O generosam, inquit, stirpem et tamquam in unam 213.5
arborem plura genera sic in istam domum multorum
insitam atque †inluminatam† sapientiam!
  Similiter igitur suspicor, ut conferamus parva magnis,
Curionis, etsi pupillus relictus est, patrio fuisse instituto
puro sermone adsuefactam domum; et eo magis hoc 10
iudico, quod neminem ex his quidem, qui aliquo in numero
fuerunt, cognovi in omni genere honestarum artium tam
indoctum tam rudem. nullum ille poetam noverat, nullum 214.1
legerat oratorem, nullam memoriam antiquitatis conlege-
rat; non publicum ius, non privatum et civile cognoverat.
quamquam id quidem fuit etiam in aliis et magnis quidem
oratoribus, quos parum his instructos artibus vidimus, ut 5
Sulpicium, ut Antonium. sed ei tamen unum illud habe-
bant dicendi opus elaboratum; idque cum constaret ex
quinque notissimis partibus, nemo in aliqua parte earum
omnino nihil poterat: in quacumque enim una plane clau-
deret, orator esse non posset; sed tamen alius in alia ex- 10
cellebat magis. reperiebat quid dici opus esset et quo modo 215.1
praeparari et quo loco locari, memoriaque ea comprendebat
Antonius, excellebat autem actione; erantque ei quaedam
ex his paria cum Crasso, quaedam etiam superiora; at Crassi
magis nitebat oratio. nec vero Sulpicio neque Cottae dicere 5
possumus neque cuiquam bono oratori rem ullam ex illis
quinque partibus plane atque omnino defuisse. itaque in 216.1
Curione hoc verissime iudicari potest, nulla re una magis
oratorem commendari quam verborum splendore et copia.
nam cum tardus in cogitando tum in struendo dissipatus
fuit. reliqua duo sunt, agere et meminisse: in utroque 5
cacinnos inridentium commovebat. motus erat is, quem
et C. Iulius in perpetuum notavit, cum ex eo in utramque
partem toto corpore vacillante quaesivit, quis loqueretur
e luntre; et Cn. Sicinius homo impurus sed admodum
ridiculus—neque aliud in eo oratoris simile quicquam. is 217.1
cum tribunus plebis Curionem et Octavium consules pro-
duxisset Curioque multa dixisset sedente Cn. Octavio
conlega, qui devinctus erat fasciis et multis medicamentis
propter dolorem artuum delibutus, 'numquam, inquit, 5
Octavi, conlegae tuo gratiam referes; qui nisi se suo more
iactavisset, hodie te istic muscae comedissent.' memoria
autem ita fuit nulla, ut aliquotiens, tria cum proposuisset,
aut quartum adderet aut tertium quaereret; qui in iudicio
privato vel maxumo, cum ego pro Titinia Cottae perora- 10
vissem, ille contra me pro Ser. Naevio diceret, subito
totam causam oblitus est idque veneficiis et cantionibus
Titiniae factum esse dicebat. magna haec immemoris 218.1
ingeni signa; sed nihil turpius quam quod etiam in scrip-
tis obliviscebatur quid paulo ante posuisset: ut in eo
libro, ubi se exeuntem e senatu et cum Pansa nostro et
cum Curione filio conloquentem facit, cum senatum 5
Caesar consul habuisset, omnisque ille sermo ductus <est>
a percontatione fili quid in senatu esset actum. in quo
multis verbis cum inveheretur in Caesarem Curio dis-
putatioque esset inter eos, ut est consuetudo dialogorum,
cum sermo esset institutus senatu misso, quem senatum 10
Caesar consul habuisset, reprendit eas res, quas idem
Caesar anno post et deinceps reliquis annis administra-
visset in Gallia.