xiii Kal. Oct. 51 in fin. Lycaoniae, Cappadociae
M. TULLIUS M. F. CICERO PRO COS. S. D. COS. PR.
TR. PL. SENATUI
S. v. v. b. e. e. q. v. 15.1.1.1
  Etsi non dubie mihi nuntiabatur Parthos transisse
Euphratem cum omnibus fere suis copiis, tamen, quod arbi-
trabar a M. Bibulo pro consule certiora de his rebus ad vos
scribi posse, statuebam mihi non necesse esse publice scribere 5
ea quae de alterius provincia nuntiarentur. postea vero quam
certissimis auctoribus, legatis, nuntiis, litteris sum certior
factus, vel quod tanta res erat vel quod nondum audi-
eramus Bibulum in Syriam venisse vel quia administratio
huius belli mihi cum Bibulo paene est communis, quae ad 10
me delata essent scribenda ad vos putavi.
  Regis Antiochi Commageni legati primi mihi nuntiarunt 2.1
Parthorum magnas copias Euphratem transire coepisse. quo
nuntio adlato, cum essent non nulli qui ei regi minorem
fidem habendam putarent, statui exspectandum esse si quid
certius adferretur. a. d. XIII Kal. Oct., cum exercitum in 5
Ciliciam ducerem, in finibus Lycaoniae et Cappadociae
mihi litterae redditae sunt a Tarcondimoto, qui fidelissimus
socius trans Taurum amicissimusque populo Romano
existimatur, Pacorum, Orodi regis Parthorum filium, cum
permagno equitatu Parthico transisse Euphratem et castra 10
posuisse Tybae, magnumque tumultum esse in provincia
Syria excitatum. eodem die ab Iamblicho, phylarcho Arabum,
quem homines opinantur bene sentire amicumque esse rei
publicae nostrae, litterae de isdem rebus mihi redditae sunt.
  His rebus adlatis, etsi intellegebam socios infirme animatos 3.1
esse et novarum rerum exspectatione suspensos, sperabam
tamen eos ad quos iam accesseram quique nostram man-
suetudinem integritatemque perspexerant amiciores populo
Romano esse factos, Ciliciam autem firmiorem fore si 5
aequitatis nostrae particeps facta esset. et ob eam causam et
ut opprimerentur ii qui ex Cilicum gente in armis essent et ut
hostis is qui esset in Syria sciret exercitum populi Romani
non modo non cedere iis nuntiis adlatis sed etiam propius
accedere, exercitum ad Taurum institui ducere. 10
  Sed si quid apud vos auctoritas mea ponderis habet, in iis 4.1
praesertim rebus quas vos audistis, ego paene cerno, magno
opere vos et hortor et moneo ut his provinciis, serius vos
quidem quam decuit sed aliquando tamen, consulatis. nos
quem ad modum instructos et quibus praesidiis munitos ad 5
tanti belli opinionem miseritis, non estis ignari. quod ego
negotium non stultitia occaecatus sed verecundia deterritus
non recusavi. neque enim umquam ullum periculum tantum
putavi quod subterfugere mallem quam vestrae auctoritati
obtemperare. 10
  Hoc autem tempore res sese sic habet ut, nisi exercitum 5.1
tantum quantum ad maximum bellum mittere soletis mature
in has provincias miseritis, summum periculum sit ne
amittendae sint omnes eae provinciae quibus vectigalia
populi Romani continentur. quam ob rem autem in hoc 5
provinciali dilectu spem habeatis aliquam causa nulla est.
neque multi sunt et diffugiunt qui sunt metu oblato; et quod
genus hoc militum sit iudicavit vir fortissimus, M. Bibulus,
in Asia, qui, cum vos ei permisis<se>tis, dilectum habere
noluerit. nam sociorum auxilia propter acerbitatem atque 10
iniurias imperi nostri aut ita imbecilla sunt ut non multum
nos iuvare possint aut ita alienata a nobis ut neque exspec-
tandum ab iis neque committendum iis quicquam esse
videatur. regis Deiotari et voluntatem et copias, quantae- 6.1
cumque sunt, nostras esse duco. Cappadocia est inanis,
reliqui reges tyrannique neque opibus satis firmi nec
voluntate sunt. mihi in hac paucitate militum animus certe
non deerit, spero ne consilium quidem. quid casurum sit 5
incertum est. utinam saluti nostrae consulere possimus!
dignitati certe consulemus.