
aqua decoquuntur et eandem aquam cum ovorum vitellis
|
|
inicies. Item alia: dragagantum solves in apozima rosa-
|
|
rum et aliud tantum addes suci orizae et inicies. Item
|
|
alia: acaciae partes duas, suci orizae partes tres, ubi
|
10
|
simul coquantur mirta et facis ad mellis tenuis spis-
|
|
situdinem et omnibus mixtis inicies drachm. IV. Item
|
|
alia ad disintericos enema et magis ubi reuma non
|
|
est: licio indico drachm. II; in lacte caprino resolutum
|
|
inicies.
|
15
|
Item aliud melius: lacte caprino ciatos VII aut
|
|
VIII, amilo drachm. IV, licio drachm. II; miscebis simul
|
|
et inicies. Item alia de sevo hircino cum oriza aut farre
|
|
cocto inicies. Haec in initio.
|
|
Ad cancrum si fecerit intestinum. Nam si iam
|
138.1
|
cancrum fecerit intestinum, iniciendum est de suco len-
|
|
ticulae cum melle optimo et maxime pontico; inter-
|
|
dum admiscebis etiam stipteriam rotundam; his enim
|
|
poterit mel et sucus lenticulae purgare, stipteria vero
|
5
|
desiccat. Quodsi amplius cancer obtinuerit loca, ut etiam
|
|
corrupta corpora simul defluant, oportet in primis salmo-
|
|
riam inicere de sale amoniaco factam et sic postea Fau-
|
|
stini inicies trociscum, qui recipit: asbesto drachm. V,
|
|
sandaraca drachm. V, arsinico drachm. V aut VIII, carta
|
10
|
combusta drachm. XXX. Facies trociscos cum vino drag-
|
|
marum IV; inicies autem cum apozima mirtae et lenti-
|
|
culae; alii et cum vino.
|
|
Item trociscus marcelli magnificus, qui reci-
|
|
pit: calcu cecaumeno drachm. II, arsenico drachm. IV,
|
15
|
lepidus calco drachm. IV, opio drachm II, croco drachm.
|
|
I, tetano drachm. V, stipteria scistis drachm IV, san-
|
|
daraca drachm VI, omfacio drachm. III. Conficies cum
|
|
vino mirtiti aut sapa cretica trociscos dragmas singulas
|
|
pensantes et inicies cum apozima myrtae.
|
20
|
Item trociscus sine opio et calce disintericis; et pur-
|
|
get enim et cicatricem inducit: sidia drachm. I, gummi
|
139.1
|
unc. I, ypoquistidos cilo unc. I, rore syriaco drachm.
|
|
I, licio indico drachm. IV, amilo drachm. IV, acacia
|
|
drachm. I. Haec omnia teres et cum aqua ubi coxeris
|
|
mirtam facies trociscos et, cum opus fuerit, inicies cum
|
5
|
suco orizae aut lenticulae. Quodsi primum medicamen
|
|
non iuvaverit, id est de lenticula et melle, contem-
|
|
plare, ne de nigris coleribus passio facta sit; aegritudo
|
|
ergo est pessima et periculosa; quodsi fuerit, oportet ergo
|
|
medicamen fortius fieri, quod recipit salis amoniaci
|
10
|
partem unam, acantis egyptias partes tres et ellebori
|
|
nigri tantumdem, quantum fuerit de sale amoniaco.
|
|
Coques autem in aqua acantha et elleborum et sic pos-
|
|
tea salem in ipsa apozima admiscebis et inicies. Quodsi
|
|
causam ad mortem properare videris, post haec inicies
|
15
|
sandaracam et arsenicum et asbestum aequali pondere;
|
|
haec enim adiuvant, ubi nimia putredo fuerit facta, ut
|
|
paulatim ad sanitatem possit reverti. Iuvat autem et Musa
|
140.1
|
trociscus cum vino et melle adhibitus.
|
|
De apeutismeni intestini inflammatione
|
|
facta. Inflammatione autem consistente in apeutismeno
|
|
intestino de lacte iniectio mitigat; et sucus alicae et
|
5
|
ptisanae sucus et farris sucus tollere solent dolores et
|
|
inflammationes. Quodsi non multum nimius sit reuma-
|
|
tismus, oleum si iniciatur, paragorizat.
|
|
Quid oportet fieri his, qui non continent
|
|
iniectionem. Quodsi iniectionem non contineant, multi
|
10
|
salmoriam iniciunt, alii autem salis amoniaci coclea-
|
|
rium unum vel minus aut maius admiscuerunt me-
|
|
dicamini; nos autem salmoriae, ubi olivae albae con-
|
|
ditae sunt; de aqua illa eminam unam inicimus et
|
|
intervallum facientes, quantum potes esse hora media aut
|
15
|
modicum plus, post depositionem ventris iniciemus tro-
|
|
ciscos; et sic continent, etsi nuda invenerint ulcera. Haec
|
|
est desintericorum omnis cura.
|
|