Sint igitur xviri neque veris comitiis, hoc est, populi 2.31.1
suffragiis, neque illis ad speciem atque ad usurpationem
vetustatis per xxx lictores auspiciorum causa adumbratis
constituti. Videte nunc eos qui a vobis nihil potestatis
acceperint quanto maioribus ornamentis adficiat quam 5
omnes nos adfecti sumus quibus vos amplissimas potestates
dedistis. Iubet auspicia coloniarum deducendarum causa
xviros habere pullarios<que>, 'eodem ivre,' inquit, 'qvo
habvervnt iiiviri lege Sempronia.' Audes etiam, Rulle,
mentionem facere legis Semproniae, nec te ea lex ipsa com- 10
monet iiiviros illos xxxv tribuum suffragio creatos esse?
Et cum tu a Ti. Gracchi aequitate ac pudore longissime
remotus sis, id quod dissimillima ratione factum sit eodem
iure putas esse oportere? Dat praeterea potestatem verbo 32.1
praetoriam, re vera regiam; definit in quinquennium, facit
sempiternam; tantis enim confirmat opibus et copiis ut
invitis eripi nullo modo possit. Deinde ornat apparitoribus,
scribis, librariis, praeconibus, architectis, praeterea mulis, 5
tabernaculis, centunculis, supellectili; sumptum haurit ex
aerario, suppeditat a sociis; finitores ex equestri loco
ducentos, vicenos singulorum stipatores corporis constituit,
eosdem ministros et satellites potestatis.
  Formam adhuc habetis, Quirites, et speciem ipsam tyran- 10
norum; insignia videtis potestatis, nondum ipsam potesta-
tem. Dixerit enim fortasse quispiam: 'quid me ista laedunt,
scriba, lictor, praeco, pullarius?' Omnia sunt haec huius
modi, Quirites, ut, ea qui habeat sine vestris suffragiis, aut
rex non ferendus aut privatus furiosus esse videatur. Per- 33.1
spicite quanta potestas permittatur; non privatorum in-
saniam, sed intolerantiam regum esse dicetis. Primum
permittitur infinita potestas innumerabilis pecuniae con-
ficiendae vestris vectigalibus non fruendis, sed alienandis; 5
deinde orbis terrarum gentiumque omnium datur cognitio
sine consilio, poena sine provocatione, animadversio sine
auxilio. Iudicare per quinquennium vel de consulibus vel 34.1
de ipsis tribunis plebis poterunt; de illis interea nemo
iudicabit; magistratus eis petere licebit, causam dicere non
licebit; emere agros a quibus volent et quos volent quam
volent magno poterunt; colonias deducere novas, renovare 5
veteres, totam Italiam suis coloniis ut complere liceat per-
mittitur; omnis provincias obeundi, liberos populos agris
multandi, regnorum vendendorum summa potestas datur;
cum velint, Romae esse, cum commodum sit, quacumque
velint summo cum imperio iudicioque rerum omnium 10
vagari ut liceat conceditur; interea dissolvant iudicia pu-
blica, e consiliis abducant quos velint, singuli de maximis
rebus iudicent, quaestori permittant, finitorem mittant,
ratum sit quod finitor uni illi a quo missus erit renuntiaverit.
Verbum mihi deest, Quirites, cum ego hanc potestatem 35.1
regiam appello, sed profecto maior est quaedam. Nullum
enim regnum fuit umquam quod non se, <si> minus iure
aliquo, at regionibus tamen certis contineret. Hoc vero
infinitum est, quo et regna omnia et vestrum imperium, 5
quod latissime patet, et ea quae partim libera a vobis, partim
etiam ignorata vobis sunt, permissu legis continentur.