| DE POLLICITATIONIBUS | |
| Ulpianus libro singulari de officio curatoris rei publicae. Si pollicitus quis | 50.12.1.pr.1 |
| fuerit rei publicae opus se facturum uel pecuniam daturum, in usuras non conuenietur: | |
| sed si moram coeperit facere, usurae accedunt, ut imperator noster cum diuo patre suo | |
| rescripsit. Non semper autem obligari eum, qui pollicitus est, sciendum est. si quidem | 1.1 |
| ob honorem promiserit decretum sibi uel decernendum uel ob aliam iustam causam, tene- | |
| bitur ex pollicitatione: sin uero sine causa promiserit, non erit obligatus. et ita multis | |
| constitutionibus et ueteribus et nouis continetur. Item si sine causa promiserit, coeperit | 2.1 |
| tamen facere, obligatus est qui coepit. Coepisse sic accipimus, si fundamenta i<ec>it uel | 3.1 |
| locum purgauit. sed et si locus illi petenti destinatus est, magis est, ut coepisse uideatur. | |
| item si apparatum siue impensam in publico posuit. Sed si non ipse coepit, sed cum | 4.1 |
| certam pecuniam promisisset ad opus rei publicae contemplatione pecuniae coepit opus | |
| facere: tenebitur quasi coepto opere. Denique cum columnas quidam promisisset, impe- | 5.1 |
| rator noster cum diuo patre suo ita rescrips<it>: 'Qui non ex causa pecuniam rei publicae | |
| pollicentur, liberalitatem perficere non coguntur. sed si columnas Citiensibus promisisti | |
| et opus ea ratione sumptibus ciuitatis uel priuatorum inchoatum est, deseri quod gestum | |
| est non oportet'. Si quis opus quod perfecit adsignauit, deinde id fortuito casu aliquid | 6.1 |
| passu<m> sit, periculum ad eum qui fecit non pertinere imperator noster rescripsit. | |
| Idem libro primo disputationum. Si quis rem aliquam uouerit, uoto obli- | 2.pr.1 |
| gatur. quae res p<er>sonam uouentis, non rem qu<ae> uouetur obligat. res enim, quae uoue- | |
| tur, soluta quidem liberat uota, ipsa uero sacra non efficitur. Uoto autem patres fami- | 1.1 |
| liarum obligantur puberes sui iuris: filius enim familias uel seruus sine patris dominiue | |
| auctoritate uoto non obligantur. Si decimam quis bonorum uouit, decima non prius esse | 2.1 |
| in bonis desinit, quam fuerit separata. et si forte qui decimam uouit decesserit ante se- | |
| positionem, heres ipsius hereditario nomine decimae obstrictus est: uoti enim obligationem | |
| ad heredem transire constat. | |
| Idem libro quarto disputationum. Pactum est duorum consensus atque con- | 3.pr.1 |
| uentio, pollicitatio uero offerentis solius promissum. et ideo illud est constitutum, ut, si | |
| ob honorem pollicitatio fuerit facta, quasi debitum exigatur. sed et coeptum opus, licet | |
| non ob honorem promissum, p<er>ficere promissor eo cogetur, et est constitutum. Si quis | 1.1 |
| quam ex pollicitatione tradiderat rem municipibus uindicare uelit, repellendus est a peti- | |
| tione: aequissimum est enim huius<m>odi uoluntates in ciuitates collatas paenitentia non | |
| reuocari. sed et si desierint municipes possidere, dicendum erit actionem eis concedendam. | |
| Marcianus libro tertio institutionum. Propter incendium uel terrae motum uel aliquam | 4.pr.1 |
| ruinam, quae rei publicae contingit, si quis promiserit, tenetur. | |
| Ulpianus libro primo responsorum. Charidemo respondit ex epistula, quam muneris | 5.pr.1 |
| edendi gratia absens quis emisit, compelli eum ad editionem non posse. | |
| Idem libro quinto de officio proconsulis. Totiens locum habet deminutio pollicitationis | 6.pr.1 |
| in persona heredis, quotiens non est pollicitatio ob honorem facta. ceterum si ob honorem | |
| facta sit, aeris alieni loco habetur et in heredum persona non minuitur. Si quis pecu- | 1.1 |
| niam ob honorem promiserit coeperitque soluere, eum debere quasi coepto opere impe- | |
| rator noster Antoninus rescripsit. Non tantum masculos, sed etiam feminas, si quid ob | 2.1 |
| honores pollicitatae sunt, debere implere sciendum est: et ita rescripto imperatoris nostri | |
| et diui patris eius continetur. Si cui res publica necessitatem imposuerit statuarum prin- | 3.1 |
| cipi ponendarum, qui non promisit, non esse ei necesse obtemperare rescriptis imperatoris | |
| nostri et diui patris eius continetur. | |
| Paulus libro primo de officio proconsulis. Ob casum, quem ciuitas p<a>ssa est, si quis | 7.pr.1 |
| promiserit se quid facturum: etsi non inchoauerit, omnimodo tenetur, ut diuus Seuerus | |
| Dioni rescripsit. | |
| Ulpianus libro tertio de officio consulis. De pollicitationibus in ciuitatem factis iudi- | 8.pr.1 |
