Ergo ut vocalis remanens in fine trochaei 1048
et verbi finem faciat, spondeon et edat,
unicus efficiet casus, si qui sequitur pes 1050
nascatur certis, quas debet habere, sonoris,
dum caput obtineat fortissima littera verbi.
haec quae sit, iam scire potes, si prima tenebis,
quae tibi, cum loquerer septem quoque semisonantes,
discrevi titulo et numero signante notavi. 1055
haereat ergo animo sexta hinc tibi vivida perquam
littera de numero, quam dixi, semisonantum;
quae sibi tres tantum poterit subiungere mutas,
si quando scutum spumas vel stamina dico.
haec sola efficiet, nudo ut remanente trochaeo 1060
spondeum geminae possint firmare sonorae.
exemplis, an prava sequar vel recta, probato.
quisque scire cupit vel quisque scribere curat,
ante stare decet cum dico et separo verbum,
ante Stesichorum vatem natura creavit, 1065
ultima vocalis remanens finisque trochaei
excipitur geminis, quis proximus exoritur pes;
quae quamquam capite alterius verbi teneantur,
sufficiant retro vires et tempus oportet,
consona quod debet geminata referre priori. 1070
nam cur spondeo credas non reddere tempus,
quae tali positu, cum dactylus incidit, obstant?
incipe si dicas et scire aut scribere iungas,
creticus efficitur. quis viribus ergo nocebit
subdita praeteritae, cur isdem viribus aeque 1075
tempora non praestet, cum sit subiecta priori?
quin mirum magis invenias, ut tempore duplo
semisonans istaec pariterque et muta cohaerens
correptam retro nequeant augere trochaei.
nam nisi vocalis producta sequatur utrasque 1080
tertia, quas dixi nullum poterunt dare tempus.
scire etenim cum dico et stare spumeus amnis,
tertia vocalis producta adiungitur illis,
atque inde accipiunt vires prosuntque priori:
si fuerit correpta, nihil praestare valebunt, 1085
cum scapulam spatium stimulum subiungo trochaeo.
quippe pedem primum nisi pes comitabitur alter,
desinit esse caput versus, est prosa loquela.
pes etenim speciem metri numquam facit unus,
quia et variis pedibus loquimur sermone soluto, 1090
nec metrum facimus, quia fungimur ordine nullo.
adde quod hic primum cernis nutare trochaeum,
quem tantum in fini sumunt heroica metra.
cui si dactylici generis subiungitur alter
a geminis ortus, cui sit quoque tertia longa, 1095
cum fit dactylus ipse, simul quoque reddat oportet
spondeum, pleno qui tempore solus egebat.
cum correpta adeo vocalis tertia curret,
si positu longa efficitur, pedis efficit orsum,
dactylicumque parat iam rite effingere metrum, 1100
suggerit et tempus, quantum producta solebat.
quod nos exemplis aeque firmare decebit:
unde scissa coma est aut unde spissa corona,
ecce stagna madent: triplici sic syllaba pacto
temporis accessu non tantum est reddita longa, 1105
sed dedit et vires geminis augere trochaeum.