Quibus rebus cognitis Caesar iubet milites qui 31.1.1
extra munitiones processerant [quique] pabulandi li-
gnandique aut etiam muniendi gratia quique vallum
petierant quaeque ad eam rem opus erant, omnes intra
munitiones minutatim modesteque sine tumultu aut 5
terrore se recipere atque in opere consistere. equi- 2.1
tibus autem qui in statione fuerant, praecipit ut us-
que eo locum optinerent in quo paulo ante constitis-
sent, donec ab hoste telum missum ad se perveniret.
quodsi propius accederetur, quam honestissime se 5
intra munitiones reciperent. alii quoque equitatui edi- 3.1
cit uti suo quisque loco paratus armatusque praesto
esset. atque haec non ipse per se coram, cum de vallo 4.1
prospecularetur, sed mirabili peritus scientia bellandi
in praetorio sedens per speculatores et nuntios impe-
rabat quae fieri volebat. animadvertebat enim quam- 5.1
quam magnis essent copiis adversarii freti, tamen
saepe a se fugatis pulsis perterritisque et concessam
vitam et ignota peccata; quibus rebus numquam tanta
suppeteret ex ipsorum inertia conscientiaque animi 5
victoriae fiducia ut castra sua adoriri auderent. prae- 6.1
terea ipsius nomen auctoritasque magna ex parte eo-
rum exercitus minuebat audaciam. tum egregiae mu- 7.1
nitiones castrorum atque valli fossarumque altitudo et
extra vallum stili caeci mirabilem in modum consiti
vel sine defensoribus aditum adversariis prohibebant:
scorpionum catapultarum ceterorumque telorum quae 5
ad defendendum solent parari, magnam copiam habe-
bat. atque haec propter exercitus sui praesentis pau- 8.1
citatem et tirocinium praeparaverat, non hostium vi
et metu commotus patientem se timidumque hostium
opinioni praebebat. neque idcirco copias quamquam 9.1
erant paucae tironumque, non educebat in aciem quod
victoriae suorum diffideret, sed referre arbitrabatur
cuiusmodi victoria esset futura; turpe enim sibi exi-
stimabat tot rebus gestis tantisque exercitibus devic- 5
tis, tot tam claris victoriis partis, ab reliquis copiis
adversariorum suorum ex fuga collectis se cruentam
adeptum existimari victoriam. itaque constituerat glo- 10.1
riam exsultationemque eorum pati, donec sibi vetera-
narum legionum pars aliqua in secundo commeatu
occurrisset.