Flore. Apparet hunc Florum comitem et familiarem
|
2.2.pr.1
|
Neronis, et efflagitasse ab Horatio carmina, et non mittentem
|
|
increpuisse. Cui per allegoriam respondens h<i>c significat, [i]tam
|
|
illum iniuste irasci sibi, quem ab initio pigrum ad scribendum
|
|
sciat, quam iniustam uenditori litem dat, qui fugitiuum
|
5
|
seruum sciens emerit. Et tota fere haec epistula sub <h>a<c>
|
|
sent<ent>ia est, carmina se Romae non fiducia ingenii, sed
|
|
penuria <rei> familiari<s> scripsisse[, quae scripserit], prae-
|
|
sertim cum <in> turba <et> multis occupationibus poemata
|
|
componi non poss<i>nt, qu<a>e ut bona s<i>nt cum magno scri-
|
10
|
ptoris cruciatu sint emenda<nd>a.
|
|
Ad postremum dicit philosophandum esse potius quam
|
|
carmina facienda.
|
|
Siqvis forte velit. Argumentum a comparatione mino-
|
2.1
|
rum ad maiora, hoc est, seruorum ad amicos.
|
|
Natvm Tibvre vel <G>abiis. Bene Tibure, ut se
|
2-3.1
|
signif(icet).
|
|
Sic agat. Sic loquatur.
|
3.1
|
Hic et candidvs. Verba sunt uenditoris.
|
3-4.1
|
Verna: domi natus.
|
6.1
|
Argilla. Deest 'quasi', ut sit: quasi argilla.
|
8.1
|
[N]vda id est: mollis.
|
|
Mvlta fidem promissa l. Hoc Horatius ex sua persona
|
10.1
|
dicit ostendens, multa promittentibus omni<no> non haberi
|
|
fidem, et maxime cum promittit, qui pr[a]etio et lucro studet,
|
|
id est uenditor.
|
|
Lavdat venalis. Deest: seruos.
|
11.1
|
Res vrget me nvlla. Deest 'sed' aut qui<d> tale, ut sit:
|
12.1
|
sed me nulla res urget, ut tibi me<a> laudem.
|
|
Meo svm pavper. Pauper quidem sum, inquit, sed tamen
|
|
in meo aere non alieno sum constitutus, id est, nulli quic-
|
|
quam debeo.
|
5
|
Nemo hoc mangonvm. Neque quisquam mango tibi
|
13.1
|
haec faceret, id est, tam simpliciter loque<re>tur, nec a me ipso
|
|
quiuis alius hoc auferret, id est, hoc audire<t>.
|
|
Mango autem dicitur, quasi manciago, uel manuago.
|
|
Semel hic cessavit. Iam haec uerba sunt, quibus mango
|
14.1
|
utitur, ut <c>onf<ite>atur, cessatorem esse quem uendit, hoc
|
|
est, fugitiuum. Et bene <s>em<el>, qu<o>d leuius delictum est.
|
|
Ille ferat pretivm. Opinor, inquit, qui emptori ante
|
17.1
|
proposuerit et pretium acc<e>pe<rit>, non <s>u<b>ibit poenam,
|
|
si fugierit uenditus.
|
|
Prvdens emisti vitiosvm: [cum] non in fraudem in-
|
18.1
|
ductus es[t].
|
|
Dicta tibi est. Illa cum condicione emisti.
|
|
Inseqveris tamen.
|
19.1
|
Venditorem scil(icet). Ac per <hunc> se signif(icat).
|
|
Dixi[t] me pigrvm p. t.
|
20.1
|
V<t> mango uenalem.
|
|
Talibvs officiis p. m. Hoc est: ad scribendum debilem.
|
21.1
|
Et bene mancum, quod uitium manus est.
|
|
Qvid tvm profeci?
|
23.1
|
Quid profeci, inquit, praedicendo uitium meum? o iura
|
|
mecum facientia, id est: p<ro> me.
|
|
Et est quasi exclamatio.
|
|
Si tamen adtemptas? Si modo adhuc sollicitas, ut scri-
|
24.1
|
bam tibi.
|
|
Lvc<v>lli miles. Huius exempli narratione uult osten-
|
26.1
|
dere ue<m>ente<r> stultum, quem res non doceat, quid sit utile.
|
|
Lvc<v>lli miles. Hoc factum est bello, inquit, <quod> p(o-
|
|
pulus) R(omanus) duce L. Lucullo cum Mithridate rege Pon-
|
|
tico gessit. Et Luculli miles Valerianus et Seruilianus exer-
|
5
|
citus.
|
|
Ad assem. Vsque ad assem, hoc est, tota uiatica.
|
27.1
|
Vehemens lvpvs. Bene 'lupus' miles Romanus, quia
|
28.1
|
in tutela[m] Martis est lupus.
|
|
Sibi et hosti. <Sibi> quia potuit perdere, hosti quasi
|
|
raptori.
