De Genesi
  Nisi quis hostem, a quo impugnatur, expugnet, num- 1.7.1.1
quam bonis suis poterit uti securus. Sunt enim multi, qui
adserere conantur chaos in principio fuisse, id est informem
indigestamque latentis naturae congeriem aceruo quodam
magnitudinis suae per se in se manentem; postea uero deum 5
hanc diremisse ex eaque constituisse mundum pariter et or-
nasse. Igitur si, ut uolunt, deus materiam, qua usus est, non
fecit, sed aeterna sit, ut ipse est, duo sunt ergo principia et
quidem repugnantia.
Ac per hoc necessario requirendum 2.1
nobis erit, quid sit fortius de duobus: illud quod sensibile est
an quod caret sensu. Verum quis dubitet illud fortius esse,
quod sentit, quod sapit, quod cogitat, quod mouet, quod
mouetur, quod mira prouidentia chaos ipsum ut chaos non 5
esset effecit, quod eius membra discreuit, ratione disposuit,
coloribus decorauit, determinauit mensura officiisque compe-
tentibus seruire praecepit? Vnde non est principium quod
senescit, quod opus factum est alienum, quod non est in sua
positum potestate, quod a sua substantia tollitur, quod muta- 10
tur, quod alieno mouetur pulsu, quod quid sit, quid fuerit,
quid futurum sit, non potest aliquando sentire.
  Solus deus est itaque principium, qui ex se ipso dedit 3.1
sibi ipse principium; solus ante omnia et post omnia, quoniam
in eius manu inclusa sunt omnia; ex se est quod est; solus sui
conscius, quantus et qualis est; solus perfectus, quia non
potest illi aliquid nec addi nec minui; solus omnipotens, quia 5
ex nihilo uniuersa constituit, uirtute regit, maiestate custodit;
solus indemutabilis ac semper aequalis, quia in se non admittit
aetatem; solus sempiternus, quia immortalitatis est dominus.
Hic est deus noster, qui se digessit in deum; hic pater, qui 4.1
suo manente integro statu totum se reciprocauit in filium,
ne quid sibimet derogaret. Denique alter in altero exsultat
cum spiritus sancti plenitudine una originali coaeternitate
renitens, quemadmodum, si dicere dignum est, duo maria, 5
quae in semet recumbunt, freto aestus alternos in unum con-
ferente connexa, quae, licet sui proprietate, locis uocabulisque
discreta sint, tamen trini profundi saporis una uirtus, una
substantia, una est fluenti natura nec potest incomprehensi-
bilis communisque undae diuidi magnitudo ex utroque in 10
utrumque commeando largiflua, utrisque propria, nulli pri-
uata. Etenim damnum patientur ubertatis et gratiae, si adima-
tur, quod uno eodemque aestu alterum ex altero decoratur.