His de rebus tantis tamque atrocibus neque satis me com- 9.1
mode dicere neque satis graviter conqueri neque satis libere
vociferari posse intellego. Nam commoditati ingenium, gra-
vitati aetas, libertati tempora sunt impedimento. Huc
accedit summus timor quem mihi natura pudorque meus 5
attribuit et vestra dignitas et vis adversariorum et Sex.
Rosci pericula. Quapropter vos oro atque obsecro, iudices,
ut attente bonaque cum venia verba mea audiatis. Fide 10.1
sapientiaque vestra fretus plus oneris sustuli quam ferre me
posse intellego. Hoc onus si vos aliqua ex parte adleva-
bitis, feram ut potero studio et industria, iudices; sin a
vobis, id quod non spero, deserar, tamen animo non de- 5
ficiam et id quod suscepi quoad potero perferam. Quod
si perferre non potero, opprimi me onere offici malo quam
id quod mihi cum fide semel impositum est aut propter
perfidiam abicere aut propter infirmitatem animi deponere.
  Te quoque magno opere, M. Fanni, quaeso ut, qualem te 11.1
iam antea populo Romano praebuisti, cum huic eidem
quaestioni iudex praeesses, talem te et nobis et rei pu-
blicae hoc tempore impertias. Quanta multitudo hominum
convenerit ad hoc iudicium vides; quae sit omnium mor- 5
talium exspectatio, quae cupiditas ut acria ac severa iudicia
fiant intellegis. Longo intervallo iudicium inter sicarios
hoc primum committitur, cum interea caedes indignissimae
maximaeque factae sunt; omnes hanc quaestionem te prae-
tore manifestis maleficiis cotidianoque sanguine dignissimam 10
sperant futuram.
  Qua vociferatione in ceteris iudiciis accusatores uti con- 12.1
suerunt, ea nos hoc tempore utimur qui causam dicimus.
Petimus abs te, M. Fanni, a vobisque, iudices, ut quam
acerrime maleficia vindicetis, ut quam fortissime hominibus
audacissimis resistatis, ut hoc cogitetis, nisi in hac causa 5
qui vester animus sit ostendetis, eo prorumpere hominum
cupiditatem et scelus et audaciam ut non modo clam
verum etiam hic in foro ante tribunal tuum, M. Fanni,
ante pedes vestros, iudices, inter ipsa subsellia caedes fu-
turae sint. Etenim quid aliud hoc iudicio temptatur nisi 13.1
ut id fieri liceat? Accusant ei qui in fortunas huius inva-
serunt, causam dicit is cui praeter calamitatem nihil reli-
querunt; accusant ei quibus occidi patrem Sex. Rosci bono
fuit, causam dicit is cui non modo luctum mors patris attulit 5
verum etiam egestatem; accusant ei qui hunc ipsum iugu-
lare summe cupierunt, causam dicit is qui etiam ad hoc
ipsum iudicium cum praesidio venit ne hic ibidem ante
oculos vestros trucidetur; denique accusant ei quos populus
poscit, causam dicit is qui unus relictus ex illorum nefaria 10
caede restat. Atque ut facilius intellegere possitis, iudices, 14.1
ea quae facta sunt indigniora esse quam haec sunt quae
dicimus, ab initio res quem ad modum gesta sit vobis
exponemus, quo facilius et huius hominis innocentissimi
miserias et illorum audacias cognoscere possitis et rei 5
publicae calamitatem.