|
|
Praesidivm regale <l.> d., vt a.
|
30.1
|
Ordo: praesidium regale d<e>iecit loco summe munito.
|
|
Et mvltarvm d. r. Hoc est: praesidium a Mithridate
|
31.1
|
super thensauros eius positum.
|
|
Donis ornatvr. A Lucul<l>o imperatore.
|
32.1
|
Forte svb h. t. Praetor<e>m Lucullum significat. <Ita>
|
34.1
|
enim olim duces imperatoresque dicti [et praefectus prae-
|
|
torio].
|
|
I, bone, qvo virtvs tva. Verba Luc<u>lli militem hortantis.
|
37.1
|
Post haec ille catvs. Post haec ille doctus, inquit,
|
39a.1
|
exemplo, ut s<e> si<gnifice>t stultu<m>, si[b] i<r>et, dicit: ibit
|
|
eo, quo uis, qui perdendo zonam didicit, unde sit lucrum.
|
|
Eo: illu<c>.
|
40a.1
|
Catvs: expertus et doctus.
|
39b.1
|
Zonam. Sumptus et uiaticum, quod in zona[m] fere
|
40b.1
|
milites portant.
|
|
His autem omnibus Horatius uult ostendere, primo dis-
|
|
pendio rei familiaris se coactum, post inuitatum donis a<c>
|
|
lucro ad scribenda carmina deuenisse.
|
5
|
Romae nvtriri . . . <Achilles>.
|
41.1
|
E<x Iliade> discitur, Achillis iracundia quantum offuerit
|
|
Graecis omnibus. Et hic figura<te> saeuitiam Caesaris Au-
|
|
gusti in aduersas partes uidetur ostendere.
|
|
Adiecere bonae pavlo plvs a. Dicit[i] se[t] etiam Athenis
|
43.1
|
philosopho operam dedisse.
|
|
Cvrvo dinoscere rectvm. Id est: per ethicam partem
|
44.1
|
philosophiae discer<ner>e, quid sit uitium, quid sit uirtus.
|
|
Atqve inter silvas A. q. v. Bene Acad. s., [uel] quia
|
45.1
|
contra omn<e>m sectam Academici disputant, qui dicunt latere
|
|
ueritatem, et ideo semper esse quaerend<a>m.
|
|
<C>i<v>il<is>qve <rvdem> bel<li>.
|
47.1
|
Loco m. t. Excusatio, quod contra Augustum pro
|
46.1
|
Bruto militauit. Et bene aestus, non 'uoluntas'.
|
|
Non responsv<ra> l.: inparia.
|
48.1
|
Bruti autem arma signif(icat).
|
|
Me di[i]misere Philippi. Thessaliae campi, ubi uictus
|
49.1
|
est Brutus.
|
|
Decisis h. p. Saepe hac translatione utitur Horatius, ut:
|
50.1
|
Maiores pinnas nido[s].
|
|
Signif(icat) autem proscriptum fuisse.
|
|
Pavpertas inp. avdax et cetera.
|
51.1
|
Carmina, inquit, quae ex me expetis, Flore, numquam
|
|
scriberem, nisi e<x> egestate conpulsus essem. Nunc itaque,
|
|
postquam habeo, quod mihi satis sit, si non praepono somnum
|
|
uersibus, insanio et nullo elleboro curari possum.
|
5
|
Qvod non desit. Quod satis sit.
|
52.1
|
Qvae potervnt v. s. e. Quod tandem, inquit, helleborum
|
53.1
|
satis erit, ut expurget insaniam simque iam sanus? Cicutam
|
|
autem pro elleboro posuit, ni pro: si non.
|
|
Ni melivs dormire. Legunt: <ne> melius. Sed [u]ni
|
54.1
|
uer[s]um[q-] est.
|
|
Singvla[e] de nobis a. p. e. a. Vergil(ius):
|
55.1
|
Omnia fert aetas, animum quoque.
|
|
Et est alia causa excusationis in aetate, cur iam non
|
|
scribat.
|
|
Qvid faciam vis? d. Nunc deest: nisi ut non scribam
|
57.1
|
poemata.
|
|
Deniqve non omnes e. m. a. q. Alia causa non scribendi,
|
58.1
|
quia, quid scribam potissimum, nescio, propterea quod non
|
|
idem omnibus place[n]t.
|
|
Ille Bioneis s. Bion Aristofanis comici pater dicitur
|
60.1
|
fuisse magnae dicacitatis, quam uul<t> intellegi de nigro sale.
|
|
An 'nigrum' malum intelleg<e>mus, 'salsum' autem facetum et
|
|
iocularium?
|
|
Renvis tv, qvod ivbe[a]t alter.
|
63.1
|
Mire iam dramatico charactere tamquam ad ipsos con-
|
|
uiuas loquitur unum quemque eorum appellans id poscentem,
|
|
quod ceteris displicet.
