Diversae voluntates civium fuerunt distractaeque senten- 30.5
tiae. Non enim consiliis solum et studiis sed armis etiam
et castris dissidebamus. Erat obscuritas quaedam, erat
certamen inter clarissimos duces; multi dubitabant quid
optimum esset, multi quid sibi expediret, multi quid deceret,
non nulli etiam quid liceret. Perfuncta res publica est hoc 31.1
misero fatalique bello: vicit is qui non fortuna inflam-
maret odium suum, sed bonitate leniret; neque omnis
quibus iratus esset eosdem etiam exsilio aut morte dignos
iudicaret. Arma ab aliis posita, ab aliis erepta sunt. In- 5
gratus est iniustusque civis qui armorum periculo liberatus
animum tamen retinet armatum, ut etiam ille melior sit qui
in acie cecidit, qui in causa animam profudit. Quae enim
pertinacia quibusdam, eadem aliis constantia videri potest.
Sed iam omnis fracta dissensio est armis, exstincta aequi- 32.1
tate victoris: restat ut omnes unum velint qui habent
aliquid non sapientiae modo sed etiam sanitatis. Nisi
te, C. Caesar, salvo et in ista sententia qua cum antea
tum hodie maxime usus es manente salvi esse non pos- 5
sumus. Qua re omnes te qui haec salva esse volumus et
hortamur et obsecramus ut vitae, ut saluti tuae consulas,
omnesque tibi, ut pro aliis etiam loquar quod de me ipso
sentio, quoniam subesse aliquid putas quod cavendum sit,
non modo excubias et custodias sed etiam laterum nostro- 10
rum oppositus et corporum pollicemur.
  Sed ut, unde est orsa, in eodem terminetur oratio, maxi- 33.1
mas tibi omnes gratias agimus, C. Caesar, maiores etiam
habemus. Nam omnes idem sentiunt, quod ex omnium
precibus et lacrimis sentire potuisti. Sed quia non est
omnibus stantibus necesse dicere, a me certe dici volunt, 5
cui necesse est quodam modo, et quod fieri decet M. Mar-
cello a te huic ordini populoque Romano et rei publicae
reddito, fieri id intellego. Nam laetari omnis non ut de
unius solum sed ut de omnium salute sentio. Quod 34.1
autem summae benevolentiae est, quae mea erga illum
omnibus nota semper fuit, ut vix C. Marcello, optimo et
amantissimo fratri, praeter eum quidem cederem nemini,
cum id sollicitudine, cura, labore tam diu praestiterim 5
quam diu est de illius salute dubitatum, certe hoc tempore
magnis curis, molestiis, doloribus liberatus praestare debeo.
Itaque, C. Caesar, sic tibi gratias ago ut me omnibus
rebus a te non conservato solum sed etiam ornato, tamen
ad tua in me unum innumerabilia merita, quod fieri iam 10
posse non arbitrabar, magnus hoc tuo facto cumulus acces-
serit.