Haec erit lex his duabus, i et u, quas rettuli, 665
syllabam per semet ipsae quando nudam copulant,
consonans nec ulla iunctis quaelibet praeponitur.
nam media post consonantem cum datur vocalis i,
u dein si consequatur, syllaba una non erit,
ut pius cum dico, dius ocius vel Caelius. 670
  Nulla diphthongos quod ante ἰῶτα praemitti sinit,
media porro si locetur u, fit una syllaba,
ecce rursum discrepare litteras istas vides.
namque cui si quando dico, non erit disyllabon:
nec tamen diphthongos ista consonante praedita 675
poterit esse, quae videri non potest, cum libera est.
hoc enim solum adsequetur, quod digammos non erit,
ante posta cum sit ipsa, tum sequens vocalis i:
nam nisi insequatur aliqua consonantum littera,
cui brevis manebit, atque longa fiet addita. 680
cui super non digna dixit hiemis et solis mala,
dixit et cui tu favos: pes hinc mihi primus sat est.
sic enim vel prima longa vel prior fit syllaba:
dactylus nam cui super, cui tu sequens spondeus est,
consonans quia post secuta tempus adiuvit breve. 685
hanc brevem sed ante nobis pervidendum est syllabam
una consonans secuta quatenus longam creet:
ipsa nam vel secum habere consonantem debuit,
vel duarum post sequentum sublevari tempore.
ante quod nobis liquere non potest, si non prius, 690
consonans quae prima in ista syllaba cui scribitur
c magis vel q notari debeat, dispexeris;
saepius quia c locare plurimis iam moris est:
sic enim constare poterit, e duabus quae magis
nunc locum vocalis habeat, u prior vel i sequens. 695
namque si q praeferatur, syllabae fient duae,
tertia his quod implicari nulla vocalis potest,
sed duae fient seorsae syllabae per se breves.
quï super sic inveniri dactylus iam non potest,
syllabas sed pes habebit quattuor totas breves. 700
principale sed videmus esse quis, quo nascitur
quï, dativum quando casum ratio sermonis petet.
casus et secundus ante, qui facit quius, probat
q duarum praeditam esse syllabae vocalium.
quartus et casus priori non repugnat regulae. 705
nec minus q perseverat, cum loquor pluraliter,
casibus cunctis iugamus quando vocales duas:
qui facit, quorum deinde, mox quibus, quos, a quibus.
usque q numquam revelli propalam est pronomini.
dubius autem quia videri numerus et casus potest, 710
cum dativo singulari prima q praescribitur,
et potest plurale quï lector aliquis credere
ac simul nutante casu tardius sensum sequi,
usus, ut solet, reliquit veritatis regulam,
litteram et dedit propinquam, dum studet compendio. 715
ergo per c iam videmus cui notandum litteram:
hanc enim u post insecuta praeditam docet sibi
et cohaerens i, secundo quando conexa est loco.
quippe q non constat aliter quam duabus c et u,
b velut vel k quod esse q vides muti soni; 720
q velut et u, c quoque et uu plenius quod postmodum
sic in unam q redactae congruerunt litteram,
portio ut nunc consonantis u videri rectius,
litterae vocalis habitum quam tenere debeat.
namque q praemissa semper u simul iungit sibi, 725
syllabam non editura, ni comes sit tertia
quaelibet vocalis illis. hoc et exemplis proba.
namque equos vel aequos, aequor aut aquam cum scribimus,
et queo et querela, quercus et quater, q praedita est.
et vides qui quoque similiter esse vocales duas. 730
unde si dematur i, et sola sit vocalis u,
non erit iam q necesse syllabae praeponere,
sicut illic, cum querela et aequor aut aquam notas,
sed magis c: sola namque subditur vocalis u,
curo cum vel cupio dicis, curro vel custodio. 735
unde nomen qui sequondi rectius scribi putant,
si prius q collocarint, u et o subiunxerint,
quia sequor <et> easdem habebat, unde nomen nascitur,
non videntur obtinere veritatis regulam;
quia sequor duas videmus esse vocales simul, 740
et merito tunc q locamus exigente syllaba:
at secundus ut sit, una ponitur vocalis u:
c locari debet ergo, quando solam copulat:
quippe origo prima verbi non manet iam nomini.
ceterum vocalis illis si iugetur tertia, 745
q necesse est prima detur et sit una syllaba,
nomina ut supra relata iam satis nobis probant.
non tamen prior u videri facta consonans potest,
consonans quia de duabus effici prior solet,
nuda sed priorque quando nec subacta est consonae, 750
quando et <hispidam> digammus sumit et formam et sonum.
nunc sonus vocalis illi, qui solet, cum libera est,
praedita est vel consonanti: nunc enim est vocalis i.
et tamen videmus illam consonae vim sumere,
tenvia ut dixit poeta nubis ire vellera: 755
longa fit nam prima ten nunc, cum sequatur u et i.
nec minus, vocalis una si sequatur hanc, potest
consonae praebere vires et digammos effici,
genva cum labant Daretis, aeger est anhelitus.
nec potest et hoc liquere, an i putemus consonam, 760
longa cui super paretur ceu duabus consonis;
alteram quia consequendo semper i vocalis est,
tertiam et casus sequentes esse vocalem docent:
imo si nunc u putamus esse vocalis soni,
i magis vocalis esse iudicanda est subsequens. 765
numquid hanc diphthongon ergo ex u et i sic dicimus,
non ut u nunc sit latina, sed magis graecum sit υι,
γυῖα cum dicunt et υἷας, tale quid cui ut sonet,
temporum et per se duorum non requirat consonam,
cui super sed tale fiat, quale dudum trans mare, 770
longa cum reddit vacantes quae simul sunt consonae?
an magis cuii nos oportet per duas i scribere?
quia sequens casus videtur hoc sonare, qui facit
quius, ut Troia atque Maia, de tribus vocalibus;
cui super nil ut iuvetur a propinqua consona; 775
quando quius longa prior est, facta cum sit consonans.
haec putavi colligenda: tu sequere quod voles.