|
|
Praeter cetera. Alia causa non scribendi, quod Romae
|
65.1
|
<in> occupationi<bu>s nihil condignum memoria scribi potest.
|
|
Inter tot cvras q. l.?
|
66.1
|
Hoc est, quod dixit: Romaene, id est: in qua urbe tot
|
|
curae sunt, et tot labores.
|
|
Sponsvm vocat. Hoc est: ut pro se spondeam.
|
67.1
|
Cvbat: aegrotat.
|
68.1
|
Intervalla vides h. c. Ἰρωνία, per quam ostendit, quam
|
70.1
|
'uehementer <sin>t incommoda' <id est 'non> mediocriter
|
|
magna'; nam antiqui pro magno commodum dicebant.
|
|
Vervm p[l]vrae svnt. Interrogatiue pronuntiandum.
|
70-71.1
|
Festinat calidvs.
|
72.1
|
Festinat, inquit, properus redemptor et mulos agens et
|
|
sarcinar<i>um ad redam.
|
|
[Gerulisque] redemptorem autem cursus publici signi-
|
|
f(icat) et animalium praebendorum. Sal(lustius):
|
5
|
Et Perpennam forte cognoscit mulio redem-
|
|
ptoris.
|
|
Torqvet nvnc lapidem. Torquet: mouet, trahit, uel
|
73.1
|
sustinet.
|
|
Tristi[ti]a[m] robvstis. Hinc plaustrum, hinc fun<u>s
|
74.1
|
uenit, et obuia utraque neutro transeunte luctantur. Funera
|
|
autem dicit ipsam pompam et exsequias.
|
|
Hac rabiosa fvgit c.
|
75.1
|
Haec sunt, quibus ostendit puras plateas non esse, in
|
|
quibus cogitans poeta uelut securus incedat.
|
|
I nvnc. Oportune, per epitropen ostendit fieri car-
|
76.1
|
mina Romae non posse.
|
|
Scriptorvm c. o. a. Ad superius argumentum hoc per-
|
77.1
|
tinet, quo probat in frequentia urbis poetam scribere non
|
|
posse.
|
|
Rite cliens Bacchi.
|
78.1
|
Non mirum, inquit, si poeta<e> amant, quo<d> amat Liber
|
|
musicus deus, in cuius tutela poetae omnes constituti sunt.
|
|
Et contacta s. v. v. Legitur et contracta: caute in-
|
80.1
|
pressa, ut ea sequendo contigerit imitator.
|
|
Ingenivm, sibi qvod vacvas d. A. Qui Athen<i>s, inquit,
|
81.1
|
multo tempore studuerunt, et mu[l]ti et ridiculi euadunt; nec
|
|
enim, si Romae uelis, aliquid discere<s>, ubi nullum otium est.
|
|
Vacvas Athenas. Vtrum 'otiosas', an per ypallagen
|
|
'ipse uacuus', ut Sall(ustius) ait:
|
5
|
At Sertorius uacuus hieme copias augere?
|
|
Insenvitqve l. Legitur et insonuit. Sed si inse-
|
82.1
|
nuit, 'inpalluit et inmoratus est' signif(icat), si insonuit,
|
|
'instrepuit atque exercuit uocem' intellegitur.
|
|
Cvrii[s] statvat t. [t]exit. Ingen<i>um scil(icet). <Curii>
|
83.1
|
autem statuam pro qualibet dixit. An ideo Cur<ii, ut> duplex sit
|
|
plumbeus? Nam Curius ob seueritatem taciturnissimus fuit.
|
|
Risv popvlvm q. Ac per hoc: inridetur.
|
84.1
|
Digner: condignum arbitrer, id est, uelim.
|
86.1
|
Frater erat Romae. Hi[n]c fabulam ad ho<c> inducit,
|
87.1
|
ut ostendat poetas se ipsos inuicem laudare non <i>u<di>cio,
|
|
sed mutua adsentatione. Fratres mir<a>s eleuationes honor<i>s
|
|
pr<o>ferebant, cum alter iuris consultum Mucium Scaeuolam
|
|
diceret, alter oratorem Tib(erium) Gracchum nominaret. Nam
|
5
|
apud ueteres tam primus iuris consultus Mucius Scaeuola
|
|
extitit, quam orator Tib(erius) Gracchus.
|
|
Qvi minvs argvto<s>, id est: qua re minus insani poetae
|
90.1
|
sunt, cum se quoque inuicem laud[ar]ent? Argutos: ca-
|
|
nor<o>s.
|
|
Hic el<e>gos: ἐνέργια, id est: alter.
|
91.1
|
Caelatvm: uariatum et quasi pictum.
|
92.1
|
Novem Mvsis. Omni genere metrorum. Nam genera me-
|
|
trorum principalia nouem sunt.
