Si dempta prima syllaba adiecto pedi est, 2280
quem de duobus esse iambis perspicis,
quod hinc remansit, creticum reddit pedem,
est celer phaselus ille quem videtis, hospites;
quia prima cum sit dempta iambo duplici,
longam relinqui convenit, post alterum 2285
manere iambum, qui brevem et longam suas
iungens priori perficit dictum pedem.
sic creticum siquis velit disiungere,
fiet trochaeus, longa et una syllaba.
praecedet ergo quando cres iambicum, 2290
habet trochaeum, longam et unam; quae sibi
primam ex iambo dum sequenti copulat
brevem, trochaeos esse iam duos vides
et longam iambi: sic trochaei ceteri
fient subinde. longa dum brevem sibi 2295
trahit ex iambo, longa et alia linquitur,
quae sibi vicissim copulans iungat brevem,
volvendo totum coget ordinem pedum,
donec trochaeis restet una in extimo,
catalexis in quam fiet, ut iam diximus. 2300
nam cretici tres syllabae primo loco,
bis sex iambi, quindecim fiunt simul:
sic numerus impar post trochaeos septiens
habeat necesse est extimam superstitem.
sed quia trochaeos tamquam iambos scandimus, 2305
ut sit trimetrus, tres erunt bini pedes;
finem tenebit dactylus vel creticus,
quia duplici trisyllabus minor pede est.
trochaicum autem permanebit liberum,
dum erit trimetrus ex iambis omnibus, 2310
est celer phaselus ille quem videtis, hospites
spondeos autem si sequetur creticum,
habere primum quem potest iambicus
(nam primus ipse est separato cretico),
vel tertio locetur aut quinto pede, 2315
seriem trochaei iam labare perspicis;
quia post trochaeum longa superans cretici,
dum de sequenti copulat longam sibi,
vetat trochaeos ire iunctos ordine.
sed quia recepit lex iambi dactylum, 2320
spondeon aut qui dactylo est contrarius,
ut iam tenemus, impari tamen loco,
nunc, versu iambi qui pedum primus fuit,
erit secundus ante eunte cretico,
ex quo trochaeus tertiam quia separat, 2325
haec de sequenti copulat longam alteram,
spondeon esse post trochaeum propalam est;
qui sic secundus <et> trochaicis datur,
iambicis ut impari solet loco.
nec culpa metri est, si vel hoc vel talibus 2330
pes inseratur, temporum est qui quattuor,
dum primus ipse, qui trochaicum facit,
et tertio locetur et quinto pede.
nam pes uterque, quia sibi est contrarius,
gaudet locorum dispari custodia. 2335
trochaeus ergo semper impari loco
parique iambus rite collocabitur:
nihil nocebit, quisque curret ceteris,
ut quodque metrum lege condetur sua.
ergo qui versus paratur integer trochaicus, 2340
cretico fiet remoto rectus idem iambicus.
porro si talis locetur, qualis hic noster modo est,
ter tibi spondeon hic semper secundum suggeret:
cretico dabit remoto ter tibi hunc, sed imparem,
talis locetur, qualis hic noster modo est, 2345
simulque iambos nunc suis reddet locis,
quos in trochaeos retro vertit creticus.
verum a magistris versus iste dicitur
acephalus, idem qui trochaicus quoque.
Archilochus auctor traditur talis metri. 2350
sed iam pedum cum regulam distinguerem,
longam resolvi per duas dixi breves,
ipsumque posse quinque totas creticum
breves habere, quando longas solveris.
est ergo et ille versus integer meus, 2355
quo quinque feci syllabarum creticum,
is erit anapaestus, quinque, post spondeus est.
exempla ponam, quae locasse Caesium
libro notavi, quem dedit metris super,
'beatus ille qui procul negotiis': 2360
est creticus pes Socrates, et versus hic,
Socrates beatus ille qui procul negotiis.
hinc solvo primam: tale fit, nec pes labat,
Diogenes beatus ille qui procul negotiis.
cum tertiam, ne tum quidem quicquam perit, 2365
Demophile, beatus ille qui procul negotiis.
utrasque quando solveris, nil laeditur,
quod agis, age: beatus ille qui procul negotiis.
auctore tanto credo me tutum fore,
ut pro trochaeo nemo culpet tribrachyn. 2370