His de tot tantisque iniuriis in socios, in reges, in civitates 64.1
liberas consulum querela esse debuit: in eius magistratus
tutela reges atque exterae nationes semper fuerunt. Ecquae
vox umquam est audita consulum? Quamquam quis audi-
ret, si maxime queri vellent? De Cyprio rege quererentur 5
qui me civem, nullo meo crimine, patriae nomine laboran-
tem, non modo stantem non defenderunt sed ne iacentem
quidem protexerunt? Cesseram, si alienam a me plebem
fuisse vultis, quae non fuit, invidiae; si commoveri omnia
videbantur, tempori; si vis suberat, armis; si societas magi- 10
stratuum, pactioni; si periculum civium, rei publicae. Cur, 65.1
cum de capite civis—non disputo cuius modi civis—et de
bonis proscriptio ferretur, cum et sacratis legibus et duodecim
tabulis sanctum esset ut ne cui privilegium inrogari liceret
neve de capite nisi comitiis centuriatis rogari, nulla vox est 5
audita consulum, constitutumque est illo anno, quantum in
illis duabus huius imperi pestibus fuit, iure posse per operas
concitatas quemvis civem nominatim tribuni plebis concilio
ex civitate exturbari? Quae vero promulgata illo anno 66.1
fuerint, quae promissa multis, quae conscripta, quae sperata,
quae cogitata, quid dicam? Qui locus orbi terrae iam non
erat alicui destinatus? Cuius negoti publici cogitari, optari,
fingi curatio potuit quae non esset attributa atque discripta? 5
Quod genus imperi aut quae provincia, quae ratio aut flan-
dae aut conflandae pecuniae non reperiebatur? Quae regio
orave terrarum erat latior in qua non regnum aliquod
statueretur? Quis autem rex erat qui illo anno non aut
emendum sibi quod non habebat, aut redimendum quod 10
habebat arbitraretur? Quis provinciam, quis pecuniam,
quis legationem a senatu petebat? Damnatis de vi restitutio,
consulatus petitio ipsi illi populari sacerdoti comparabatur.
Haec gemebant boni, sperabant improbi, agebat tribunus
plebis, consules adiuvabant. 15