|
|
Qvanto cvm fastv, q. m. c. et <cet>er<a>: nobis pla-
|
93.1
|
ceamus incedentes.
|
|
Circvm spectemvs. Vna pars orationis est diuisa
|
94-95.1
|
in duos uersus Luci<l>i more et antiquorum.
|
|
Vacvam Romanis. Poetis deditam Latinis, id est, ua-
|
94.1
|
cantem.
|
|
Significat autem aedem Musarum, in qua[m] poetae re-
|
|
citabant.
|
|
Et hoc recte; nam Graeci poetae in Atheneo consueuerant.
|
5
|
Et ideo a<dd>i<t>um uacuam Romanis uatibus.
|
|
Si forte vacas, seqvere. Bene additum si forte uacas,
|
95.1
|
tamquam et hoc ipsum facere superuacuum iudicandum sit.
|
|
Qvid ferat et qvare. Quid <d>e [s]se prae<f>e<r>at<, uel
|
96.1
|
quid> tol[l]eret, uel quid adferat.
|
|
Samnites. Tamquam Samnites, quorum pugna semper
|
98.1
|
stataria est.
|
|
Videtur autem haec metafora uel a Samniticis gladia-
|
|
toribus, uel a bello acerrimo Samnitum aduersum Romanos
|
|
esse translata.
|
5
|
Ad lvm. p. Vsque ad lucernam, id est, ad uesperam.
|
|
<Lento> dvello: bello diuturno.
|
|
Discedo Alcaevs pvncto illivs. Iudicio illius, inquit,
|
99.1
|
Alcaeo lyrico comparor, et fio alter Alcaeus.
|
|
<P>vncto: suffragio humili ac plebeio.
|
|
Qvis? qvis. Singillatim pronuntianda sunt haec
|
99-100.1
|
pronomina.
|
|
<Illum Callimachum> uoco, ut me ille Alcaeum nominat.
|
|
Si plvs adposcere visvs. Si hoc illi parum fuerit et
|
100.1
|
plu<s> a me exegerit laudis.
|
|
Et hic ostendit non pro merito poetas, sed pro uolun-
|
|
tate laudari.
|
|
Optivo. Adoptiuo et adscito. Alcaeus autem lyrici
|
101.1
|
carminis, Callimachus elegiaci auctor est. Mi<m>ner<m>us
|
|
duos libros αὐλητικοὺς scripsit.
|
|
Mvlta fero. Multa, inquit, patior, ne mihi poetae
|
102.1
|
irascantur, sed tam diu quam ipse scribens laudari me ex-
|
|
pecto.
|
|
Inritabile.
|
|
Iracundum ac litigiosum.
|
5
|
Finitis stvdiis. Finitis, inquit, carminibus. Et bene
|
104.1
|
recepta mente, tamquam ex insania poeticae professionis
|
|
ad me rediens.
|
|
Obtvrem patvlas. Non solum non laudabo, sed etiam
|
105.1
|
obcludam aures, nequem audiam recitantem.
|
|
Ridentvr. Sensus: ridentur quidem, sed tamen de-
|
106.1
|
lectantur uersibus suis.
|
|
Ostendit autem, quam laboriosum sit emendatissime
|
|
scribere.
|
|
Et se venerantvr. Mirantur ac diuinos poetas se
|
107.1
|
uocant.
|
|
Lavdant qvidqvid dix<ere> beati. Sub<dis>tingue [re] di-
|
108.1
|
xere et sic infer beati.
|
|
'Stulti' enim dicturus intulit, beati, ad intellegentis
|
|
et cum iudicio scribentis tormenta respic<i>ens.
|
|
At qvi legitim.
|
109.1
|
Bonus scil(icet) poeta.
|
|
Avdebit, qvaecvmqve. Proprie dixit audebit, ut
|
111.1
|
ostendat magnam rem esse hoc facere. Vergil(ius):
|
|
Aude hospes contemnere opes.
|
|
Movere loco. Tollere atque mutare.
|
113.1
|
Invita reced<a>nt.
|
|
Plerumque ita sunt uerba <composita>, quae prima
|
|
posuerimus, ut etiam cum praua sint, tamen bene nobis po-
|
|
sita uideantur.
|
5
|
Est versentvr <adhvc inter penetralia Vestae>. Id est:
|
114.1
|
domi.
|
|
Per quam metaforan ostendit, licet in animo nostro
|
|
fixa uersentur, tamen excludenda esse, quod fit, <eti>am <t>emere
|
|
admissis hominibus. Alii[s] intellegunt: Cum adhuc <po-
|
5
|
pulo placeant>.
|
|
Popvlo b. e. Antiqua et obsoleta senio in consuetu-
|
115.1
|
dinem reuoca<b>it. Et utrum 'populo obscurat<a>', an 'populo
|
|
bonus'.
|
|
Adsciscet n. Vtetur etiam nouis uerbis de usu na-
|
119.1
|
scentibus.