| cum cognitionem esse diui fratres Flauio Celso in haec uerba rescripserunt: 'Probe faciet | |
| Statius Rufinus, si opus proscaeni, quod se Gabinis exstructurum promisit, quod tandem | |
| adgressus fuerat, perficiat. nam etsi aduersa fortuna usus in triennio a praefecto urbis | |
| relegatus esset, tamen gratiam muneris, quod sponte optulit, minuere non debet, cum et | 5 |
| absens per amicum perficere opus istud possit. quod si detrectat, actores constituti, | |
| qui legitime pro ciuitate agere possint, nomine publico adire aduersus eum iudices pote- | |
| runt: qui cum primum potuerint, priusquam in exilium proficiscatur, cognoscent et, si | |
| opus perfic<i> ab eo debere constituerint, oboedire eum rei publicae ob hanc causam iube- | |
| bunt, aut prohibebunt distrahi fundum, quem in territorio Gabiniorum habet'. | 10 |
| Modestinus libro quarto differentiarum. Ex pollicitatione, quam quis ob honorem | 9.pr.1 |
| apud rem publicam fecit, ipsum quidem omnimodo in solidum teneri: heredem uero eius | |
| ob honorem quidem facta promissione in solidum, ob id uero, quod opus promissum | |
| coeptum est, si bona liberalitati soluendo non fuerint, extraneum heredem in quintam par- | |
| tem patrimonii defuncti, liberos in decimam teneri diui Seuerus et Antoninus rescripserunt. | 5 |
| sed et ipsum donatorem pauperem factum ex promissione operis coepti quintam partem | |
| patrimonii sui debere diuus Pius constituit. | |
| Idem libro primo responsorum. Septicia certamen patriae suae pollicendo sub hac | 10.pr.1 |
| condicione pollicita est, uti sors apud eam remaneat et ipsa usuras semissales ad praem<i>a | |
| certantium resoluat, in haec uerba: 'Φιλοτιμοῦμαι καὶ καθιερῶ ἀγῶνα τετραετηρικὸν ἀπὸ | |
| μυριάδων τριῶν, τὸ τοῦ κεφαλαίου αὐτὴ κατέχουϲα ἀργύριον καὶ ἀϲφαλιζομένη παρὰ τοῖϲ δεκα- | |
| πρώτοιϲ ἀξιοχρέωϲ ἐπὶ τῷ τελεῖν με τὸν ἐξ ἔθουϲ τριῶν μυριάδων τόκον, ἀγωνοθετοῦντοϲ καὶ | 5 |
| προκαθεζομένου τοῦ ἀνδρόϲ μου, ἐπ’ αὖθιϲ δὲ τῶν ἐξ ἐμοῦ γεννηθηϲομένων τέκνων. χωρήϲει | |
| δὲ ὁ τόκοϲ εἰϲ τὰ ἆθλα τῶν θυμελικῶν, καθὼϲ ἂν ἐφ’ ἑκάϲτου ἀθλήματοϲ ἡ βουλὴ ὁρίϲῃ'. | |
| quaero, an possunt iniuriam pati filii Septiciae, quo minus ipsi praesiderent certamini se- | |
| cundum uerba condicionemque pollicitationis. Herennius Modestinus respondit, quo casu | |
| certaminis editio licita est, formam pollicitationi datam seruandam esse. | 10 |
| Idem libro nono pandectarum. Si quis ob honorem uel sacerdotium pecuniam promi- | 11.pr.1 |
| serit et antequam honorem uel magistratum ineat, decedet, non oportere heredes eius con- | |
| ueniri in pecuniam, quam is ob honorem uel magistratum promiserat, principalibus consti- | |
| tutionibus cauetur, nisi forte ab eo uel ab ipsa re publica eo uiuo opus fuerit inchoatum. | |
| Idem libro undecimo pandectarum. In priuatis operibus inuitis his qui fecerunt sta- | 12.pr.1 |
| tuas aliis ponere non possumus, ut rescripto diui Seueri continetur. Cum quidam, ne | 1.1 |
| honoribus fungeretur, opus promisisset: honores subire cogendum quam operis instructionem | |
| diuus Antoninus rescripsit. | |
| Papirius Iustus libro secundo de constitutionibus. Imperatores Antoninus | 13.pr.1 |
| et Uerus Augusti rescripserunt opera exstruere debere eos, qui pro honore polliciti sunt, | |
| non pecunias pro his inferre cogi. Item rescripserunt condiciones donationibus ad- | 1.1 |
| positas, quae in rem publicam fiunt, ita demum ratas esse, si utilitatis publicae interest: | |
| quod si damnosae sint, obseruari non debere. et ideo non obseruandum, quod defunctus | |
| certa summa legata uetuit uectigal exerceri. esse enim tolerabilia, quae uetus consuetudo | |
| comprobat. | 5 |
| Pomponius libro sexto epistularum et uariarum lectionum. Si quis sui alieniue honoris | 14.pr.1 |
| causa opus facturum se in aliqua ciuitate promiserit, ad perficiendum tam ipse quam heres | |
| eius ex constitutione diui Traiani obligatus est. sed si quis ob honorem opus facturum | |
| se ciuitate aliqua promiserit atque inchoauerit et priusquam perficeret, d<e>cesserit: heres | |
| eius extraneus quidem necesse habet aut perficere id aut partem quintam patrimonii re- | 5 |
| licti sibi ab eo, qui id opus facere instituerat, si ita mallet, ciuitati, in qua id opus fieri | |
| coeptum est, dare: is autem, qui ex numero liberorum est, si heres exstitit, non quintae | |
| partis, sed decimae concedendae necessitate adficitur. et haec diuus Antoninus constituit. | |
| Ulpianus libro singulari de officio curatoris rei publicae. Inter liberos nepotem quoque | 15.pr.1 |
| ex filia contineri diuus Pius rescripsit. |