Nec minus natura varia est consonis in litteris. 778
digerunt quidem magistri, quando pueros imbuunt;
sed rudes ne praegraventur, parcius discriminant. 780
nam novem mutas vocarunt, semivocales item
esse septem tradiderunt: ordo uterque notus est.
  De novem tres, ut vacantes, separandas convenit.
una nam spiramen addit omnibus vocalibus,
hasta quando et hedera dicis, Hister hospes atque humus. 785
quattuor solis adhaeret consonantum litteris,
inserit si quando graeca sermo noster nomina,
cum choros rhamnum necesse est, Phyllida aut thymum loqui.
sola nec vocalis usum nec tuetur consonae,
tempus aut ministrat ullum brevibus usquam syllabis; 790
et tamen vim consonantis adimit, una in syllaba
praedita est quotiens duabus u et i vocalibus.
huius aut huic solemus nam frequenter dicere:
u digammon esse nunc iam non sinit nec consonam,
esse quam semper necesse est, cum carens spiramine 795
ante vocalem locatur, ut vigor valens vetus.
k similiter otiosa ceteris sermonibus,
tunc in usu est, cum kalendas adnotamus <aut> kaput:
saepe Kaesones notabant hac vetusti littera.
q vacare prorsus omni diceremus syllaba, 800
c quod eius invenitur posse subdi pro sono,
casus unus ni probaret rectius poni semel,
syllabam iunctis duabus cum facit vocalibus,
ut satis sumus locuti iam priore pagina.