|
|
[Beabit d.]
|
121.1
|
Toll<e>t. Aut 'amputabit' aut 'extollet[ur] et ornabit'.
|
123.1
|
Lvdentis speciem dabit. I(d est), ta<l>e carmen efficiet,
|
124.1
|
<u>t auditori lusisse, non laborasse uideatur, ita tamen torque-
|
|
bitur et fatigabitur, ut pantomimus, qui nunc totus <S>atyri,
|
|
nunc Polyfemi Cyclopis conatur imitari personam.
|
|
Praetvlerim scriptor. Mallem, inquit, stultus esse,
|
126.1
|
ut meis carminibus malis delectarer, <non> legendo <sc>ru<t>an-
|
|
doque cruciarer.
|
|
Fvit <h>avt ignobilis Arg<v>s. Vetuste pro: Argiu<u>s.
|
128.1
|
Et facete simul adcommodatur exemplum, quo ostenditur,
|
|
quam sit secura dementia.
|
|
Qvi se credebat.
|
129.1
|
Bene credebat; non enim audiebat. Et pulchre ad-
|
|
ditum miros, ut non in eo tantum error esset, quod audire
|
|
s<e> credebat, sed etiam quod 'miros'.
|
|
Cetera qvi vita<e> servare<t> mvnia.
|
131.1
|
Hoc dicit, in aliis rebus illum non fuisse dementem.
|
|
Bonvs sane vicinvs. Commoda occasio<ne> percurrit
|
132.1
|
officia boni patris familias.
|
|
Et signo laeso. Satyrice tamquam hoc multi faciant.
|
134.1
|
Posset qvi rvpem et pvtevm.
|
135.1
|
Superius quasi sanum describebat, hic ergo quasi leuiter
|
|
insanum.
|
|
Ex<p>vlit elleboro < . . . > meraco. Multo et crasso, ut-
|
137.1
|
pote contra tantam dementiam.
|
|
Redit ad se. Sanus factus est.
|
138.1
|
'Pol me occidistis, amici, non servastis' ait. Adeo
|
138-139.1
|
securius est insanire quam sapere.
|
|
Qvod sic extorta volvptas. Mire non 'morbus', sed
|
139.1
|
'uoluptas'.
|
|
Mentis gratissimvs error. Ill<e> scil(icet), quo malis
|
140.1
|
suis homines non solum non dolent, sed etiam delectantur.
|
|
Vnde illud Graecum est Ἀμαθία θράσος.
|
|
Nimirvm sapere est ab. Commemoratis omnibus <in>-
|
141.1
|
commodis in arte poetica constitutis illud concludit, nihil esse
|
|
melius studio sapientiae, id est philosophiae. Et est ordo:
|
|
nimirum abiectis nugis utile est sapere et concedere pueris
|
|
tempestiuum ludum, id est artem poeticam.
|
5
|
Tempestivvm. Oportunum, congruum.
|
142.1
|
Pveris. Puerili aetat<i>.
|
|
Ac non verba seqvi fid.
|
143.1
|
Ac non eam partem musicae sequi, qua[e] cantilenae
|
|
[uitae] modi numerique concordant; in his est enim altior
|
|
quaedam scientia[e] musicae disciplinae.
|
|
Si tibi nvlla sit. Haec uerba Horatii sunt secum
|
146.1
|
loquentis quasi cum alio. Si tibi, inquit, grauior sitis bibendo
|
|
fieret, referre<s> ad medicos et i<n>dica<re>s. Sic et alibi
|
|
Crescit indulgens sibi diru<s> ydrops.
|
|
Si vvlnvs tibi monstrata[m].
|
149.1
|
Siquis, inquit, tibi herbam aut radicem ostendisset tam-
|
|
quam utilem uulneri tuo, tuque <se>me<l> expertus <eam> inutilem
|
|
conperisses, non <utereris>. Cur igitur diuitias cupi<s>, quas
|
|
adquirendo didicisti nihil conferre ad sapienter beateque ui-
|
5
|
uendum, quando quidem diues factus nihilominus stultus es,
|
|
quam antea fueras, cum pauper esses?
|
|
Avdieras, cvi rem[e] di[a] donarent et cetera.
|
151-152.1
|
Hoc dicit: si ideo diuitias adpetisti, quod audieras te
|
|
stultitia cariturum cum diues esses, postquam diues ad sa-
|
|
pientiam nihil promouisti, etiamne copias facultatesque se-
|
|
ctaris e<t> adh<u>c audies opulentia<e> laudatores, quibus iam
|
5
|
semel credendo deceptus es[t]?
|
|
At si divitiae prvd. r. p.
|
155.1
|
[Si a quoquam quaestu uincereris et auariore ull<u>s esset.]
|
|
Quippe praesertim et minus cupidos et minus timidos homines
|
|
facient, si modo id uerum esset.
