Sed haec [quoque] in promptu fuerint; nunc in- 2.124.1
teriora videamus. Aut enim divina vis quaedam con-
sulens nobis somniorum significationes facit, aut con-
iectores ex quadam convenientia et coniunctione na-
turae, quam vocant συμπάθειαν, quid cuique rei 5
conveniat [ex somniis], et quid quamque rem sequatur,
intellegunt, aut eorum neutrum est, sed quaedam ob-
servatio constans atque diuturna est, cum quid visum
secundum quietem sit, quid evenire et quid sequi so-
leat. Primum igitur intellegendum est nullam vim 10
esse divinam effectricem somniorum. Atque illud qui-
dem perspicuum est, nulla visa somniorum proficisci
a numine deorum; nostra enim causa di id facerent,
ut providere futura possemus. Quotus igitur est quis- 125.1
que, qui somniis pareat, qui intellegat, qui memine-
rit? quam multi vero, qui contemnant eamque super-
stitionem inbecilli animi atque anilis putent! Quid est
igitur, cur his hominibus consulens deus somniis mo- 5
neat eos, qui illa non modo cura, sed ne memoria
quidem digna ducant? Nec enim ignorare deus po-
test, qua mente quisque sit, nec frustra ac sine causa
quid facere dignum deo est, quod abhorret etiam ab
hominis constantia. Ita, si pleraque somnia aut igno- 10
rantur aut negleguntur, aut nescit hoc deus aut frustra
somniorum significatione utitur; et horum neutrum
in deum cadit; nihil igitur a deo somniis significari
fatendum est.
  Illud etiam requiro, cur, si deus ista visa nobis 126.1
providendi causa dat, non vigilantibus potius det quam
dormientibus. Sive enim externus et adventicius pul-
sus animos dormientium commovet, sive per se ipsi
animi moventur, sive quae causa alia est, cur secun- 5
dum quietem aliquid videre, audire, agere videamur,
eadem causa vigilantibus esse poterat; idque si nostra
causa di secundum quietem facerent, vigilantibus idem
facerent, praesertim cum Chrysippus Academicos re-
fellens permulto clariora et certiora esse dicat, quae 10
vigilantibus videantur, quam quae somniantibus. Fuit
igitur divina beneficentia dignius, cum consulerent no-
bis, clariora visa dare vigilanti quam obscuriora per
somnum. Quod quoniam non fit, somnia divina pu-
tanda non sunt. Iam vero quid opus est circumitione 127.1
et anfractu, ut sit utendum interpretibus somniorum
potius, quam derecto deus, siquidem nobis consulebat,
'Hoc facito, hoc ne feceris' diceret idque visum
vigilanti potius quam dormienti daret? 5