| Restant duo divinandi genera, quae habere dicimur | 2.100.1 |
| a natura, non ab arte, vaticinandi et somniandi; de | |
| quibus, Quinte, inquam, si placet, disseramus. Mihi | |
| vero, inquit, placet; his enim, quae adhuc disputasti, | |
| prorsus adsentior, et, vere ut loquar, quamquam tua | 5 |
| me oratio confirmavit, tamen etiam mea sponte nimis | |
| superstitiosam de divinatione Stoicorum sententiam | |
| iudicabam; haec me Peripateticorum ratio magis mo- | |
| vebat et veteris Dicaearchi et eius, qui nunc floret, | |
| Cratippi, qui censent esse in mentibus hominum tam- | 10 |
| quam oraclum aliquod, ex quo futura praesentiant, si | |
| aut furore divino incitatus animus aut somno relaxa- | |
| tus solute moveatur ac libere. His de generibus quid | |
| sentias et quibus ea rationibus infirmes, audire sane | |
| velim. | 15 |
| Quae cum ille dixisset, tum ego rursus quasi ab | 101.1 |
| alio principio sum exorsus dicere: Non ignoro, inquam, | |
| Quinte, te semper ita sensisse, ut de ceteris divinandi | |
| generibus dubitares, ista duo, furoris et somnii, quae | |
| a libera mente fluere viderentur, probares. Dicam igi- | 5 |
| tur, de istis ipsis duobus generibus mihi quid videa- | |
| tur, si prius, et Stoicorum conclusio rationis et Cra- | |
| tippi nostri quid valeat, videro. Dixisti enim et | |
| Chrysippum et Diogenem et Antipatrum concludere | |
| hoc modo: 'Si sunt di neque ante declarant ho- | 10 |
| minibus, quae futura sint, aut non diligunt | |
| homines aut, quid eventurum sit, ignorant aut | |
| existumant nihil interesse hominum scire, quid | |
| sit futurum, aut non censent esse suae maiesta- | |
| tis praesignificare hominibus, quae sunt futura, | 15 |
| aut ea ne ipsi quidem di significare possunt; | |
| at neque non diligunt nos (sunt enim benefici | 102.1 |
| generique hominum amici) neque ignorant ea, | |
| quae ab ipsis constituta et designata sunt; | |
| neque nostra nihil interest scire ea, quae fu- | |
| tura sunt, (erimus enim cautiores, si sciemus) | 5 |
| neque hoc alienum ducunt maiestate sua (nihil | |
| est enim beneficentia praestantius) neque non | |
| possunt futura praenoscere; non igitur di sunt | |
| nec significant nobis futura; sunt autem di; | |
| significant ergo; et non, si significant futura, | 10 |
| nullas dant vias nobis ad significationum | |
| scientiam (frustra enim significarent) nec, si | |
| dant vias, non est divinatio; est igitur divi- | |
| natio.' O acutos homines! quam paucis verbis con- | 103.1 |
| fectum negotium putant! ea sumunt ad concludendum, | |
| quorum iis nihil conceditur. Conclusio autem rationis | |
| ea probanda est, in qua ex rebus non dubiis id, quod | |
| dubitatur, efficitur. | 5 |