|
|
Viveret in terris. Erubesceres, ait, si te quisquam
|
157.1
|
esset auarior, et ideo sapientior, siquidem opes sapientiam
|
|
daturae essent.
|
|
Si proprivm est. Dicit nihil <c>ui[c]quam proprium
|
158a.1
|
es<se> q(uam) q(uod) l(ibra) m(ercatus) e(t) a(ere) e(st), quas<i>
|
|
posside[t]a<mus> nihil praeter usum fructum, quem nos capere
|
|
debe<mus> nostr<um>que re<r>i. <Ita> inter nos et nihil pos-
|
|
sidentes nihil distare, nisi quod illi sine cura aluntur.
|
5
|
Si proprivm est, q. q. <l. m. e. a. e.>, qvaedam,
|
158-159.1
|
si credis et reliqua. Deest <'et'>, ut sit ordo et sensus: si pro-
|
|
prium quod quis [ordo] libra mercatus et <a>ere est et quae-
|
|
dam mancipat us<us> (si modo credis iure consultis): qui te
|
|
pascit ager t<uus est>.
|
5
|
Libra et [h]aere.
|
158b.1
|
Verba sunt iuris, quibus [quibus] omnis emptio confir-
|
|
matur, cum per libram expensa pecunia, pe<r a>es ipsum
|
|
pretium demonstratur. Vnde et libripe<n>s huius modi testi-
|
|
ficationibus adhiberi solet.
|
5
|
Mancipat vs<vs>. Hoc est: usus possessorem facit.
|
159.1
|
Qvi te p. a., t. <est>, et vilicvs [qvis] O. Quamuis non
|
160.1
|
tu, sed Orbius uideatur esse possessor.
|
|
Das nvmmos. Vt ille, cuius ager est, pro toto dedit,
|
162.1
|
ita tu pro eius partibus, id es<t> fructu.
|
|
Temeti. Vini, quod temptet mentem, unde temulenti
|
163.1
|
dicuntur dict<i> prima syllaba producta.
|
|
Pavlatim. Per minimas partes pret<ii>.
|
164.1
|
Fortasse trec. avt etiam. Commodius tu emis, quam illi
|
|
emptus es[se]t, qui possidet. Nam ille semel pretium soluit
|
|
trecenta m(ilia) uel quadringenta, tu minutatim et pro ar-
|
|
bitrio tuo.
|
5
|
Qvid refert, v. n. [Quid est] quid interest, inquit,
|
166.1
|
utrum paulo ante an olim numeraueri<s> pretium, dum uiuas
|
|
eodem modo, quo ille, qui olim comparauit? Si emptio facit
|
|
dominum, emisti: si usus, <ut>eris: si tempus, nihil in iure di-
|
|
stat, olim an nuper coemas, dum emendi potestas sit.
|
5
|
Emptvm cenat h.
|
168.1
|
Licet se putet inemptis holeribus et lignis possessor uti,
|
|
emptis utitur, et falsum putat suum uocans usque ad limitem
|
|
certum, quasi quicquam semper nostrum sit, quod multis
|
|
dominis possessorem commutat.
|
5
|
Qva popvlvs adsit<a>. Vsque ad eam partem, qua
|
170.1
|
populus a<r>bor adsit<a>, id est innata l<i>mita<r>is certaminis in-
|
|
dicat fines certos, et uicinorum iurgia [u]ita ref(ugit). Sic
|
|
Vergil(ius):
|
|
Vsque ad aquam et ueteris iam f. c. f.
|
5
|
Et est ordo et sensus: usque ad eum locum, qua populus
|
|
adsit<a certis limitibus> i(urgia) u(icina) r(efugit).
|
|
Pvncto qvod m. <h.> Id est: perfacil<e> et cito.
|
172.1
|
Nvnc prece, nvnc p.
|
173.1
|
Colligit, quot modis dominia permutantur.
|
|
In altera ivra.
|
174.1
|
In alterius potestatem.
|
|
Si qv<i>a perpetv<v>s et cetera.
|
175.1
|
Videtur sententiae tenor iam dudum hic esse, et hoc
|
|
signif(icari): si emptio<ne> uel usucapione ad<sequamur>
|
|
legitimam possessionem, neminem esse tam pauperem, qui
|
|
non hoc iure omnem agrum suum esse possit credere. Si uero
|
5
|
nullus perpetuus possit u<sus ess>e rebus quaesitis, sed tempo-
|
|
ralis uicissitudo seruetur inter homines, nihil prodesse uicis
|
|
aut horreis aut saltibus pluri<mi>s dominum fieri hominem,
|
|
siquidem moriturus sit diues eadem sorte qua pauper.
|
|
Velvt vnda s. v. Vt fluctus super <in>uicem ueniunt,
|
176.1
|
cum ex inmenso uoluitur mare.
|
|
Calabris. F<r>uctuosis.
