Scipio. Saepe numero admirari soleo cum hoc C. 4.1
Laelio cum ceterarum rerum tuam excellentem M. Cato
perfectamque sapientiam, tum vel maxime, quod num-
quam tibi senectutem gravem esse senserim quae ple-
risque senibus sic odiosa est, ut onus se Aetna gravius 5
dicant sustinere.
  Cato. Rem haud sane difficilem Scipio et Laeli ad-
mirari videmini. quibus enim nihil est in ipsis opis ad
bene beateque vivendum, eis omnis aetas gravis est;
qui autem omnia bona a se ipsi petunt, eis nihil malum 10
potest videri quod naturae necessitas adferat. quo in
genere est in primis senectus; quam ut adipiscantur
omnes optant, eandem accusant adepti; tanta est stul-
titiae inconstantia atque perversitas. obrepere aiunt
eam citius quam putavissent. primum quis coegit eos 15
falsum putare? qui enim citius adulescentiae senectus
quam pueritiae adulescentia obrepit? deinde qui mi-
nus gravis esset eis senectus, si octingentesimum an-
num agerent quam si octogesimum? praeterita enim
aetas quamvis longa cum effluxisset, nulla consolatio 20
permulcere posset stultam senectutem. quocirca si sa- 5.1
pientiam meam admirari soletis (quae utinam digna
esset opinione vestra nostroque cognomine!), in hoc
sumus sapientes, quod naturam optumam ducem tam-
quam deum sequimur eique paremus; a qua non veri 5
simile est, cum ceterae partes aetatis bene discriptae
sint, extremum actum tamquam ab inerti poeta esse
neglectum. sed tamen necesse fuit esse aliquid extre-
mum et tamquam in arborum bacis terraeque fructibus
maturitate tempestiva quasi vietum et caducum, quod 10
ferundum est molliter sapienti. quid est enim aliud
Gigantum modo bellare cum dis nisi naturae repugnare?