At quam acute conlecta crimina! 'Blesamius' inquit, 33.1
—eius enim nomine, optimi viri nec tibi ignoti, male dice-
bat tibi—'ad regem' inquit 'scribere solebat te in invidia
esse, tyrannum existimari, statua inter reges posita animos
hominum vehementer offensos, plaudi tibi non solere.' 5
Nonne intellegis, Caesar, ex urbanis malevolorum sermun-
culis haec ab istis esse conlecta? Blesamius tyrannum
Caesarem scriberet? Multorum enim capita civium viderat,
multos iussu Caesaris vexatos, verberatos, necatos, multas
adflictas et eversas domos, armatis militibus refertum forum! 10
Quae semper in civili victoria sensimus, ea te victore non
vidimus. Solus, inquam, es, C. Caesar, cuius in victoria 34.1
ceciderit nemo nisi armatus. Et quem nos liberi in summa
populi Romani libertate nati non modo non tyrannum
sed etiam clementissimum in victoria ducimus, is Blesamio
qui vivit in regno tyrannus videri potest? Nam de statua 5
quis queritur, una praesertim, cum tam multas videat?
Valde enim invidendum est eius statuis cuius tropaeis non
invidemus. Nam si locus adfert invidiam, nullus est ad
statuam quidem rostris clarior. De plausu autem quid
respondeam? qui nec desideratus umquam in te est et non 10
numquam obstupefactis hominibus ipsa admiratione com-
pressus est et fortasse eo praetermissus quia nihil volgare te
dignum videri potest.
  Nihil a me arbitror praeteritum, sed aliquid ad extremam 35.1
partem causae reservatum. Id autem aliquid <quid> est? te ut
plane Deiotaro reconciliet oratio mea. Non enim iam metuo
ne illi tu suscenseas; illud vereor ne tibi illum suscensere
aliquid suspicere: quod abest longissime, mihi crede, Caesar. 5
Quid enim retineat per te meminit, non quid amiserit;
neque se a te multatum arbitratur, sed, cum existimares
multis tibi multa esse tribuenda, quo minus a se qui in
altera parte fuisset ea sumeres non recusavit. Etenim 36.1
si Antiochus Magnus ille, rex Asiae, cum, postea quam
a L. Scipione devictus Tauro tenus regnare iussus est,
omnem hanc Asiam quae est nunc nostra provincia
amisisset, dicere est solitus benigne sibi a populo Romano 5
esse factum, quod nimis magna procuratione liberatus
modicis regni terminis uteretur, potest multo facilius hoc
se Deiotarus consolari. Ille enim furoris multam sustulerat,
hic erroris. Omnia tu Deiotaro, Caesar, tribuisti, cum et
ipsi et filio nomen regium concessisti. Hoc nomine retento 10
atque servato nullum beneficium populi Romani, nullum
iudicium de se senatus imminutum putat. Magno animo
et erecto est, nec umquam succumbet inimicis, ne fortunae
quidem. Multa se arbitratur et peperisse ante factis et 37.1
habere in animo atque virtute, quae nullo modo possit
amittere. Quae enim fortuna aut quis casus aut quae
tanta possit iniuria omnium imperatorum de Deiotaro
decreta delere? Ab omnibus est enim is ornatus qui, 5
postea quam in castris esse potuit per aetatem, in Asia,
Cappadocia, Ponto, Cilicia, Syria bella gesserunt: senatus
vero iudicia de illo tam multa tamque honorifica, quae
publicis populi Romani litteris monumentisque consignata
sunt, quae umquam vetustas obruet aut quae tanta delebit 10
oblivio? Quid de virtute eius dicam, de magnitudine animi,
gravitate, constantia? quae omnes docti atque sapientes
summa, quidam etiam bona sola esse dixerunt, eisque non
modo ad bene sed etiam ad beate vivendum contentam esse
virtutem. Haec ille reputans et dies noctesque cogitans non 38.1
modo tibi non suscenset—esset enim non solum ingratus
sed etiam amens—, verum omnem tranquillitatem et quietem
senectutis refert acceptam clementiae tuae. Quo quidem
animo cum antea fuit, tum non dubito quin tuis litteris, 5
quarum exemplum legi, quas ad eum Tarracone huic
Blesamio dedisti, se magis etiam erexerit ab omnique sollici-
tudine abstraxerit. Iubes enim eum bene sperare et bono
esse animo, quod scio te non frustra scribere solere. Me-
mini enim isdem fere verbis ad me te scribere meque tuis 10
litteris bene sperare non frustra esse iussum. Laboro equi- 39.1
dem regis Deiotari causa quocum mihi amicitiam res
publica conciliavit, hospitium voluntas utriusque coniunxit,
familiaritatem consuetudo attulit, summam vero necessitu-
dinem magna eius officia in me et in exercitum meum 5
effecerunt: sed cum de illo laboro, tum de multis amplissi-
mis viris quibus semel ignotum a te esse oportet, nec tuum
beneficium in dubium vocari, nec haerere in animis homi-
num sollicitudinem sempiternam, nec accidere ut quisquam
te timere incipiat eorum qui sint semel a te liberati timore. 10
Non debeo, Caesar, quod fieri solet in tantis periculis, tem- 40.1
ptare ecquonam modo dicendo misericordiam tuam com-
movere possim. Nihil opus est. Occurrere solet ipsa
supplicibus et calamitosis, nullius oratione evocata. Pro-
pone tibi duos reges et id animo contemplare quod oculis 5
non potes: dabis profecto id misericordiae quod iracundiae
denegasti. Multa sunt monumenta clementiae tuae, sed
maxime eorum incolumitates quibus salutem dedisti. Quae
si in privatis gloriosa sunt, multo magis commemorabuntur
in regibus. Semper regium nomen in hac civitate sanctum 10
fuit, sociorum vero regum et amicorum sanctissimum.
Quod nomen hi reges ne amitterent te victore timuerunt, 41.1
retentum vero et a te confirmatum posteris etiam suis tradi-
turos se esse confidunt. Corpora sua pro salute regum
suorum hi legati regii tradunt, Hieras et Blesamius et
Antigonus, tibi nobisque omnibus iam diu noti, eademque 5
fide et virtute praeditus Dorylaus, qui nuper cum Hiera
legatus est ad te missus, cum regum amicissimi, tum tibi
etiam, ut spero, probati. Exquire de Blesamio num quid 42.1
ad regem contra dignitatem tuam scripserit. Hieras quidem
causam omnem suscipit et criminibus illis pro rege se sup-
ponit reum. Memoriam tuam implorat, qua vales pluri-
mum; negat umquam se a te in Deiotari tetrarchia pedem 5
discessisse; in primis finibus tibi praesto se fuisse dicit,
usque ad ultimos prosecutum; cum e balneo exisses, tecum
se fuisse, cum illa munera inspexisses cenatus, cum in
cubiculo recubuisses; eandemque adsiduitatem tibi se prae-
buisse postridie. Quam ob rem si quid eorum quae 43.1
obiecta sunt cogitatum sit, non recusat quin id suum
facinus iudices. Quocirca, C. Caesar, velim existimes
hodierno die sententiam tuam aut cum summo dedecore
miserrimam pestem importaturam esse regibus aut incolu- 5
mem famam cum salute: quorum alterum optare illorum
crudelitatis est, alterum conservare clementiae tuae.