|
177.1
|
Est enim Calabria praeter ceteros reditus etiam pecuaria,
|
|
et lanarum mollium ferax, item Lucania.
|
|
Saltibvs. Latis fundis porrectis per plurimos montes.
|
178.1
|
<Si> me<t>it Orcvs.
|
|
Anputat. Et est translatio a segete ac messoribus.
|
|
Tyrrhena sigilla. Tusca. Nam apud Tuscos primo
|
180.1
|
Italiae signa de marmore processerunt.
|
|
Gaetvlo mvrice. Afro, ac per hoc: Mauro. Signif(icat)
|
181.1
|
enim purpuram Girbitanam.
|
|
Sv<nt> qvi non habeant ac per hoc: desiderent. Nam
|
182.1
|
et qui hab<ere non> cura[n]t, non habet. Sed prior ille inops
|
|
uidetur, quem cupiditas torquet.
|
|
Cvr alter frat.
|
183.1
|
Ordo: cur alter fratrum cessare praeferat Herodis pal-
|
|
metis pinguibus, alter siluestrem flammis et ferro mitiget
|
|
agrum, scit genius <qui> [natale] c(omes) natale astrum
|
|
temperat et est naturae deus humanae. Hoc autem dicit: cur
|
5
|
equidem diuersa sint homines uoluntate, non curo; scit enim
|
|
hoc genius, qui sortis nostrae dominus habetur; uerum uta<r>
|
|
rebus partis nec me defraudabo, metuens quid de me heres
|
|
sentiat, et utrum me mortuum uituperet nec<n>e. Et hic he-
|
|
redem captatorem signif(icat), non adgnatum.
|
10
|
Alter fratrvm. Bene fratrum. Haec res enim facit,
|
|
ut mirum sit dissimile<s> esse.
|
|
Herodis palmetis. Herodes in Syria Phoenice rex
|
184.1
|
Iudaeorum, per cuius palmeta magnas diuitias signif(icat).
|
|
Inportvnvs. Sine portu ac requie, hoc est: auarus.
|
185.1
|
Et ipse explicat, quid est 'inportunus', dicendo ad umbram
|
|
lucis ab ortu, hoc est: a mane usque ad uesperum.
|
|
Silvestrem fl. et f. Officium est a<g>ric<o>lae non quie-
|
186.1
|
scentis, et auara spe in futuro<s> reditus extenti.
|
|
Scit genivs natale c.
|
187.1
|
Hoc secundum <id>, qu<o>d propter hoc puta<n>t homines
|
|
εὐδαίμονας et κακοδαίμονας dici[t], quia daimon genius intel-
|
|
legitur.
|
|
Vvltv m<vt>abil[l]is.
|
189.1
|
Aut uultum nunc pro uoluntate posuit, aut deest '<c>um',
|
|
<ut sit: cum> uultu mutabil[l]is et tam dispar, quam sunt
|
|
inter se hominum uultus.
|
|
Albvs et ater. Prouerbialiter. Hoc est: bonus et
|
5
|
malus. Et album ad liberalem et laetum reddidit, atrum ad
|
|
sordidum et aerumnosum. Figura ἀπόδοσις prima.
|
|
Et ex modico qvantvm res pos<c>it. Caute adiectum
|
190.1
|
quantum res pos<c>it, ut mundum se, non prodigum fuisse
|
|
demonstret.
|
|
Et ex modico. Deest 'quamuis' et 'tamen', <ut> sit:
|
|
quamuis ex modico, tamen tollam. Ἀνακόλουθον tertium.
|
5
|
Heres. Hic heres non legitimus, sed heredipeta.
|
191.1
|
Qvod non plvra d<a>tis inveneri<t>: quod non plus con-
|
192.1
|
secutus fu<er>it ex me[d]is, quam in me <in>pendit. Et con-
|
|
grue Horatius de se loquitur, <c>ui des<it> filius.
|
|
Et tamen idem scire volam.
|
192-193.1
|
Redit ad mediocritatem Peripateticorum, et dicit ita se
|
|
usurum bonis, ut non obliuiscatur medium <s>e<qu>endum esse,
|
|
cum intersit inter hilarem et nepotem, parcum et auarum,
|
|
quamuis par[u]um considerantibus simile<s> esse uidea<n>tur.
|
5
|
Distat enim spargas. Ostendit, quid distet inter supra
|
195.1
|
dictos.
|
|
Ac potivs p. vt festis Qvinqvatribvs olim. Quinquatres
|
197.1
|
a quinqu<e> diebus, qui dies ad ferias Mineruae pertinent,
|
|
propterea, quod [est] festa sollemnitas eius deae per hoc
|
|
spatium temporis celebratur. Vt igitur pueri ludo intenti
|
|
insatiabiliter utuntur his feriis, ita a<ctu>tum, inquit, moriturus
|
5
|
exiguo uitae tempore raptim uoluptatibus plurimis <d>e[s]-
|
|
fruaris. Olim autem nunc pro: semper.
|
|
Pavperies i. Pauperies: egestas. Nam paupertas
|
199.1
|
etiam honestae parsimoniae nomen est, et usurpatur i<n>
|
|
fortuna[e] mediocri.
|
|
Non agimvr tvmidis. Adhuc <de> mediocrium fortu-
|
201.1
|
narum bono loquitur. Tumidis uelis Aquilone se-
|
|
cundo. Id est: nimia felicitate.
|
|
Non tamen adversis. <In>felicitate uehementi. Et
|
202.1
|
bene in allegoria perseuerauit, quia supra nauem dixerat.
|
|
Viribvs, ingenio, specie, virtvte, l<o>c<o> et cetera. In-
|
203.1
|
geniose descripsit, qu<i>d sit homo mediocris, dicens mediocrem
|
|
esse, qui sit a summis minor, ab infimis maior.
|
|
Non es avarvs. [No<me>n est]. Vsurpatur in fortuna
|
205.1
|
mediocri]. <Facit per h>ypoforam respondentem more saty-
|
|
ricorum, qui dicat: scimus te non esse auarum. Vade se-
|
|
curus de hoc ipso. Sed quid prodest auarum te non esse, si
|
|
in ceteris haeres uitiis ac teneris?
|
5
|
Qvid? cetera iam simvl. Sic pronuntiandum est, ut
|
|
intellegatur non fugisse alia uitia.
|
|
Caret tibi p. i. a.: <qu>a<e> popularibus auris
|
206-207.1
|
dedita est.
|
|
Somnia, <t>errores magicos, miracvla, sagas,
|
208-209.1
|
noctvrn<o>s <l>. Haec omnia ad superstitionem referuntur.
|
|
Miracula <sagas>. Dicit sagas mulieres magicarum re-
|
|
rum et carminum scias, tamquam satisagas et multum agentes.
|
|
Vt magos dicimus quasi magnos a magnis rebus, quas agunt.
|
5
|
Noctvrnos[i] lemores. Vmbras uagantes hominum
|
209.1
|
ante diem mortuorum, et ideo metuendas. Et putant lemo-
|
|
res esse dictos quasi Remulos a Remo, cuius occisi umbras
|
|
frater Romulus cum placare uellet, Lemuria instituit, id est
|
|
Parentalia, quae mense Maio per triduum celebrari solent,
|
5
|
ante additum anno mensem Februarium.
|
|
Ob quam rem Maio mense religio est nubere, et i<t>e<m>
|
|
Martio, in quo de <n>u<p>t<ii>s habito <certamine> a Minerua Mars
|
|
uictus est, et obtenta uirginitate Minerua Neriene est appellata.
|
|
Portenta Thessala. Thessal[i]o<rum> promission<e>s
|
10
|
incantatorum. De quibus ait Vergil(ius):
|
|
Haec se carminibus promittit soluere mentes
|
|
Quas uelit et cetera,
|
|
et
|
|
His ego saepe lupum fieri et se c<o>nd<ere>s.
|
15
|
Moerim
|
|
et quod sequitur.
|
|
Rides: contemnis.
|
|
Natales grate nvmeras, quod non faciunt nimium
|
210.1
|
timidi senectutis et mortis, quam ex natalibus multis iam
|
|
iamque proximam perhorrescunt.
|
|
Qvid te exempta l. Allegoria. Quid prodest, inquit,
|
212.1
|
uno e[g]o te carere uitio tam multis possessum?
|
|
Vivere si recte nescis. Da locum, inquit, melioribus,
|
213.1
|
qui uiuere sciunt, et patere succedi[t] tibi.
|
|
Lvsisti satis. Hoc apud philosophos frequentatum
|
214.1
|
est, de uita sapientem abire oportere aequo animo, ut e con-
|
|
uiuio pastum saturumque conuiuam. Et moraliter repetitum
|
|
satis, quod a[pu]dclamationis est.
|
|
Tempvs abire tibi. Vtrum quia deus iam te uocat,
|
215.1
|
an quia diu multumque uixisti? Et mire in fine operis de fine
|
|
disputat uitae.
|
|
Ne potvm largivs aeqvo. Ne iusto plus uiuentem, et
|
|
ob hoc delirum sene<m ui>nos<i> ludificentur habeantque derisui.
|
5
|
Et uide perseueratum esse in allegoria de conuiuio facta[m].
|
|
Nam non minus senes quam poti plerumque decipiuntur.
|
|
Rideat et pvlset. Bene adiectum pulset, id quod
|
216.1
|
peius est.
|
|
Lasciva decentivs aetas. Quam lasciuam esse magis de-
|
|
ceat, quam te, qui es maturus senex.
|
|
POMPONI PORFYRIONIS COMMENTARIVS IN HORATIO
|
|
EXPLICIT FELICITER
|
|
VTERE FELIX
|
|